8 Απριλίου 2013: Πεθαίνει η Μάργκαρετ Θάτσερ, η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Βρετανίας…

Σαν σήμερα το 2013, η Μάργκαρετ Θάτσερ, πρώτη (και μοναδική ως τώρα) γυναίκα Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, πεθαίνει στα 87 της από εγκεφαλικό επεισόδιο στο Λονδίνο. Υπηρετώντας από το 1979 έως το 1990, η Θάτσερ είχε τη μακρότερη θητεία στην πρωθυπουργία της Βρετανίας στη διάρκεια του 20ου αιώνα. Ανέστειλε τη δύναμη των εργατικών συνδικάτων της Βρετανίας, ιδιωτικοποίησε δημόσιες επιχειρήσεις, οδήγησε το έθνος της σε νίκη στον πόλεμο των νησιών Φώκλαντ και ως στενή σύμμαχος του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Ρόναλντ Ρέιγκαν διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη λήξη του Ψυχρού Πολέμου. Μια φιγούρα που πάντα δίχαζε, η Θάτσερ, έχοντας το παρατσούκλι Σιδηρά Κυρία, θεωρήθηκε από τους θαυμαστές της ότι υπήρξε πρωτοπόρος συντηρητικών πολιτικών, ευνοϊκών προς την ελεύθερη αγορά, που αναζωπύρωσαν τη Βρετανική οικονομία, ενώ οι επικριτές της την κατηγόρησαν ότι αυτές οι πρωτοβουλίες δημιούργησαν προβλήματα στις χαμηλότερες τάξεις του έθνους.

Η Μάργκαρετ Χίλντα Ρόμπερτς γεννήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 1925 στο Γκράντχαμ, μια πόλη της βορειανατολικής Αγγλίας. Η οικογένειά της ζούσε σε ένα διαμέρισμα πάνω από το μανάβικο που είχε ο πατέρας της, ο οποίος ήταν επίσης και τοπικός πολιτικός. Αφότου αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης το 1947, η μέλλουσα Πρωθυπουργός εργάστηκε ως ερευνήτρια χημικός. Στην αρχή της δεκαετίας του 1950, έθεσε υποψηφιότητα δύο φορές για τη Βουλή με το Συντηρητικό κόμμα χωρίς επιτυχία. Μετά τον γάμο της με τον Ντένις Θάτσερ (1915-2003), έναν πλούσιο επιχειρηματία, το 1951, σπούδασε Νομική και έφερε στον κόσμο δίδυμα το 1953. Το ίδιο έτος της δόθηκε η άδεια να εργαστεί ως εισαγγελέας.

Το 1959, η Θάτσερ εξελέγη στο House of Commons για το προάστιο Finchley στο βόρειο Λονδίνο. Αναρριχήθηκε στις τάξεις του κόμματός της, και όταν οι Συντηρητικοί ήρθαν στην εξουσία υπό τον Έντουαρντ Χηθ το 1970, ορίστηκε ως γραμματέας για την εκπαίδευση. Σε αυτό το ρόλο, η Θάτσερ δέχτηκε κριτική από το κόμμα των Εργατικών ως “Thatcher the Milk Snatcher” μετά από περικοπές που έκανε στο πρόγραμμα χορήγησης δωρεάν γάλακτος στους μαθητές. Το 1975, με τους Εργατικούς ξανά στην εξουσία, προς έκπληξη πολλών, η Θάτσερ νίκησε τον Χηθ και έγινε αρχηγός του κόμματός της, όπως επίσης και η πρώτη γυναίκα που υπηρέτησε ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο House of Commons.

Το 1979, με την οικονομία της Βρετανίας σε κακή κατάσταση και τις απεργίες των εργατικών ενώσεων σε έξαρση, οι Συντηρητικοί ξαναπήραν την εξουσία και η Θάτσερ εξελέγη Πρωθυπουργός. Η κυβέρνησή της μείωσε τους φόρους εισοδήματος, αλλά αύξησε τους φόρους σε αγαθά και υπηρεσίες, μείωσε δραστικά ή εξάλειψε τα κρατικά επιδόματα στις επιχειρήσεις και θέσπισε περαιτέρω μέτρα λιτότητας. Η ανεργία αυξήθηκε κατακόρυφα και τα ποσοστά εμπιστοσύνης στη Θάτσερ έπεσαν δραματικά. Αργότερα, αφού η Αργεντινή εισέβαλε στη βρετανική αποικία των νησιών Φώκλαντ τον Απρίλιο του 1982, έστειλε δυνάμεις εκεί και μέχρι τον Ιούνιο τα νησιά Φώκλαντ είχαν περάσει ξανά στη Βρετανική κυριαρχία. Η νίκη αυτή βοήθησε τη Θάτσερ να επανεκλεγεί Πρωθυπουργός το 1983.

Στη διάρκεια της δεύτερης θητείας της, η κυβέρνηση της Θάτσερ νίκησε μια σκληρή απεργία των μεταλλωρύχων που διήρκεσε έναν χρόνο και εγκαθίδρυσε νομοθεσία που περιόριζε τα δικαιώματα των επαγγελματικών ενώσεων, ενώ επίσης ιδιωτικοποίησε έναν αριθμό από επιχειρήσεις που ανήκαν στο κράτος, πούλησε τις δημόσιες κατοικίες και μείωσε τους κανονισμούς στις οικονομικές επιχειρήσεις. Το 1984, η Θάτσερ επιβίωσε μια επίθεση με βόμβες από τον Ιρλανδικό Δημοκρατικό Στρατό σε μια συνάθροιση του Συντηρητικού κόμματος στο Μπράιτον της Αγγλίας∙ η έκρηξη σκότωσε 5 ανθρώπους και τραυμάτισε περισσότερους από 30.

Στην εξωτερική πολιτική, η Θάτσερ, μια αντίπαλος του κομμουνισμού, είχε στενές σχέσεις με τον Ρόναλντ Ρέιγκαν, ο οποίος υπηρέτησε στον Λευκό Οίκο από το 1981 έως το 1989, και με τον οποίο μοιραζόταν αρκετές συντηρητικές ιδέες. Όμως σύναψε σχέσεις με τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, ο οποίος ηγείτο της Σοβιετικής Ένωσης από το 1985 έως το 1991. Η Θάτσερ λέγεται ότι είπε χαρακτηριστικά: «Μου αρέσει ο κύριος Γκορμπατσόφ. Μπορούμε να συνεργαστούμε» (“I like Mr. Gorbachev. We can do business together”), και οι ηγετικές ικανότητές της διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο, βοηθώντας στη λήξη των Ψυχροπολεμικών εντάσεων ανάμεσα στην Αμερική και τους Σοβιετικούς. Σε άλλα θέματα εξωτερικής πολιτικής, η Θάτσερ, δημιουργώντας αμφισβητήσεις, αρχικά μίλησε ανοιχτά κατά των διεθνών προσπαθειών για επιβολή οικονομικών περιορισμών στη Νότια Αφρική λόγω του απαρτχάιντ, επιχειρηματολογώντας ότι κάτι τέτοιο δεν θα είχε αποτέλεσμα.

Αφότου εξελέγη για τρίτη φορά το 1987, γεγονός που δεν είχε ξανασυμβεί ως τότε, η επίμονη Θάτσερ αντιμετώπισε διαφωνίες στο κόμμα της σχετικά με την αντίθεσή της στην περαιτέρω οικονομική ενσωμάτωση της Βρετανίας στην υπόλοιπη Ευρώπη και την εισαγωγή μιας γενικά μη λαϊκής φορολογίας κατά κεφαλήν. Τον Νοέμβριο του 1990, υπό την πίεση των μελών του κόμματός της, παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία και αντικαταστάθηκε από τον Τζον Μέιτζορ. Όταν έφυγε από την οδό Ντάουνινγκ 10, η Θάτσερ ήταν η Πρωθυπουργός με τη μακρότερη θητεία για περισσότερο από 150 χρόνια.

Άφησε το House of Commons το 1992 και εξελέγη στο House of Lords, με τον τίτλο της Βαρόνης Θάτσερ του Κέστεβεν. Στη συνέχεια έγραψε τα απομνημονεύματά της και ταξίδεψε στον κόσμο δίνοντας διαλέξεις. Μετά από μια σειρά μικρών εγκεφαλικών επεισοδίων στην αρχή της δεκαετίας του 2000, η Θάτσερ αποσύρθηκε από τη δημόσια ζωή. Η Μέριλ Στριπ πήρε Όσκαρ για το ρόλο της ως η πρώην Πρωθυπουργός στη βιογραφική ταινία του 2011 «Η Σιδηρά Κυρία» (“The Iron Lady”), η οποία δημιούργησε επικρίσεις από κάποιους πολιτικούς των Συντηρητικών για την απεικόνιση της άνοιας που υπέστη η Θάτσερ στα τελευταία της. Μετά τον θάνατο της Θάτσερ στις 8 Απριλίου του 2013, πάνω από 2.000 άνθρωποι από όλον τον κόσμο παρακολούθησαν την κηδεία της στον καθεδρικό ναό του Αγίου Παύλου στο Λονδίνο, ο οποίος το 1965 ήταν η τοποθεσία της κηδείας του Πρωθυπουργού Τσόρτσιλ.

history.com