Του Στράτου Καρακασίδη… Τετάρτη απόγευμα και καθώς χαζεύω στο Facebook, πέφτω σε μια ανάρτηση που αρχίζει με την ερεθιστική ιδέα «θα γυρνούσα στην Ελλάδα αν…». Μου κινεί το ενδιαφέρον και μπαίνω αμέσως. Πρόκειται για διαδικτυακή πρωτοβουλία με τίτλο «Brain Gain» και, όπως διαβάζω στην αρχική σελίδα, έχει στόχο να ενώσει τους Ελληνες που έφυγαν στο εξωτερικό ώστε όλοι μαζί και μέσα από διαφορετικές και αποτελεσματικές δράσεις να καλλιεργήσουν τις συνθήκες που θα κάνουν τη γενιά του brain drain να επιστρέψει στην Ελλάδα.
Φιλόδοξο και καθόλου εύκολο εγχείρημα, σκέφτομαι. Μέσα σε λίγη ώρα παρατηρώ ότι πολλοί φίλοι -ιδίως όσοι ζουν στο εξωτερικό- είχαν υπογράψει τη διακήρυξη και την είχαν μοιράσει στα κοινωνικά δίκτυα, δίνοντας κινηματικά χαρακτηριστικά στην πρωτοβουλία. Η δράση, όμως, δεν σταματούσε στην καλογραμμένη διακήρυξη. Οι άνθρωποι που ξεκίνησαν το «Brain Gain» καλούσαν τους επισκέπτες της σελίδας να συμμετάσχουν σε έρευνα προκειμένου να γίνει πράξη μια πρώτη αξιόπιστη και σε μεγάλη κλίμακα χαρτογράφηση του brain drain.
«Η μετατροπή του brain drain σε brain gain είναι ο θεμελιώδης στόχος της πρωτοβουλίας», λέει στο «Κ» ο Φωκίων Σίνης, από τους πρωτοπόρους της πρωτοβουλίας και εμπνευστής του ονόματος. «Αυτά που με ενοχλούσαν πάντα ήταν δύο πράγματα: η μιζέρια των έξω, το παράπονο και ο αρνητισμός για την πατρίδα και το “τι να μας πεις κι εσύ από εκεί έξω” των μέσα στην Ελλάδα. Πίστευα πως έπρεπε κάπως να αναλάβουμε δράση και να γεφυρώσουμε αυτά τα δύο με θετικό πρόσημο».
Η πρωτοβουλία ελήφθη από οκτώ νέους επιστήμονες και επαγγελματίες που ζουν μόνιμα στο εξωτερικό: εκτός από τον Φωκίωνα, που ζει στο Ντουμπάι, τους Πόπη Καλαϊτζή (Βερολίνο), Μιχάλη Μουτσέλο (Βερολίνο), Δημήτρη Σκάλτσα (Ν. Υόρκη), Κωνσταντίνο Κυρανάκη (Βρυξέλλες/Αθήνα), Αντώνη Κουρουτάκη (Θεσσαλονίκη), Νίκο Θεοδωράκη (Λονδίνο), Ορέστη Ομράν (Βρυξέλλες).
«Δεν φύγαμε από επιλογή», λέει με εξομολογητικό ύφος η Πόπη Καλαϊτζή. «Φύγαμε γιατί στην Ελλάδα είτε δεν βρίσκαμε δουλειά είτε βρίσκαμε δουλειές που ήταν κατώτερες των προσόντων που είχαμε αποκτήσει», συμπληρώνει. Η ιστορία της Πόπης είναι όμοια με των 3.500 γιατρών που μετακόμισαν στη Γερμανία την τελευταία πενταετία για να βρουν δουλειά.
Διαφέρει ελάχιστα από την περίπτωση του Μιχάλη Μουτσέλου, ο οποίος έφυγε από την Ελλάδα αρκετά πριν από την κρίση, για σπουδές στις ΗΠΑ, αλλά δεν επέστρεψε, αφού εργάζεται ως κοινωνικός ερευνητής στη Γερμανία. «Θα δυσκολευόμουν πολύ να βρω δουλειά ως ερευνητής στην Ελλάδα, αλλά, ακόμη και αν έβρισκα μια θέση, τα μέσα για να εργαστώ θα ήταν περιορισμένα». Σύμφωνα με τον γαλλικό Observateur, σε ρεπορτάζ του για το ελληνικό brain drain το 2015, περισσότεροι από 900 Ελληνες ερευνητές που έφυγαν από την Ελλάδα από το 2010 έως το 2015 στελεχώνουν καίριες θέσεις σε ευρωπαϊκά ινστιτούτα.
«Κινητήρια δύναμή μας είναι είναι όλα τα θετικά μηνύματα από νέους που βρίσκονται σε κάθε γωνιά του πλανήτη και που έχουν αγκαλιάσει την πρωτοβουλία από την πρώτη στιγμή. Απώτερος στόχος, ένα καλύτερο μέλλον για τη χώρα μας», σημειώνει ο Νίκος Θεοδωράκης από το Λονδίνο.
Ο Ορέστης Ομράν ζει και εργάζεται ως δικηγόρος στις Βρυξέλλες. «Ιδρύσαμε το Brain Gain ως πρωτοβουλία νέων Ελλήνων επαγγελματιών και επιστημόνων του εξωτερικού που στοχεύει στην ενίσχυση της σύνδεσής τους με τηχώρα και στη δημιουργική αξιοποίηση τους στην εθνική προσπάθεια. Χρησιμοποιώντας τις νέες τεχνολογίες και διοργανώνοντας δράσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, προωθούμε την εθνική συνεννόηση για να βρεθεί η χώρα σε τροχιά πραγματικής ανάκαμψης και προόδου».
Θα επέστρεφε στην Ελλάδα αν αλλάζαμε νοοτροπία συνειδητοποιώντας πως μόνο μέσα από συλλογική προσπάθεια, συναίνεση και σκληρή δουλειά θα βγάλουμε τη χώρα από το τέλμα. «Θέλουμε να προτείνουμε βέλτιστες πρακτικές που ισχύουν στο εξωτερικό σε όλους τους τομείς και θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στη χώρα μας, χωρίς να έχουν οικονομικό αντίκτυπο. Μια πολιτική πρόταση από κάτω προς τα πάνω», αναφέρει ο Κωνσταντίνος Κυρανάκης.
Το «Κ» παρουσιάζει αποκλειστικα τα αποτελέσματα της έρευνας. Οι περισσότεροι από 3.000 νέοι και νέες που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο σε λιγότερο από ένα μήνα φανερώνουν τη δίψα τους για προσφορά προς την Ελλάδα.
Θα γυρνούσα στην Ελλάδα αν…
- Μπορούσα να εργαστώ σε αντίστοιχο επάγγελμα χωρίς διαφθορά.
- Αλλαζε η φορολογική πολιτική στις νέες επιχειρήσεις.
- Με αντιμετώπιζαν με σεβασμό και αξιοκρατία.
- Το κράτος στήριζε ένα νέο μου ξεκίνημα.
- Ηξερα ότι θα αναγνωρίζονταν οι κόποι που έχω καταβάλει στην εκπαίδευσή μου.
- Υπήρχε πιθανότητα να αλλάξει η νοοτροπία των πολιτών.
- Εβγαινε από το μνημόνιο και υπήρχε μια σταθερά ανοδική πορεία, ώστε να αισθάνομαι ασφάλεια και να κάνω πλάνα για το μέλλον.
- Ηταν ένα σοβαρό κράτος που σέβεται τον πολίτη.
- Εβρισκα μια δουλειά που να με ικανοποιεί, με λιγότερα χρήματα, αλλά να ζω αξιοπρεπώς και να συμμετέχω σε μια ομάδα με δημιουργικούς συναδέλφους, που έχουν στόχο.
- Η πολιτική κατάσταση δεν μου προκαλούσε πια ανασφάλεια
Τι σου αρέσει περισσότερο στην καθημερινότητά σου στη χώρα που ζεις;
Σταθερότητα / Ασφάλεια / Ηρεμία 24,52%
Εργασιακές Συνθήκες και Ευκαιρίες 30,61%
Κρατική / Τοπική Οργάνωση και Ευνομία 38,27%
Πολιτική Κατάσταση 8,94%
Αξίες και Πολιτισμικά Χαρακτηριστικά 28,78%
Χαρακτηριστικά Πόλεων 15,12%
Αλλο 4,81%
Γιατί έφυγες από την Ελλάδα;
Για λόγους ανέλιξης / καριέρας 59,62%
Οικογενειακοί / προσωπικοί λόγοι 11,77%
Γιατί ήθελα να ζήσω την εμπειρία της ζωής σε μια άλλη χώρα 24,95%
Αλλο 6,91%
Για σπουδές 46,02%
Αναμένεις ότι θα επιστρέψεις στην Ελλάδα;
Σε 2-5 χρόνια 19,73%
Σε 5-15 χρόνια 28,98%
Οταν αποσυρθώ από την επαγγελματική μου δραστηριότητα 27,06%
Αμεσα 3,39%
Κατά το χρόνο της αναχώρησής σου ποιο θεωρούσες το μεγαλύτερο εμπόδιο για την επαγγελματική σου εξέλιξη;
Ανεργία 34,25%
Χαμηλοί μισθοί 43,13%
Αναξιοκρατία 57,23%
Περιορισμένη αγορά εργασίας / προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης 64,84%
Γραφειοκρατία 17,95%
Διαφθορά 31,91%
Φορολογία 16,99%
Αλλο 6,91%
Ποιο είναι το γενικότερο συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας σε σχέση με τη χώρα όπου μένεις;
Το κλίμα / Ο καιρός 36,22%
Οικογένεια / Προσωπικές σχέσεις 53,3%
Το ανθρώπινο δυναμικό 2,98%
Αλλο 4,53%
Οι νεοφυείς επιχειρήσεις 1,6%
Η γεωπολιτική της θέση 1,37%
Info Στις 22 Ιουνίου η πρωτοβουλία θα παρουσιαστεί επισήμως σε εκδήλωση που προετοιμάζεται στον πολυχώρο The Hub. Οι ενδιαφερόμενοι θα έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν τα ιδρυτικά μέλη, εκατό τον αριθμό, και να ακούσουν τη σειρά των δράσεων που θα ακολουθήσουν τους επόμενους μήνες. Σε βάθος χρόνου σχεδιάζεται να πραγματοποιηθεί ένα συνέδριο που φιλοδοξεί να εξελιχθεί σε ετήσια συνάντηση Ελλήνων του εξωτερικού. Ωστόσο η ψηφιακή παρουσία του Brain Gain είναι συνεχής και ανοιχτή σε νέες ιδέες που μπορούν να ενισχύσουν αυτόν το στόχο.
