Νέα στοιχεία δείχνουν ότι ο αρχαίος εμπορικός δρόμος περνούσε μέσα από τις κορυφές του Θιβέτ.
Διάσημος για τη διευκόλυνση μιας απίστευτης ανταλλαγής πολιτισμών και αγαθών μεταξύ Ανατολής και Δύσης, ο αρχαίος Δρόμος του Μεταξιού θεωρείται ότι έρεε κατά μήκος μεγάλων οριζοντίων αποστάσεων σε πρόποδες βουνών και τα πεδινά μέρη της ερήμου Γκόμπι. Αλλά τα νέα αρχαιολογικά στοιχεία, κρυμμένα σε έναν πολυτελή τάφο, αποκαλύπτουν ότι επίσης ο Δρόμος περνούσε μέσα από τις κορυφές του Θιβέτ –ένα μέχρι πρότινος άγνωστο κομμάτι του εμπορικού δρόμου.
Έχοντας ανακαλυφθεί από μοναχούς το 2005, ο τάφος, ηλικίας 1.800 ετών, βρίσκεται 4,3 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας στο προάστιο Νγκάρι του Θιβέτ. Όταν οι ανασκαφές ξεκίνησαν το 2012, η ερευνητική ομάδα που εξέταζε τον αρχαιολογικό χώρο με έκπληξη της βρήκε εκεί έναν μεγάλο αριθμό τυπικών Κινέζικων αγαθών. Το ίδιο το δείγμα υποδεικνύει ότι οι έμποροι ταξίδευαν από την Κίνα στο Θιβέτ μέσα από ένα κομμάτι του Δρόμου του Μεταξιού που είχε χαθεί στα βάθη της ιστορίας.
«Τα ευρήματα είναι εκπληκτικά», λέει ο Houyuan Lu, αρχαιοβοτανιστής στο Ινστιτούτο Γεωλογίας και Γεωφυσικής της Κινεζικής Ακαδημίας των Επιστημών στο Πεκίνο. Ανάμεσα σε άλλα χειροποίητα αντικείμενα, οι αρχαιολόγοι ανέσυραν εξαιρετικά κομμάτια μεταξιού με ραμμένα τα Κινέζικα ιδεογράμματα wang hou (σημαίνουν «βασιλιάς» και «πρίγκιπες»), μια μάσκα φτιαγμένη από ατόφιο χρυσάφι, κεραμικά και χάλκινα δοχεία.
Επίσης εντυπωσιάστηκαν από κάτι που έμοιαζε με φύλλα τσαγιού. Η πρώτη μαρτυρία για το τσάι στο Θιβέτ χρονολογείται κατά τον 7ο αιώνα μ. Χ., αλλά αυτά τα φύλλα θα χρονολογούνταν 400 με 500 χρόνια νωρίτερα. Για να επιβεβαιώσουν την ταυτότητά τους, ο Lu και οι συνεργάτες του ανέλυσαν τις χημικές συνιστώσες των δειγμάτων και ανίχνευσαν μεγάλες ποσότητες καφεΐνης και θεανίνης, ενός τύπου αμινοξέων που υπάρχει σε μεγάλη ποσότητα στο τσάι. Επιπλέον, τα χημικά αποτυπώματα των υπολειμμάτων τσαγιού ήταν παρόμοια με εκείνα που βρέθηκαν στον τάφο ενός Κινέζου αυτοκράτορα της δυναστείας των Χαν που χρονολογείται πριν από 2100 χρόνια. Και στις δύο περιπτώσεις τα φύλλα μπορούν να ανιχνευθούν σε ποικιλίες τσαγιών που καλλιεργούνται στο Γιουνάν της Νότιας Κίνας. «Αυτό δείχνει φανερά ότι το τσάι [που βρέθηκε στον Θιβετιανό τάφο] ήρθε από την Κίνα, λέει ο Lu. Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο Scientific Reports.
Αυτές οι πρώτες επαφές ανάμεσα στο Θιβέτ και την Κίνα «δείχνουν ένα παρακλάδι του Δρόμου του Μεταξιού σε μεγάλο υψόμετρο στο Θιβέτ που έχει ευρέως αμεληθεί», λέει ο Martin Jones, αρχαιοβοτανιστής στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Οι αποδείξεις συμβάλλουν στην αναδυόμενη εικόνα ότι ο Δρόμος του Μεταξιού –τον οποίο έκλεισε η Οθωμανική αυτοκρατορία κατά τον 15ο αιώνα- ήταν ένα ιδιαίτερα τρισδιάστατο δίκτυο που όχι μόνο διέσχιζε τεράστιες ευθύγραμμες αποστάσεις, αλλά και σκαρφάλωνε σε ψηλά βουνά.
Άλλες μελέτες, επίσης, έχουν καταγράψει σημάδια εμπορίου μέσα από οροπέδια στην Ασία από το 3.000 π. Χ. –διαδρομές που είναι τώρα γνωστές ως βουνίσιοι άξονες του εσωτερικού της Ασίας. «Αυτό δείχνει πως τα βουνά δεν αποτελούν εμπόδια», λέει ο Rowan Flad, αρχαιολόγος στο Χάρβαρντ. «Μπορούν να είναι αποτελεσματικοί αγωγοί για την ανταλλαγή πολιτισμών, ιδεών και τεχνολογιών».
