Ο Πρόεδρος της Δημοκρατία κ. Προκόπης Παυλόπουλος, με αφορμή την επίσκεψη του στη Σάμο επεσήμανε τον ιστορικό και πολιτικό συνδετικό ιστό μεταξύ Ελλάδας και Ευρώπης:
“Με ιερή συγκίνηση αλλά και ανυπόκριτη ταπεινότητα δέχομαι τον τίτλο του Επίτιμου Δημότη Σάμου. Πως, άλλωστε, τα αισθήματά μου θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά όταν έχω πλήρη συναίσθηση ότι σ’ αυτόν τον Τόπο, στην Σάμο, ηχούν ακόμη τα βήματα της Ιστορίας.
Κι όχι μόνο της δικής μας ιστορίας, μα της παγκόσμιας ιστορίας καθώς κι εκείνης του πολιτισμού εν γένει. Εμείς, οι σύγχρονοι Έλληνες, έχουμε χρέος να γνωρίζουμε ότι δεν μπορούμε και δεν πρέπει να ζούμε μόνο με τον πλούτο της κληρονομιάς των προγόνων μας.
Οφείλουμε, με κάθε τίμημα και με την ενότητα που επιβάλλουν οι περιστάσεις, να προσθέτουμε κάθε φορά σ’ αυτόν τον εθνικό πλούτο τον δικό μας συλλογικό ιστορικό οβολό.
Θυμίζω πως από την Σάμο ο Πυθαγόρας δίδαξε τη γλώσσα των αριθμών και την αρμονία της μουσικής. Ο Επίκουρος, μαζί με τους συγχρόνους του Έλληνες, έσκαψε βαθιά τα θεμέλια του όλου οικοδομήματος της φιλοσοφίας.
Ο Αρίσταρχος άνοιξε τον δρόμο της επιστήμης της αστρονομίας, μεσ’ από την ηλιοκεντρική θεωρία του, που, πολύ αργότερα, ενέπνευσε τον Κοπέρνικο. Και ο Ευπαλίνος απέδειξε πως το Ελληνικό Πνεύμα συνάντησε την τεχνολογία πολύ νωρίτερα απ’ ό,τι οι σύγχρονοι ερευνητές είχαν αρχικώς υποθέσει.
Επιτρέψτε μου όμως εφεξής να σταθώ σε μιαν άλλη πτυχή της ιστορικής διαδρομής της Σάμου. Μια πτυχή που πρέπει να μας διδάσκει και να μας εμπνέει ως Έλληνες, ιδίως σήμερα που καλούμεθα ν’ αντιμετωπίσουμε ξανά, τούτη τη φορά μέσα στη δίνη μιας βαθειάς οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, τις μεγάλες προκλήσεις του εθνικού μας μέλλοντος.
Περίπου διόμισυ χιλιάδες χρόνια πριν, τον Αύγουστο του 479 π.Χ., οι πρόγονοί μας απώθησαν, στις Πλαταιές και στη Μυκάλη, το δεύτερο κύμα των Περσών εισβολέων και έθεσαν, νικηφόρα, τέρμα στους Μηδικούς Πολέμους.
Ίσως, ακόμη και σήμερα, δεν έχουμε αντιληφθεί την πλήρη σημασία αυτών των νικών για την ιστορία της Ανθρωπότητας και για τον Πολιτισμό της. Έχουμε λοιπόν χρέος να το πράξουμε τώρα, δίχως έπαρση, αλλά με την περίσκεψη και την ευθύνη που αρμόζει στην ιστορική μας πορεία και το αντίστοιχο ιστορικό μας χρεος.
Η νίκη των Ελλήνων κατά των Περσών κατέστησε, στη συνέχεια και ως σήμερα, την Ελλάδα το νοητό –και όχι μόνον- όριο μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Και το εδαφικό αυτό όριο απέκτησε σταδιακώς μοναδικές πνευματικές διαστάσεις, αφού η άνθηση του Ελληνικού Πνεύματος απετέλεσε το λίκνο γέννησης του Ευρωπαϊκού, επέκεινα δε του Δυτικού Πολιτισμού.
Η Ρώμη, το Βυζάντιο και η Αναγέννηση υπήρξαν απλώς το όχημα που κουβάλησε το πολύτιμο φορτίο του Ελληνικού Πνεύματος, το οποίο γονιμοποίησε το πνευματικό και πολιτισμικό σπέρμα της Ευρώπης και της Δύσης.
Το ίδιο στίγμα, από πλευράς νοήματος που αναγνωρίζει στην Ελλάδα τα χαρακτηριστικά του βιγλάτορα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, αφήνει, φυσικά με την δική της ιδιαιτερότητα στην ιστορία, η Ναυμαχία της Μυκάλης της 5ης Αυγούστου 1824.
Η οποία φέρει την σφραγίδα του μεγάλου αγωνιστή αλλά και δημοκρατικού ηγέτη της Παλιγγενεσίας του 1821 Λυκούργου Λογοθέτη.
Ναυμαχία που όχι μόνον οδήγησε στην απελευθέρωση της Σάμου από τον οθωμανικό ζυγό, αλλά και διευκόλυνε την όλη αίσια έκβαση του τότε απελευθερωτικού αγώνα.
Η Ελλάδα, στο πλαίσιο του σκληρού πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να συνεχίσει να διαδραματίζει τον ιστορικό της ρόλο ως ακραίο όριο και οχυρό της Ευρωπαϊκής Δημοκρατίας και του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού, όπως διαμορφώθηκαν σταδιακώς από την ανεκτίμητη, πνευματική και θεσμική, κληρονομιά της Αρχαίας Ελλάδας και των Προγόνων μας.”
