Μετά από μια εξέγερση της Αγγλικής αριστοκρατίας ενάντια στην εξουσία του, ο Βασιλεύς Ιωάννης βάζει τη βασιλική του σφραγίδα στη Magna Carta ή «Μεγάλο Χάρτη». Το έγγραφο, ουσιαστικά μια συνθήκη ειρήνης μεταξύ του Ιωάννη και των βαρόνων του, εγγυόταν ότι ο βασιλιάς θα σεβόταν τα φεουδαρχικά δικαιώματα και προνόμια, θα διατηρούσε την ελευθερία της εκκλησίας και θα τηρούσε τους νόμους του κράτους. Αν και επρόκειτο για ένα έγγραφο περισσότερο αντιδραστικό παρά επαναστατικό στην εποχή του, η Magna Carta θεωρήθηκε ως ένας ακρογωνιαίος λίθος στην ανάπτυξη της δημοκρατικής Αγγλίας από τις επόμενες γενιές.
Ο Ιωάννης ανέβηκε στον θρόνο του Βασιλέως της Αγγλίας μετά τον θάνατο του αδερφού του Βασιλέως Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου το 1199. Η βασιλεία του Ιωάννη χαρακτηρίστηκε από αποτυχίες. Έχασε το δουκάτο της Νορμανδίας από τον Γάλλο βασιλιά και έθεσε βαρείς φόρους στην Αγγλική αριστοκρατία ώστε να πληρώσει τις εκστρατείες του στο εξωτερικό. Ήρθε σε σύγκρουση με τον Πάπα Ιννοκέντιο Γ’ και πούλησε τα γραφεία της εκκλησίας για να ενισχύσει το εξασθενημένο βασιλικό ταμείο. Μετά την αποτυχία μιας εκστρατείας για την επανάκτηση της Νορμανδίας το 1214, ο Stephen Langton, αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπερι, ενθάρρυνε τους δυσαρεστημένους βαρόνους να ζητήσουν έναν χάρτη ελευθεριών από τον βασιλιά.
Το 1215, οι βαρόνοι ξεσηκώθηκαν εναντίον της κατάχρησης των φεουδαρχικών νόμων και εθίμων από τον βασιλιά. Ο Ιωάννης, αντιμέτωπος με μια ισχυρότερη δύναμη, δεν είχε άλλη επιλογή από το να υποχωρήσει στα αιτήματά τους. Οι προκάτοχοί του είχαν παραχωρήσει δικαιώματα στους φεουδαρχικούς βαρόνους τους, αλλά αυτοί οι χάρτες ήταν διατυπωμένοι ασαφώς και εκδίδονταν όποτε το ήθελαν οι βασιλείς. Το έγγραφο που σχεδιάστηκε για τον Ιωάννη τον Ιούνιο του 1215, όμως, ανάγκασε τον βασιλιά να προβεί σε ειδικές εγγυήσεις για τα δικαιώματα και τα προνόμια των βαρόνων του και την ελευθερία της εκκλησίας. Στις 15 Ιουνίου 1215, ο Ιωάννης συνάντησε τους βαρόνους στο Runnymede πάνω στις όχθες του Τάμεση και έθεσε τη σφραγίδα του στα Άρθρα των Βαρόνων, τα οποία εκδόθηκαν επίσημα ως Magna Carta, μετά από μικρές αναθεωρήσεις.
Ο χάρτης αποτελείτο από ένα προοίμιο και 63 ρήτρες και ασχολείτο κυρίως με φεουδαρχικά θέματα που είχαν ελάχιστη επίδραση εκτός από την Αγγλία του 13ου αιώνα. Εν τούτοις, το έγγραφο αυτό ήταν αξιοσημείωτο επειδή συνεπαγόταν ότι υπήρχαν νόμοι που ο βασιλιάς ήταν αναγκασμένος να τηρεί, με αποτέλεσμα να αποκλείεται οποιαδήποτε διεκδίκηση απόλυτης εξουσίας από την Αγγλική μοναρχία. Η πιο ενδιαφέρουσα ρήτρα για τις επόμενες γενιές ήταν η 39η, η οποία ανέφερε ότι «κανένας ελεύθερος άνθρωπος δεν πρέπει να συλλαμβάνεται ή να φυλακίζεται ή να διώχνεται ή να τίθεται εκτός νόμου ή να εξορίζεται ή να καταδιώκεται… εκτός από τη νόμιμη κρίση των ίσων του ή από τον νόμο της χώρας». Αυτή η ρήτρα έχει επικροτηθεί ως μια πρώτη εγγύηση της ένορκης δίκης και του habeas corpus, της κυριαρχίας του ατόμου πάνω στο σώμα του, και ενέπνευσε την Αίτηση Δικαιωμάτων (1628) και την Πράξη Habeas Corpus (1679) της Αγγλίας.
Εκείνη την περίοδο, η Magna Carta στέφθηκε με αποτυχία –ξέσπασε το ίδιο έτος εμφύλιος πόλεμος, και ο Ιωάννης αγνόησε τις υποχρεώσεις που είχε σύμφωνα με τον χάρτη. Με τον θάνατό του το 1216, όμως, η Magna Carta επανεκδόθηκε με κάποιες αλλαγές από τον γιο του Βασιλέα Ερρίκο Γ’, και έπειτα το 1217. Εκείνο το έτος, οι επαναστατημένοι βαρόνοι ηττήθηκαν από τις βασιλικές δυνάμεις. Το 1215, ο Ερρίκος Γ’ ηθελημένα επανέκδωσε τη Magna Carta για τρίτη φορά, και ενσωματώθηκε επίσημα στον Αγγλικό νόμο.
Η Magna Carta έχει γίνει αντικείμενο ιστορικών υπερβολών∙ δεν εγκαθίδρυσε το Κοινοβούλιο, όπως κάποιοι έχουν ισχυριστεί, ενώ έκανε μόλις μερικούς υπαινιγμούς για τα φιλελεύθερα δημοκρατικά ιδεώδη των επόμενων αιώνων. Εν τούτοις, ως σύμβολο της κυριαρχίας του κράτους δικαίου, ήταν θεμελιώδους σημασίας για τη συνταγματική ανάπτυξη της Αγγλίας. Τα 4 αυθεντικά αντίτυπα της Magna Carta του 1215 υπάρχουν και σήμερα: το ένα στον καθεδρικό ναό του Λίνκολν, το άλλο στον καθεδρικό ναό του Σόλσμπερι, και τα υπόλοιπα δύο στο Βρετανικό Μουσείο.
