Οι άνθρωποι που εφευρίσκουν το μέλλον, σπάνια προέρχονται από την κοινή πεπατημένη. Συνήθως είναι αποστάτες καινοτόμοι. Είναι πολύ πιο περιθωριακοί αουτσάιντερ από τα άνετα στελέγχη μεγάλων επιχειρήσεων με την πληθώρα εργαλείων στη διάθεση τους.
Ο εφευρέτης του πρώτου ιπτάμενου αυτοκινήτου Dezso Molnar προήλθε από την υποκουλτούρα του Σαν Φρανσίσκο, όπου ήταν μέρος του επικίνδυνου πληρώματος Survival Research Labs.
Οι ερευνητές οι οποίοι βοήθησαν στην αποκωδικοποίηση της νευροβιολογίας των μυστικιστικών εμπειριών, είχαν διακινδυνεύσει τις καριέρες τους στους παραδοσιακούς ερευνητικούς θεσμούς για να ακολουθήσουν μια τέτοια “αντιεπιστημονική” επιδίωξη.
Το πρότυπο των πανταχού καινοτόμων Steve Jobs, είναι γνωστό πως πειραματιζόταν με τριπάκια LSD.
Αυτός ο κατάλογος έχει πολλά παραδείγματα. Στην πραγματικότητα, ελάχιστες καινοτόμες εφευρέσεις γίνονται στα παραδοσιακά προπύργια της επιστήμης και της τεχνολογίας. Το ερώτημα, βέβαια, είναι γιατί;
Για ορισμένους, φταίει η θεσμική αδράνεια στους μεγάλους οργανισμούς. Αυτή η αδράνεια πολλαπλασιάζει τον φόβο της αποτυχίας, εκμηδενίζοντας την όρεξη για ανάληψη ρίσκου. Είναι ο φόβος της διατάραξης των “παλιών τρόπων” παραγωγής και του “ότι δουλεύει, μην το πειράζεις”.
Η θεσμική αδράνεια είναι ακριβώς αυτό που κατέστρεψε την Kodak. Είχαν εφεύρει την πρώτη ψηφιακή φωτογραφική μηχανή, αλλά η εφεύρεση ήταν απειλή για τις παραδοσιακές σειρές προϊόντων τους και έτσι την αγνόησαν με αποτέλεσμα μερικά χρόνια αργότερα να πτωχεύσουν.
Ενώ αυτή η πτυχή της ιστορίας είναι λίγο-πολύ γνωστή, από την άλλη πλευρά, υπάρχουν οι ριψοκίνδυνοι εφευρέτες που βλέπουν τον κόσμο σαν ένα παιχνίδι, και τον βελτιώνουν για όλους τους υπόλοιπους “παίζοντας”.
Τον τελευταίο καιρό, το παιχνίδι δεν είναι ο απαξιωτικός όρος που ήταν κάποτε. Αυτή η αλλαγή αντιμετώπισης είναι κλειδί.
30 χρόνια πριν, το πάθος και το παιχνίδι ήταν έννοιες για χίπηδες, με μηδενικές εφαρμογές στον “πραγματικό κόσμο”.
Σοβαρά, φανταστείτε κάποιον σε μια αίθουσα συνεδριάσεων να προσπαθεί να πείσει τους γύρω του ότι το πάθος έχει σημασία και το παιχνίδι είναι αναμφισβήτητα ο πιο εύκολος δρόμος προς τη μαζική καινοτομία και τα αστρονομικά κέρδη. Το πιο πιθανό είναι να τον πέταγαν έξω και να γινόταν περίγελος.
Ωστόσο, αν ψάξει κανείς να εντοπίσει τον κινητήριο μοχλό της καινοτομίας, θα ανακαλύψει πως συνήθως πρόκειται για τη δίψα για παιχνίδι και εξερεύνηση.
Αυτήν ακριβώς την δίψα για παιχνίδι είδαμε στη δημιουργία του πρώτου προσωπικού υπολογιστή. Ο Steve Wozniak, ξεκίνησε ως χάκερ του τηλεφωνικού δικτύου, κυριολεκτικά παίζοντας με την τεχνολογία για “χαβαλέ”.
Στην πραγματικότητα, δεν είναι καθόλου τραβηγμένο να πούμε ότι ολόκληρη η πρόσφατη επιχειρηματική και τεχνολογική επανάσταση ξεκίνησε με πειραματισμούς “για πλάκα” στις νέες τεχνολογίες.
Ένα άλλο παράδειγμα μπορεί να βρεθεί στη βιονική. Ο Hugh Herr είναι ο επικεφαλής του Εμβιομηχανοτρονικού Εργαστηρίου του MIT και ο εφευρέτης του πρώτου βιονικού αστραγάλου στον κόσμο.
Αλλά ο Herr δεν έθεσε τον στόχο να γίνει πρωτοπόρος. Ήταν ένας ορειβάτης που έχασε και τα δύο του πόδια σε ένα ορειβατικό ατύχημα.
Η πρώτη “βιονική” του εφεύρεση ήταν τα προσθετικά άκρα που έφτιαξε στο σπίτι του, για να μπορέσει να συνεχίσει την καριέρα του στην αναρρίχηση.
Από την επιθυμία του να παίξει -τόσο με τις εφευρέσεις, όσο και με την ορειβασία- δημιούργησε τα πρώτα λειτουργικά βιονικά άκρα στον κόσμο.
Ο Δρ. Stuart Brown, ιδρυτής του “Ινστιτούτου Παιχνιδιού“, εστιάζει στο βιβλίο του σε κάτι παρόμοιο, γράφοντας:
“Αυτοί που μελετούν την ιστορία της τέχνης και της επιστήμης, έχουν πολλά παραδείγματα εφευρέσεων που δεν προέκυψαν μέσα απο την πεπατημένη μιας προγραμματισμένης σειράς πειραμάτων. Αντίθετα, τις περισσότερες φορές, οι νέες ανακαλύψεις και τα νέα ευρήματα έρχονται όταν κάποιος αποδέχεται τις συμπτώσεις και τις ανωμαλίες, και προσπαθεί να ενσωματώσει αυτά τα παράξενα αποτελέσματα στο ευρύτερο πεδίο της γνώσης.”
Ο Isaac Asimov, ο άνθρωπος που έγραψε πολλά κείμενα επιστημονικής φαντασίας και έθεσε τους 3 βασικούς κανόνες συμπεριφοράς των ρομπότ:
- Το ρομπότ δε θα κάνει κακό σε άνθρωπο, ούτε με την αδράνειά του θα επιτρέψει να βλαφτεί ανθρώπινο όν
- Το ρομπότ πρέπει να υπακούει τις διαταγές που του δίνουν οι άνθρωποι, εκτός αν αυτές οι διαταγές έρχονται σε αντίθεση με τον πρώτο νόμο
- Το ρομπότ οφείλει να προστατεύει την ύπαρξή του, εφόσον αυτό δεν συγκρούεται με τον πρώτο και τον δεύτερο νόμο
Μεταξύ άλλων έχει πει:
“Η πιο συναρπαστική φράση που ακούγεται στον τομέα της επιστήμης, αυτή που προαναγγέλλει νέες ανακαλύψεις, δεν είναι το αναμενόμενο “Εύρηκα!” αλλά το “πλάκα έχει”…”
Όπως αποδεικνύεται το “πλάκα έχει”, είναι μια μέθοδος εφεύρεσης του μέλλοντος, που πράγματι έχει πλάκα.
