Το νέο μεγάλο επίτευγμα της επιστήμης είναι η αντιστροφή της ανάπτυξης των καρκινικών κυττάρων πίσω στην φυσιολογική τους μορφή. Και σε αυτή την σημαντική καινοτομία ένας από τους βασικούς ερευνητές είναι Έλληνας!
Ο Δρ. Πάνος Αναστασιάδης, ένας από τους καθηγητές του Τμήματος Βιολογίας και Καρκίνου στην κλινική Mayo, στη Φλόριντα των ΗΠΑ, προγραμμάτισε τα καρκινικά κύτταρα έτσι ώστε να επανέρχονται στην κανονική τους λειτουργία.
Η ομάδα του έφτασε σε μια πραγματικά σπουδαία ανακάλυψη, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες θεραπείες και ίσως ακόμη και στην αντιστροφή της ανάπτυξης των όγκων.
Για πρώτη φορά τα επιθετικά καρκινικά κύτταρα του μαστού, του πνεύμονα και της ουροδόχου κύστης, μετατράπηκαν σε αβλαβή, καλοήθη κύτταρα, μέσα από την αποκατάσταση της λειτουργίας που τα αποτρέπει να πολλαπλασιάζονται σε επικίνδυνα επίπεδα.
Ο Δρ. Αναστασιάδης είναι ιδιαίτερα αισιόδοξος για την ανακάλυψη και δήλωσε:
“Ήταν σαν να φρενάραμε ένα αυτοκίνητο που επιταχύνει. Λογικά θα πρέπει να μπορούμε να αποκαταστήσουμε τα “φρένα” και τη φυσιολογική λειτουργία των κυττάρων.
Τα αρχικά πειράματα σε ορισμένους τύπους επιθετικού καρκίνου είναι πράγματι πολύ ελπιδοφόρα. Αντιπροσωπεύει μια απρόσμενη νέα βιολογία που μας παρέχει τον κώδικα, το “λογισμικό” που θα εξαλείψει τον καρκίνο.”
Μέχρι στιγμής οι δοκιμές σε ανθρώπινα κύτταρα έχουνε γίνει μόνο σε εργαστήρια, όμως οι ερευνητές είναι αισιόδοξοι ότι αυτή η τεχνική θα μπορούσε μία μέρα να χρησιμοποιηθεί για τον εντοπισμό όγκων έτσι ώστε ο καρκίνος να μπορέσει επιτέλους να εξαλειφθεί από τον οργανισμό χωρίς επίπονες χημειοθεραπείες ή επεμβάσεις.
Τα κύτταρα πρέπει να διαιρούνται συνεχώς με σταθερό ρυθμό ώστε να αντικαθίστανται. Αλλά τα καρκινικά κύτταρα δεν σταματούν να διαιρούνται και αυτό οδηγεί σε τεράστια αναπαραγωγή και ανάπτυξη του όγκου.
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η “κόλλα” που συγκρατεί τα κύτταρα, ρυθμίζεται από έναν βιολογικό μικροεπεξεργαστή που ονομάζεται microRNAs. Στην περίπτωση που όλα λειτουργούν κανονικά τα microRΝΑs καθοδηγούν τα κύτταρα στη διακοπή διαίρεσης τους όταν έχουν αναπαραχθεί επαρκώς.
Αυτό επιτυγχάνεται με την ενεργοποίηση της παραγωγής της πρωτεΐνης PLEKHA7, η οποία λειτουργεί σαν φρένο, αφού σπάει τους δεσμούς των κυττάρων. Στην περίπτωση του καρκίνου όμως, αυτή η διαδικασία δεν ενεργοποιείται.
Οι επιστήμονες σκέφτηκαν λοιπόν να αφαιρέσουν τα microRNAs από τα κύτταρα και να τα αποτρέψουν από το να παράξουν την πρωτεΐνη PLEKHA7, αντιγράφοντας τα αποτελέσματα της εμφάνισης του καρκίνου.
Διαπίστωσαν επίσης ότι θα μπορούσαν να αντιστρέψουν τη διαδικασία, με το να ενεργοποιήσουν ξανά τα “φρένα” και να σταματήσουν έτσι τον καρκίνο.
Τα microRNAs είναι μικρά μόρια τα οποία μπορούν να εισαχθούν απευθείας στα κύτταρα ή στους όγκους, έτσι ώστε μια ένεση να αυξήσει τα επίπεδα και να μπορέσει να απενεργοποιήσει τη νόσο. Όπως πρόσθεσε και ο Δρ. Αναστασιάδης:
“Το έχουμε δοκιμάσει σε πολύ επιθετικές σειρές καρκίνου σε ανθρώπινα κύτταρα του μαστού και καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Από αυτά τα κύτταρα λείπει ήδη η πρωτεΐνη PLEKHA7.
Είτε με την αποκατάσταση του επιπέδου της πρωτεΐνης αυτής, είτε του επιπέδου των microRNAs που βρίσκονται σε αυτά τα κύτταρα, η τεχνική καταφέρνει να επιστρέφει τα κύτταρα πίσω σε καλοήθη κατάσταση. Τώρα δουλεύουμε πάνω στη καλύτερη επιλογή παράδοσης.”
Στην Αγγλία, εμπειρογνώμονες σε θέματα καρκίνου δήλωσαν ότι η έρευνα έχει λύσει έναν γρίφο που προβλημάτιζε τους βιολόγους πάνω από δεκαετίες: τον λόγο που τα κύτταρα δεν αποτρέπουν με φυσικό τρόπο την εξάπλωση του καρκίνου.
Ο Δρ. Chris Bakal, επιστήμονας στο Ινστιτούτο Ερευνών Καρκίνου του Λονδίνου, ειδικεύεται στον τρόπο με τον οποίο τα κύτταρα αλλάζουν σχήμα και γίνονται καρκινικά. Ο Bakal δήλωσε:
“Αυτό είναι ένα απροσδόκητο εύρημα. Έχουμε προσπαθήσει να υπολογίσουμε τον τρόπο που τα φυσιολογικά κύτταρα μπορούν να καταστείλουν τον καρκίνο και να σταματήσουμε την διαίρεση όταν σχηματίζουν επαφές μεταξύ τους, αλλά αυτό ήταν ένα μεγάλο μυστήριο για εμάς.
Τα φυσιολογικά κύτταρα ακουμπούν το ένα στο άλλο σχηματίζοντας “κόμπους” και στη συνέχεια σταματάει ο πολλαπλασιασμός τους. Αν υπάρχει ένας τρόπος να αντιστρέψουμε αυτή τη διαδικασία, αυτός θα ήταν ο τρόπος που θα σταματούσε την ανάπτυξη των όγκων.”
Κάποιοι επιστήμονες όμως δεν είναι το ίδιο αισιόδοξοι. Ο Henry Scowcroft, ανώτερος διευθυντής επιστημονικών πληροφοριών στο Ινστιτούτο Ερευνών Καρκίνου της Αγγλίας δήλωσε πως:
“Αυτή η σημαντική έρευνα λύνει ένα μακροχρόνιο βιολογικό μυστήριο, δεν πρέπει όμως να προτρέχουμε. Έχουμε πολύ δουλειά μπροστά μας μέχρι να ξέρουμε αν αυτά τα μεγαλωμένα σε εργαστήριο κύτταρα θα βοηθήσουν να θεραπευτούν άτομα με καρκίνο.
Αλλά είναι ένα σημαντικό βήμα προς την κατανόηση του πως συγκεκριμένα κύτταρα στον οργανισμό μας ξέρουν πότε να μεγαλώνουν και πότε να σταματάνε. Η κατανόηση αυτών των σημείων-κλειδιών είναι κρίσιμη στην συνέχιση της ενθαρρυντικής προσπάθειας κατά του καρκίνου.”
Ίσως αποδειχθεί πολύ δύσκολο να μπορέσουμε να αντιστρέψουμε τον καρκίνο αντιστρέφοντας μόνο έναν μηχανισμό, αλλά είναι ένα πολύ ενδιαφέρον εύρημα και σίγουρα μπορεί να οδηγήσει στην εξεύρεση της τελικής θεραπείας.
