Για περισσότερο από 50 χρόνια ψάχνουμε στο σύμπαν ηλεκτρομαγνητικές μεταδόσεις που θα έχουν ενδείξεις για την ύπαρξη ευφυούς εξωγήινης ζωής.
Για να βρεθεί εξωγήινη ζωή θα πρέπει να βρεθεί πρώτα η απόδειξη του θανάτου της.
Μία πιθανότητα είναι ότι είμαστε μόνοι ή τουλάχιστον ο μόνος νοήμον πολιτισμός με «ταχυδρομικό κώδικα» στον Γαλαξία.
Υπάρχει όμως και η εναλλακτική πιθανότητα να αναδύεται περιοδικά ευφυής ζωή σε άλλους κόσμους αλλά να έχει την τάση να αυτοκαταστρέφεται.
Δυστυχώς αυτή η πιθανότητα δεν είναι καθόλου αβάσιμη, δεδομένης της ερήμωσης κατά την διάρκεια της σχετικά σύντομης ύπαρξης μας ως κυρίαρχο είδος στον πλανήτη.
Αυτός είναι ο λόγος που τρεις επιστήμονες δημοσίευσαν πρόσφατα έναν οδηγό για να βοηθήσει τους αστρονόμους να ανιχνεύσουν ίχνη εξωγήινων πολιτισμών, είτε πρόκειται για την χημική υπογραφή ενός κόσμου στον απόηχο του πυρηνικού πολέμου, είτε τα συντρίμμια που έχουν απομείνει από ένα σενάριο Death Star, όπου ένας ολόκληρος πλανήτης ανατινάχτηκε σε μικρά κομμάτια.
Με αυτές τις υποθέσεις ασχολείται η έρευνα SEETI (Search for Extinct Extraterrestrial Intelligence). Κατά ειρωνικό τρόπο η ιδέα της αναζήτησης για κατεστραμμένους πολιτισμούς ξεκίνησε σε ακαδημαϊκό συνέδριο με θέμα “Δόμηση Κατοικήσιμων Κόσμων”. Ο Jack O’Malley James, ένας αστροβιολόγος στο πανεπιστήμιο του Cornell και ένας από τους συντάκτες του εγγράφου SEETI είπε:
“Μία από τις υποθέσεις που καταλήξαμε είναι η ανίχνευση της παρουσίας ζωής, ανιχνεύοντας την καταστροφή της. Εκτός ότι μας δείχνει ότι υπάρχει ζωή εκεί έξω, θα μας έδινε επίσης στοιχεία για το πόσο σπάνιος πολιτισμός είμαστε και πόσο καιρό θα μπορούσε να διαρκέσει ο πολιτισμός μας.”
Η έρευνα SEETI βασίζεται σε τεχνικές που αναπτύσσονται για την επόμενη γενιά τηλεσκοπίων που θα ανιχνεύει εξωγήινα βιοσημάδια που θα υποδεικνύουν την πιθανή ύπαρξη εξωγήινης ζωής.
Η SEETI ωστόσο δεν ερευνά σημάδια ζωής αλλά αντι’αυτού οι επιστήμονες αναζητούν σημάδια θανάτου που θα υποδεικνύουν καταστροφή σε κολοσσιαία κλίμακα.
Σκεφτείτε ένα σενάριο στο οποίο ο βιολογικός πόλεμος αφανίζει με γρήγορο ρυθμό τον πληθυσμό ενός πλανήτη. Οι μικροοργανισμοί που θα προκαλέσουν την αποσύνθεση και θα “καταβροχθίσουν” τους εξωγήινους, αυξάνοντας δραματικά τα επίπεδα μεθανίου στην ατμόσφαιρα.
Εάν ο πληθυσμός του εξωγήινου κόσμου ήταν συγκρίσιμος με της Γης, τα αέρια μεθανίου θα είχαν διαλυθεί σε ένα χρόνο περίπου, οπότε θα υπήρχε μόνο μία μικρή πιθανότητα ανίχνευσης του κατακλυσμού.
Ωστόσο, εάν το βιολογικό οπλοστάσιο περιλαμβάνει ένα γενετικά τροποποιημένο ιό ικανό να εξαπλώνεται, τότε οι απώλειες του πλανήτη θα μπορούσαν να συμπεριλάβουν και τα ζώα. Σε αυτήν την περίπτωση τα αποκαλυπτικά σημάδια του καταστροφικού βιολογικού πολέμου θα μπορούσαν να είναι ορατά για αρκετά χρόνια.
Ένα στοιχείο που υποδηλώνει την πυρηνική καταστροφή που οδήγησε σε λήθη, είναι μια αλλαγή στην ατμοσφαιρική λάμψη του πλανήτη. Όπως λέει και η έρευνα SEETI:
“Τα σωματίδια που εκπέμπονται από τα πυρηνικά όπλα θα είχαν παρόμοια επίδραση, δημιουργώντας αυξητική τάση του μεγέθους της φωτεινότητας της ατμοσφαιρικής λάμψης.”
Επιπλέον η χημεία της ατμόσφαιρας θα αλλοιωνόταν από τις θερμικές επιδράσεις ενός παγκοσμίου πυρηνικού πολέμου. Πιο αναλυτικά, όταν ένα πυρηνικό όπλο εκρήγνυται ο περιβάλλων αέρας φτάνει σε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες και στη συνέχεια ψύχεται σχετικά γρήγορα.
Αυτές οι ατμοσφαιρικές αλλαγές μπορούν να παρατηρηθούν για αρκετά χρόνια μετά την καταστροφή, αλλά η ορατότητα τους μπορεί να επηρεαστεί από ακόμη μία συνέπεια πυρηνικού πολέμου: τη σημαντική ποσότητα σκόνης που θα εκτοξευόταν στην ατμόσφαιρα.
Φυσικά η ατμοσφαιρική σκόνη θα μπορούσε να εξηγηθεί και από φυσικά αίτια όπως η σύγκρουση του πλανήτη με μεγάλο αστεροειδή.
Ο O’Malley James και οι συνεργάτες του προβλέπουν μερικά σενάρια καταστροφής που εμπίπτουν στην κατηγορία της εικασίας για τεχνολογίες που πιθανόν να υπάρξουν, αυξάνοντας το φόβο της περιβόητης “ grey goo” αποκάλυψης.
Το “grey goo”, είναι μια θεωρία που εμφανίστηκε για πρώτη φορά την δεκαετία του 1980 και είναι το υποθετικό σενάριο του τέλους του κόσμου που περιλαμβάνει μοριακή νανοτεχνολογία στην οποία τα εκτός ελέγχου αυτοαναπαραγόμενα ρομπότ καταναλώνουν όλη την ύλη της Γης με σκοπό την αναπαραγωγή τους.
Αν προγραμματιστούν κακόβουλα θα αποτελέσουν καταστροφικό όπλο μετατρέποντας όλη τη ζωή στον πλανήτη σε σκόνη.
Το έγγραφο της SEETI εισηγείται ότι η καταστροφή αυτή θα μπορούσε να είναι ανιχνεύσιμη για χιλιάδες χρόνια, αφού μέρος της σκόνης εισέρχεται στην ατμόσφαιρα ή καλύπτει τον πλανήτη με ασυνήθιστα σχήματα αμμόλοφων.
Ωστόσο μια από τις πιο δραματικές ιδέες είναι η πλήρης φυσική καταστροφή ενός κόσμου η οποία θα μπορούσε να επιτευχθεί με τη δημιουργία ισχυρής δύναμης που θα συντρίψει την βαρυτική σύνδεση.
Αλλά τί είδους αποδεικτικά στοιχεία θα μπορούσαν να υπάρξουν για μια τέτοια πράξη; Υπάρχει μία μικρή εναλλακτική πιθανότητα ανίχνευσης τεχνητών ενώσεων από συντρίμμια ιπτάμενων δίσκων, υποδεικνύοντας ότι ο πλανήτης ήταν κάποτε το “σπίτι” ενός τεχνολογικά προηγμένου πολιτισμού.
Πέρα από αυτά, η λύση θα ήταν να γίνουμε μάρτυρες της πραγματικής καταστροφής. Αν οι αστρονόμοι δεν είναι σε θέση να προσδιορίσουν ένα φυσικό αίτιο, όπως η σύγκρουση με ένα άλλο σώμα στο μεγέθους ενός πλανήτη, τότε θα μπορούσαν να εξετάσουν και την πιθανότητα μιας καταστροφής που προκλήθηκε από εξωγήινους.
Το έγγραφο της SEETI καταλήγει πως:
“Με τον καιρό η πρώτη απόδειξη της εξωγήινης νοημοσύνης, μπορεί να έρθει στα χέρια μας από τα απομεινάρια των λιγότερο συνετών πολιτισμών. Με αυτόν τον τρόπο οι πληροφορίες αυτές δεν θα μας δώσουν μόνο γνώση αλλά και σοφία.”
Δεν ξέρουμε αν οι υποθέσεις περί εξωγήινων διαμαχών ισχύουν ή όχι, ούτε αν θα είμαστε ποτέ κοντά στην εξωγήινη ζωή και τεχνολογία. Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα θέλαμε να μάθουμε τί είναι τελικά η εξωγήινη ζωή, που βρίσκεται και πόσο ισχυρή και επικίνδυνη είναι για εμάς.
Σε αυτόν τον απέραντο όμως κόσμο όλα είναι πιθανά, ακόμη και να διασταυρωθούμε και ίσως και να συνυπάρξουμε μαζί της.
