* Αυτό είναι το πρώτο μέρος σε ένα αφιέρωμα για τα διάφορα νομίσματα που διεκδικούν την θέση του παγκόσμιου μέσου οικονομικών συναλλαγών.
Το SDR (ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα – Special Drawing Rights) είναι ένα διεθνές αποθεματικό περιουσιακό στοιχείο το οποίο δημιουργήθηκε από το ΔΝΤ το 1969.
Χρησιμοποιείται ως εναλλακτική μορφή των επίσημων συναλλαγματικών διαθεσίμων των χωρών-μελών του και συμβάλλει στη διατήρηση της σταθερότητας και της ρευστότητας των αγορών συναλλάγματος καθώς αντιπροσωπεύει απαίτηση για συναλλαγματικά αποθέματα νομισμάτων των χωρών-μελών του ΔΝΤ (ευρώ, ιαπωνικά γιεν, λίρες, δολάρια κτλ)
Δεν αποτελεί χρήμα με την αυστηρή έννοια του όρου και δεν έχει φυσική παρουσία, αλλά αποτελεί λογιστική καταχώριση. Έχει πολλά χαρακτηριστικά του χρήματος καθώς φέρει αγοραία αξία, αποτελεί τοκοφόρο περιουσιακό στοιχείο και χρησιμοποιείται ως μέσο διευθέτησης χρέους.
Η αξία του SDR καθορίζεται από ένα καλάθι νομισμάτων που επαναξιολογείται κάθε πέντε χρόνια. Το βάρος που θα έχει ένα νόμισμα, εξαρτάται από το βαθμό στον οποίο χρησιμοποιείται στην παγκόσμια αγορά ως συναλλαγματικό διαθέσιμο και την αξία των εξαγωγών που πωλούνται σε αυτό το νόμισμα.
Αρχικά η συναλλαγματική ισοτιμία ήταν σταθερή στο 1SDR = 1USD αλλά αυτό αντικαταστάθηκε από το σταθμισμένο καλάθι νομισμάτων μετά το 1973 και την κατάρρευση του συστήματος Bretton-Woods των σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Το ΔΝΤ είναι υπεύθυνο για την κατανομή των SDR στις χώρες-μέλη ενώ δεν μπορούν να αποκτηθούν ή να χρησιμοποιηθούν από ιδιώτες. Εκδίδονται μόνο όταν το 85% των μελών του ΔΝΤ συμφωνήσει, ποσοστό που δίνει στις ΗΠΑ δικαίωμα βέτο.
Γενικά, τα SDR εκδίδονται βάση του μεριδίου ποσόστωσης που έχει μια χώρα στο ΔΝΤ και των εισφορών της σε αυτό. Καθώς η ποσόστωση βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο ΑΕΠ, οι πλούσιες χώρες κατέχουν την πλειοψηφία των SDR.
Μπορεί να ειπωθεί πως εκτός από την “καλή πίστη” το SDR στηρίζεται στα διαθέσιμα του ΔΝΤ σε χρυσό, που ανέρχονται κατά προσέγγιση στους 2.800 τόνους. Ωστόσο, τα Άρθρα του Καταστατικού του ΔΝΤ περιορίζουν αυστηρά τη χρήση του χρυσού, απαιτώντας συμφωνία του 85% των μελών.
