Έμποροι συναισθημάτων…

Η ιστορία του λιονταριού Σεσίλ κυκλοφόρησε με τρομερή ταχύτητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εξοργίζοντας εκατομμύρια ανθρώπους. Το ίδιο συνέβη με το βίντεο για τον Ουγκαντέζο έμπορο παιδιών Τζόζεφ Κόνι, το οποίο κατέχει το ρεκόρ επισκέψεων (70 εκατομμύρια σε τέσσερις ημέρες). Πιο πρόσφατα, η εικόνα του τρίχρονου Αϊλάν Κούρντι από τη Συρία που κειτόταν πνιγμένος σε μια τουρκική παραλία συγκλόνισε ολόκληρο τον πλανήτη.

Οι εικόνες αυτές ευαισθητοποίησαν εκατομμύρια ανθρώπους. Παρ’ όλα αυτά, και στις τρεις περιπτώσεις, η σχέση ανάμεσα στο συναίσθημα και τη δράση εξατμίστηκε πολύ γρήγορα. Η περίπτωση του λιονταριού Σεσίλ, που συμπυκνώνει τα οικονομικά και ηθικά προβλήματα του κυνηγιού, δεν βοήθησε ιδιαίτερα να αντιμετωπιστεί η τύχη των ζώων που κινδυνεύουν να εκλείψουν (και κυρίως των ρινόκερων, που δεν απολαμβάνουν της συμπάθειας την οποία προκαλούν ο κινηματογράφος και η λογοτεχνία για τα λιοντάρια). Αλλά και το βίντεο για τον Κόνι δεν βοήθησε ούτε να αποκτήσει περισσότερους πόρους η αποστολή των Ηνωμένων Εθνών για τη σταθεροποίηση της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό ούτε να παραπεμφθεί ο ίδιος ο Ουγκαντέζος στη διεθνή δικαιοσύνη.

Όσο για τον πόλεμο στη Συρία και την προσφυγική κρίση, είναι φανερό ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν έχει κατορθώσει το πιο βασικό: Να εγκαθιδρύσει ασφαλείς διαδρόμους ώστε παιδιά σαν τον Αϊλάν να μην πνίγονται στη Μεσόγειο.

Για όλα αυτά έχει μια εξήγηση ο Μπιουνγκ-Τσουλ Χαν, ένας Κορεάτης με δύσκολο όνομα που σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ και έγραψε ένα ανησυχητικό βιβλίο με τίτλο «Ψυχοπολιτική». Κατά την άποψή του, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν χρησιμεύουν για την οργάνωση της αλληλεγγύης ούτε για την παραγωγή ενός προβληματισμού που οδηγεί στη δράση, αλλά για την εμπορευματοποίηση των συναισθημάτων μας.

Τα συναισθήματά μας αποτελούν την πρώτη ύλη ενός τεραστίου εμπορίου που συνίσταται στη συγκέντρωση αυτών των συναισθημάτων, τη μελέτη τους, την επεξεργασία τους και στη συνέχεια, την πώληση σε άλλους των πληροφοριών χάρις στις οποίες θα μας προσφέρουν καταναλωτικά προϊόντα. Τα συναισθήματα έχουν μετατραπεί σε εμπορεύματα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην αγορά όπου γίνεται η ανταλλαγή αυτών των εμπορευμάτων.

Χοσέ Ιγνάθιο Τορεμπλάνκα – El Pais – MIgnatiou