Γιάννης Παπαδόπουλος…Η σύντομη απάντηση είναι «Όχι, αλλά η Τουρκία θα κάνει ότι την εφαρμόζει για να παραμείνει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ». Ρεαλιστικά, οι πιθανότητες εφαρμογής της συμφωνίας στην οποίαν έφτασαν στις 18 Μαρτίου οι ηγέτες της Ένωσης με τον Τούρκο Πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου είναι από ελάχιστες έως μηδαμινές, για διαφορετικούς αλλά συγκλίνοντες λόγους. Κατ’ αρχήν, η Ελλάδα δεν διαθέτει αυτήν τη στιγμή τις απαιτούμενες υποδομές για τον έλεγχο, την ταυτοποίηση και την διεκπεραίωση των αιτήσεων ασύλου μέσα σε μία εβδομάδα (χρονικό διάστημα κατά το οποίο θα φυλάσσονται στα hot spots όσοι συνεχίζουν να καταφθάνουν από τις τουρκικές ακτές), ούτε για τη φιλοξενία σε αξιοπρεπείς και ασφαλείς συνθήκες των εισερχόμενων όσο θα διαρκεί η εξέταση των αιτήσεων ασύλου που θα υποβάλλονται, όπως κατήγγειλε ο ΟΗΕ. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ αποφάσισε να μη συμμετέχει στην εφαρμογή της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας για τους παραπάνω λόγους καθώς και λόγω της μετατροπής των κέντρων υποδοχής όσων έχουν προσφυγικό προφίλ σε κλειστά «προαναχωρησιακά» κέντρα κράτησης, κάτι που αντιβαίνει τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951 για τους πρόσφυγες.
Κατά δεύτερο λόγο, θα πρέπει τα κράτη μέλη της ΕΕ να αποδεχθούν να ανοίξουν θέσεις μετεγκατάστασης ίσου αριθμού προσφύγων με αυτούς που θα επαναπροωθούνται δια της βίας από την Ελλάδα στην Τουρκία. Όμως δεν πρόκειται στην κυριολεξία περί υποχρεώσεως, καθώς η μετεγκατάσταση θα γίνεται σε καθαρά εθελοντική βάση. Ήδη, η υπερσυντηρητική και ξενοφοβική κυβέρνηση της Πολωνίας δήλωσε ότι μετά τις τραγικές τρομοκρατικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες την περασμένη εβδομάδα δε θα δεχτεί ούτε έναν πρόσφυγα στο πολωνικό έδαφος – πρόκειται ασφαλώς για πρόφαση, αφού και πριν δεν υπήρχε περίπτωση να δεχθεί κανέναν, τώρα όμως απενοχοποιείται συνδέοντας αναίσχυντα την έξαρση της προσφυγικής κρίσης με την ισλαμοφασιστική τρομοκρατία.
Κατά τρίτο λόγο, θα πρέπει οι ρυθμοί των επιστροφών από την Ελλάδα προς την Τουρκία να ξεπερνούν ή έστω να ισούνται με το ρυθμό των νέων αφίξεων, κάτι εξαιρετικά αμφίβολο, όπως διαπιστώνουμε από τις πρώτες μέρες μετά τη συμφωνία. Αν συνυπολογίσουμε ότι το κάθε αίτημα ασύλου θα εξετάζεται ατομικά, όπως επιτάσσει το διεθνές δίκαιο και ανακοινώνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τότε δεν υπάρχει καμία απολύτως πιθανότητα το ισοζύγιο εισροών-εκροών να ανατραπεί προς όφελος των δεύτερων. Τέλος, και σημαντικότερο όλων, είναι ο ρόλος κλειδί της Τουρκίας. Τίποτα δεν μπορεί να γίνει αν η Τουρκία δε συνεργαστεί ειλικρινά. Αν η Τουρκία το επιθυμεί, έχει την επιχειρησιακή ικανότητα να ελέγξει αποτελεσματικά τα κυκλώματα διακινητών από τα τουρκικά παράλια. Δεν το κάνει όμως προκειμένου να γονατίσει μια χώρα κατεστραμμένη από την οικονομική κρίση, με ανύπαρκτες υποδομές και με μηδενική ικανότητα διαχείρισης κρίσεων από όλες τις κυβερνήσεις και ιδίως την τελευταία, στη θητεία της οποίας το πρόβλημα έχει γιγαντωθεί.
Ποια είναι η στρατηγική στόχευση της Τουρκίας; Είναι αφελής όποιος πιστεύει ότι ο πάγιος τουρκικός αναθεωρητισμός θα βολευτεί με την χορήγηση βίζας στους Τούρκους πολίτες (κάτι που συμφέρει την Ελλάδα για τουριστικούς λόγους), 3 δις ευρώ επιπλέον για τη διαχείριση εκατομμυρίων προσφύγων που είναι προσωρινά εγκατεστημένοι στο έδαφός της και με το ξεπάγωμα κάποιων κεφαλαίων στη διαπραγμάτευση ένταξης στην ΕΕ. Αυτοί οι στόχοι είναι μεν επιθυμητοί, όμως δεν είναι οι μακροπρόθεσμοι στρατηγικοί στόχοι του τουρκικού κατεστημένου. Η πραγματική στόχευση είναι η εξαργύρωση της υπόσχεσης που κάνει σε μια αποσυντονισμένη και πανικόβλητη ΕΕ να συγκρατήσει όσο γίνεται μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων και μεταναστών με τη συναίνεση της ΕΕ στη δημιουργία μιας «ζώνης ασφαλείας» στο Βόρειο Ιράκ όπου ο τουρκικός στρατός θα μπορεί να βομβαρδίζει ανεμπόδιστα τις θέσεις των Κούρδων πολεμιστών για να μη σχηματιστεί ένα πρόπλασμα κουρδικού κράτους (μείζων στόχος) και η παγίωση του καθεστώτος «γκρίζων ζωνών» και αμφισβήτησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο (ελάσσων στόχος). Στην Τουρκία συμφέρει να διατηρεί διαρκώς ανοιχτή τη διαπραγμάτευση με την ΕΕ από θέση ισχύος. Γι’ αυτό και είναι ουτοπικό να περιμένει κανείς ότι θα εφαρμόσει τη Συμφωνία της 18ης Μαρτίου. Συνεπώς, η Ελλάδα θα πρέπει να αναμείνει μια έξαρση της ανθρωπιστικής κρίσης, ενώ δεν αποκλείεται να ξεπεραστεί σύντομα και ο ανώτατος αριθμός προσφύγων και μεταναστών που η χώρα μπορεί να αντέξει με τις σημερινές της δυνατότητες και υποδομές, με αποτέλεσμα μια συνολική κατάρρευση της κρατικής δομής. Κάτι που ασφαλώς δε θα στενοχωρήσει ιδιαιτέρως τον «φίλο Αχμέτ» ή τον νεόκοπο Σουλτάνο Ταγίπ Ερντογάν, αλλά θα έπρεπε να ταράζει τον ύπνο των Ευρωπαίων εταίρων. makthes.gr
