Οι αγορές βοηθάνε στο να ξεπεραστούν προαιώνιες έχθρες μεταξύ κρατών…

Του Ryan Miller*… Ζούμε σε έναν κόσμο ενωμένοι. Έχουμε παρατηρήσει, στο σημείο όπου οι αγορές μπορούν να λειτουργούν ελεύθερα, μια αυξανόμενη σύγκλιση μεταξύ των κοινωνιών και όλου του κόσμου στα πάντα, από το φαγητό μέχρι τη διασκέδαση, από την τεχνολογία μέχρι τη γλώσσα. Σε πιο ελεύθερες αγορές, θα παρατηρούσαμε τον ταχύτερο παραγκωνισμό των αρνητικών «-ισμών» (ρατσισμού, σεξισμού, εθνικισμού κλπ) και άλλων φαινομένων, όπως η ομοφοβία και η θρησκευτική μισαλλοδοξία.

Ήδη έχουμε δει αυτά τα φαινόμενα να διαδραματίζουν ολοένα και μικρότερο ρόλο, και αυτοί που είναι ρατσιστές ή σεξιστές δεν μπορούν να λειτουργήσουν βάσει των πιστεύω τους λόγω φόβου του εξοστρακισμού. Αυτή η απίστευτα θετική εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας έχει συντελεστεί χάρη στις (σχετικά) ελεύθερες αγορές. Λόγω του εμπορίου, των αγορών και των πωλήσεων. Επειδή οι αγορές μας παρακινούν να μην βλέπουμε τον άλλο ως έγχρωμο ή ομοφυλόφιλο, αλλά ως έναν εν δυνάμει πελάτη.

Οι αγορές τιμωρούν την μισαλλοδοξία

Για αυτούς που θα λειτουργούσαν τις επιχειρήσεις τους βάσει μισαλλοδοξίας και φανατισμού, υπάρχει μια παγκόσμια αγορά που είναι πρόθυμη να προσφέρει τα προϊόντα της σε εκείνους που οι φανατικοί δεν θέλουν για πελάτες. Επιπλέον, όπως έχουμε δει, τα κοινωνικά δίκτυα ενημερώνουν γρήγορα για οποιαδήποτε «παράβαση» ή πράξη την οποία θεωρεί η πλειονότητα λανθασμένη και η αγορά επηρεάζει μέσα από μποϊκοταρίσματα και δυσφήμιση. Οι πρωτοβουλίες που δημιουργεί αυτό το φαινόμενο παρακινούν τους ανθρώπους να αλλάξουν τα πιστεύω τους ή τουλάχιστον να τα κρατούν κρυφά και να μην δρουν βάσει αυτών.

Ενώ οι αγορές μας φέρνουν πιο κοντά και μας παρακινούν να φερόμαστε στους ανθρώπους με σεβασμό και αξιοπρέπεια, τα πολιτικά συστήματα και τα κράτη κάνουν ακριβώς το αντίθετο. Ενώ οι αγορές μας έχουν επιτρέψει σημαντικές προόδους όσον αφορά την ισότητα των φυσικών δικαιωμάτων, την αποδοχή της διαφορετικότητας κλπ, το κράτος διαρκώς επεμβαίνει και τονίζει τις διαφορές μεταξύ ανθρώπων, διεγείρει διχασμούς που δεν έχουν έρεισμα –και όλα αυτά τα εκμεταλλεύεται για πολιτικά οφέλη. Η διάκριση των μειονοτήτων, η κοινωνική ασφάλιση και η πρόνοια συμβάλλουν στο να δημιουργηθεί πλήγμα μόνο σε κάποιους, πληγώνοντας και άλλους στο τέλος.

Αλλά το πράγμα δεν σταματάει εκεί.

Η ίδια η ύπαρξη των πολιτικών (ιδιαίτερα δημοκρατικών) συστημάτων δημιουργεί μια κατάσταση όπου οι άνθρωποι πρέπει να παλέψουν εναντίον γειτόνων, συναδέλφων, ακόμα και φίλων, για την πολιτική εξουσία. Μια κατάσταση όπου όλοι στρέφονται εναντίον όλων.

Τα κράτη καταστρέφουν τα πάντα

Τα σύγχρονα κράτη έχουν αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε επηρεάζουν σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής μας. Αυτό σημαίνει ότι αν εσείς και οι άνθρωποι που έχουν ίδιες ιδέες με εσάς δεν κρατάτε τα ηνία της πολιτικής εξουσίας, αυτοί με τους οποίους δεν συμφωνείτε θα το κάνουν. Θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν έπειτα αυτή την εξουσία ώστε να αλλάξουν δραματικά τη ζωή και την ευημερία σας.

Αυτό ωθεί σε μια κοινωνία δυσπιστίας, στη διάλυση της κοινωνικής συνοχής, ακόμα και στο μίσος μερικές φορές. Σταματάτε, πλέον, να βλέπετε εκείνο τον έγχρωμο ως ισότιμό σας στην αγορά και πιθανό αγοραστή ή πωλητή και τον βλέπετε ως κάποιον που πρόκειται να χρησιμοποιήσει το κράτος για να πάρει περισσότερα χρήματα από εσάς.

Βλέπετε αυτόν τον ομοφυλόφιλο όχι ως πελάτη, αλλά ως κάποιον που θα ψηφίσει ώστε να πράξετε αντίθετα στη θρησκευτική σας πίστη. Βλέπετε τον πλούσιο όχι ως μια ευφυΐα που έχει πιθανόν δημιουργήσει τεράστια αξία για εσάς και την κοινωνία σας, αλλά ως τον εχθρό που χρησιμοποιεί το κράτος για να σας διατηρεί χαμηλά και να πατάει επί πτωμάτων.

Ακόμα χειρότερο, όμως, είναι ότι οι απόψεις και τα πιστεύω σας δεν σημαίνουν τίποτα και δεν σας επιτρέπεται καν να ζήσετε τη ζωή σας όπως θέλετε βάσει αυτών. Και αυτό γιατί ανεξάρτητα πόσο παθιασμένα πιστεύετε σε κάτι, αν η πλειονότητα της κοινωνίας αποφασίσει ότι είναι ακατάλληλο ή βλαβερό για τα συμφέροντά της, τότε σας απαγορεύεται να ασκείτε τα πιστεύω σας ή να ζείτε βάσει αυτών. Πρέπει να ζείτε με τις αποφάσεις που λαμβάνουν για λογαριασμό σας εκατομμύρια άνθρωποι ή 2-3 πολιτικοί που ούτε καν γνωρίζετε.

Το κράτος επιβραβεύει τα μίση

Με την πάροδο αρκετού χρόνου, αυτή η κατάσταση θα ωθήσει σε πικρίες και μίση. Δημιουργεί διαφορετικές απόψεις και στην κυριολεξία τις καθιστά ένα ζήτημα επιβίωσης, ζωής και θανάτου. Αυτό αποτελεί την αιτία της τόσο μεγάλης έχθρας μεταξύ των υποστηρικτών του Τραμπ και της Κλίντον. Μεταξύ των αυταρχικών φιλελευθέρων και όσων έχουν μια λογική άποψη. Επειδή αυτές οι πολιτικές απόψεις είναι πολύ πιθανό να αλλάξουν τη ζωή σας προς το χειρότερο.

Αν συνεχίσουμε αυτή την πορεία, θα δούμε την απομάκρυνση από την ειρηνική, γεμάτη σεβασμό θέαση των άλλων ως αγοραστών, πωλητών και πελατών, και την επιστροφή της θέασης των ανθρώπων ως εχθρών μας και των διαφορετικών από εμάς ως επικίνδυνων.

Τα καλά νέα είναι ότι μπορούμε εύκολα να αποφύγουμε μια τέτοια κατρακύλα. Η απάντηση είναι να αφήνουμε τα άτομα να ζουν τις ζωές τους βάσει των δικών τους αξιών. Να τιμωρούμε μόνο εκείνους που επιτίθενται σε άλλους και να αφήνουμε την αγορά να μεριμνήσει για τις συμπεριφορές που αποδοκιμάζονται από τους περισσότερους. Αν μια πρακτική ή μια νοοτροπία θεωρείται ανήθικη ή απαράδεκτη από μεγάλο μέρος του κοινού, τότε οι πρωτοβουλίες που προκύπτουν από την αγορά θα την αποτρέψουν. Εν τούτοις, τα πιστεύω των ανθρώπων μας φαίνονται λιγότερο απειλητικά όταν δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν βία για να μας αναγκάσουν να συμμορφωθούμε με αυτά.

Το κράτος είναι απαρχαιωμένο

Σταματήστε να προσπαθείτε να ελέγξετε τον κόσμο του καθενός. Να επικεντρωθείτε στη ζωή σας. Επικεντρωθείτε στο πώς θα μπορείτε να δημιουργήσετε αξία για εσάς και για τους άλλους. Να είστε παραγωγικοί. Όταν υπάρχει ελευθερία, η κοινωνία τείνει να διέπεται από ανεκτικότητα, παραγωγικότητα και ευτυχία.

Το κράτος είναι απαρχαιωμένο και κουβαλάει μαζί του τις απαρχαιωμένες προκαταλήψεις και τους διχασμούς μιας παλιότερης, συντηρητικότερης εποχής. Είναι γεγονός ότι παρακάμπτουμε σε μεγάλο βαθμό το κράτος και το καθιστούμε ολοένα και πιο παρωχημένο. Εξαιτίας αυτού, όμως, γραπώνεται από οποιαδήποτε ευκαιρία ή διχασμό ώστε να διατηρήσει τη δύναμή του. Είναι καιρός να θέσουμε το κράτος και τα πολιτικά συστήματα στο χρονοντούλαπο της ιστορίας και να τα αφήσουμε εκεί.

*Ο Ryan Miller είναι απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, μεταφραστής και blogger. Συμμετέχει στο πρόγραμμα Praxis στον κύκλο σπουδών του Σεπτεμβρίου 2016.
fee.org