«Δεν μας ενδιαφέρουν οι τιμές του πετρελαίου», είπε πρόσφατα στο πρακτορείο Bloomberg ο Muhammad bin Salman, αναπληρωτής εστεμμένος πρίγκιπας της Σαουδικής Αραβίας, «30 ή 70 δολάρια, όλα αυτά είναι το ίδιο για μας». Αυτές οι δηλώσεις από τον άνθρωπο που έχει την εξουσία στη μεγαλύτερη πετρελαϊκή δύναμη παγκοσμίως πρέπει να αντιμετωπίζονται με επιφύλαξη. Οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου στοιχίζουν δισεκατομμύρια στη χώρα, απειλούν την πιστοληπτική της αξιοπιστία και την μετατρέπουν από δανειστή σε δανειζόμενο: αυτή την εβδομάδα πήγε να συγκεντρώσει 10 δισεκατομμύρια δολάρια από παγκόσμιες τράπεζες. Όμως, από την άλλη πλευρά αυτός ο ισχυρισμός δεν είναι εντελώς κενός. Η Σαουδική Αραβία είναι αποφασισμένη να μην δώσει αρωγή σε παραγωγούς υψηλότερου κόστους, παρά την καταστροφή που προκαλούν οι χαμηλές τιμές στην οικονομία της.
Σε μια συνάντηση στην Ντόχα, πρωτεύουσα του Κατάρ, στις 17 Απριλίου, η Σαουδική Αραβία εμπόδισε μια συμφωνία μεταξύ των μελών του OPEC (Οργανισμού Χωρών – Εξαγωγέων Πετρελαίου) και παραγωγών εκτός του Οργανισμού, όπως η Ρωσία, να αυξήσουν τις παγκόσμιες τιμές πετρελαίου παγώνοντας την παραγωγή στα επίπεδα του Ιανουαρίου. Η ιδέα ότι μια τέτοια συμφωνία θα εφαρμοζόταν ήταν προϊόν φαντασίας. Όπως η Carole Nakhle της Crystol Energy επισημαίνει, η Ρωσία κάνει γεωτρήσεις σε επίπεδα ρεκόρ και δεν υπήρχε τρόπος να αστυνομεύσει κανείς την υπακοή της με ένα πάγωμα. Το Ιράν, το οποίο ορκίζεται να αυξήσει την παραγωγή στα επίπεδα που υπήρχαν πριν τις κυρώσεις, είχε απορρίψει τη σκέψη να συμμετάσχει στο πάγωμα ως «γελοία».
Ο πρίγκιπας Muhammad φαίνεται ότι ανάγκασε τους διαπραγματευτές του να απορρίψουν μια συμφωνία λίγο πριν την υπογράψουν, επιμένοντας ότι το βασίλειο θα πάγωνε την παραγωγή μόνο αν το Ιράν ήταν προετοιμασμένο να κάνει κάτι τέτοιο. Κάποιοι συμμετέχοντες εξοργίστηκαν με τη συμπεριφορά του. Η αποστολή της Σαουδικής Αραβίας «δεν είχε καμιά εξουσία να αποφασίζει πάνω σε τίποτα» είπε αγανακτισμένος ο Eulogio del Pino, υπουργός πετρελαίου της Βενεζουέλας.
Για δεκαετίες, η πολιτική της Σαουδικής Αραβίας καθοδηγείτο από επιδέξιους διαπραγματευτές όπως ο Ali al-Naimi, υπουργός πετρελαίου του βασιλείου. Τώρα βρίσκεται στα χέρια του 30χρονου πρίγκιπα, ο οποίος πιστεύει ότι οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου θα βοηθήσουν τα σχέδιά του για οικονομικές μεταρρυθμίσεις στη χώρα του και την αποδυνάμωση του Ιράν, του βασικού αντιπάλου της Σαουδικής Αραβίας. «Για χρόνια μας έλεγαν ότι η πολιτική της Σαουδικής Αραβίας για το πετρέλαιο είναι κατευθυνόμενη από εμπορικές και οικονομικές εκτιμήσεις», είπε ο Jason Bordoff του Κέντρου Παγκόσμιας Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου της Κολούμπια. «Αλλά αυτό που συνέβη στην Ντόχα φαίνεται ότι είχε μεγάλη γεωπολιτική διάσταση για να ασκηθεί πίεση στο Ιράν».
Συμπτωματικά για τις τιμές του πετρελαίου, το φιάσκο στην Ντόχα συνέπεσε με το ξεκίνημα μιας τριήμερης απεργίας στο Κουβέιτ που προσωρινά έριξε κατακόρυφα την παραγωγή αργού πετρελαίου του Εμιράτου. Όμως, αυτό υπογράμμισε πόσο ανόητη ήταν εξ αρχής η προσπάθεια επιβολής ενός παγώματος: οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου ήδη μειώνουν τα αποθέματά του παγκοσμίως. Η απεργία στο Κουβέιτ ήταν το αποτέλεσμα των περικοπών στις πληρωμές του δημοσίου τομέα που προέκυψαν από πενιχρά έσοδα από το πετρέλαιο. Η Schlumberger, μια εταιρεία πετρελαϊκών υπηρεσιών, λέει ότι μειώνει τις δραστηριότητές της στη Βενεζουέλα επειδή η ξεπεσμένη οικονομικά δημόσια πετρελαϊκή εταιρεία δεν έχει πληρώσει τους φόρους της. Οι έμποροι πετρελαίου λένε ότι δεν μπορούν να λάβουν ενέγγυες πιστώσεις για να κάνουν εμπόριο με τη Βενεζουέλα. Επίσης ανησυχούν για το ρίσκο στις συναλλαγές με χώρες που εξαρτώνται από το πετρέλαιο όπως η Νιγηρία.
Το αληθινό πάγωμα, λέει ο John Castellano της Alix Partners, μια συμβουλευτική εταιρεία περί πιστώσεων, συμβαίνει στην Αμερική. Οι παραγωγοί ορυκτού πετρελαίου που δανείστηκαν μεγάλα ποσά για αυξήσουν την παραγωγή στα χρόνια της ακμής, είναι πιθανό να μαζευτούν στα δικαστήρια για χρεοκοπία σε ακόμα μεγαλύτερο ποσοστό από ό, τι το 2015, προβλέπει. Στις 14 και στις 15 Απριλίου, δύο τέτοιες εταιρείες, οι Energy XXI και Goodrich Petroleum έκαναν αίτηση για προστασία λόγω χρεοκοπίας βάσει του Κεφαλαίου 11. Ως αποτέλεσμα, η παραγωγή ορυκτού πετρελαίου έχει μειωθεί κατά 600.000 βαρέλια την ημέρα σε σχέση με την ακμή της το περασμένο έτος, σύμφωνα με τη Διαχείριση Ενεργειακών Πληροφοριών, ένα επίσημο σώμα. Εκείνο το γεγονός, ακόμα περισσότερο από κάθε θέση της OPEC, είναι αυτό που επηρεάζει τις τιμές του πετρελαίου.
