Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Αν δεν καθαρίσεις εξαρχής καλά τα κόκαλα στο ψάρι, είτε θα σε πάρει μετά πολύ χρόνο, είτε κινδυνεύεις να μείνεις με κάποιο κόκκαλο καρφωμένο στον λαιμό! Αυτή τη στιγμή, οι Ιταλοί τραπεζίτες φαίνεται ότι βρίσκονται σε αυτό το δίλημμα. Με τη μόνη διαφορά ότι τα κόκαλα, μπορεί όχι απλά να πληγώσουν, αλλά να εξαφανίσουν το Ιταλικό τραπεζικό σύστημα!
Η Ιταλία είδε τις τιμές των τραπεζών της να γκρεμίζονται μόλις μία μέρα μετά την απόφαση των Βρετανών να ψηφίσουν για έξοδο από την ΕΕ, με την Intesa Sanpaolo να χάνει 12.5%, την Banka MPS να χάνει 12%, την Mediobana να χάνει 10% και την μετοχή της Unicredit να γκρεμίζεται χάνοντας 8%. Η απώλεια της Βρετανίας από το Ευρωπαϊκό μπλόκ, ενέτεινε την ανησυχία για τα προβλήματα της ΕΕ, που πάντως δεν οφείλονται στην Βρετανική έξοδο, αλλά στην Γερμανική συνταγή λιτότητας που συνεχίζει να βυθίζει σε ύφεση την μισή Ευρώπη.
Η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ απλά αποτελεί πλήγμα τόσο για την Γερμανική όσο και την Ιταλική οικονομία, καθώς οδηγεί σε πιθανές απώλειες αγορών, όχι τόσο για τις Ιταλικές τράπεζες, αλλά κυρίως για τους πελάτες τους. Ο Ιταλός πρωθυπουργός, όχι τυχαία καλεί την Γερμανία να ‘αλλάξει τροπάριο’ στην ΕΕ, καθώς ένα ‘κλίκ’ προς τα χειρότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αρκεί να εκτροχιάσει τις Ιταλικές τράπεζες που ήδη σηκώνουν το βάρος απλήρωτων δανείων που είναι ήδη το 1/5 του χαρτοφυλακίου τους! Όμως το πρόβλημα με την πολιτική της Γερμανίας, που ήδη μας έχει οδηγήσει σε κρίση, είναι το ένα πράγμα. Ποιος θα πληρώσει το ‘μάρμαρο’ για τους Ιταλούς μεγαλοτραπεζίτες είναι το άλλο!
Οι Ιταλικές τράπεζες θα ήθελαν να υπάρχει ένα πρόγραμμα που να αγοράσει τα τοξικά τους δάνεια μέσα από την Ποσοτική χαλάρωση του κυρίου Ντράγκι, αλλά οι Γερμανοί δεν το επέτρεψαν, προτιμούν τα λεφτά να πηγαίνουν μόνο στα δικά τους τραπεζικά ζόμπι! Οι Γερμανοί εστιάζουν την χοντρή πίτα από την Ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ σε αγορές των δικών τους χρηματοοικονομικών σκουπιδιών, των δικών τους τοπικών και μεγαλύτερων τραπεζών, απομυζώντας 20 δις ΕΥΡΩ κάθε μηνα από τους Ευρωπαίους πολίτες μεσα από το πρόγραμμα!
Καθώς οι νέοι κανόνες όμως περί bail-in ήδη εφαρμόζονται, οι Ιταλοί τραπεζίτες, που φυσικά, δεν θέλουν να βάλουν το χέρι στην τσέπη, αλλά να δώσουν τον μουτζούρη στον Ευρωπαίο φορολογούμενο, ζητούν μια ‘αναστολή’ εφαρμογής της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας του bail-in, μέχρι να ‘λαδώσουν το στομάχι τους με μερικά μερίσματα και μετά να έρθει το ‘πλούσιο’ κράτος να τους διασώσει! Όμως, τα προβλήματα έχουν ήδη γίνει γνωστά στους επενδυτές και ‘δεν προλαβαίνουν’ ούτε να ξεπουλήσουν τις μετοχές τους, καθώς βουλιάζει το καράβι! Ήδη, 20 μέρες πριν ανακοινωθούν τα αποτελέσματα των στρες τεστς (θα ανακοινωθούν στις 29 Ιουλίου) η ΕΕ έστειλε ‘ραβασάκι’ στην Ιταλική τράπεζα Monte dei Paschi ,η οποία έχει τρύπα προβληματικών δανείων 50 δις ΕΥΡΩ, ότι θα χρειαστεί αύξηση κεφαλαίων για να μειώσει την τρύπα με τα προβληματικά δάνεια κατά 14 δις στα επόμενα 3 χρόνια. Παρότι ξεπούλησε 2 δις των προβληματικών δανείων της, ξεκάθαρα δεν μπορεί να βρει αγοραστές για δάνεια 14 δις, άρα θα χρειαστεί επειγόντως πολλά κεφάλαια. Οι τραπεζίτες δεν θέλουν να βάλουν κεφάλαια, και η αγορά μυρίζεται μια νέα Lehman Brothers, καθώς η τιμή μετοχής της τράπεζας έχασε ήδη 14% σε μια μέρα και έχει χάσει τα ¾ της αξίας της από την αρχή του έτους! Οι Ιταλοί τραπεζίτες θα ήθελαν πολύ οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι να τους διασώσουν πριν ακόμη ανακοινωθούν τα stress tests. Πώς θα γίνει αυτό; Ως τώρα η Ιταλική κυβέρνηση έκανε το σχέδιο Ατλας, με το οποίο με κεφάλαια 5 δις περίπου προσπαθούσε να μπαλώσει τις τρύπες μικρών τραπεζών. Τώρα επιζητεί κάτι πολύ μεγαλύτερο! Ένα υπερ-ταμείο 40 δις με κρατικό χρήμα για να καλύψει τις τρυπες μεγάλων τραπεζών! Επειγόντως!
Το πιο πιθανό όμως είναι πως τα πράγματα αυτή τη στιγμή είναι δύσκολα! Αν οι Γερμανοί συναινέσουν να δώσουν το ΟΚ στους Ιταλούς να διασώζουν τράπεζες, καταρρέει η εφαρμογή του bail-in και θα υπάρχει πρόβλημα με πιθανές χρεοκοπίες κρατών μελών με την εκτίναξη του εθνικού χρέους! Αν τώρα δεν συμφωνήσουν, η ίδια η χρηματιστηριακή αγορά θα οδηγήσει σε νέο κύκλο κατάρρευσης των τιμών τραπεζών, καθώς η κατάρρευση κάποιων τραπεζών, που έχουν πολλούς σκελετούς στο ντουλάπι, είναι δεδομένη! Όποια λύση και αν υπάρξει, επομένως, ένα είναι το σίγουρο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση οδεύει είτε σε ένα νέο κύκλο διασώσεων Τραπεζών που οδηγεί σε ύφεση τα κράτη ή οδεύει σε τραπεζικό χρηματιστηριακό κραχ που οδηγεί απευθείας σε πτώση και μεταφορά της χρηματιστηριακής κρίσης στις πραγματικές οικονομίες. Ως τώρα φαίνεται ότι μονά-ζυγά η πολιτική της Γερμανίας έχει οδηγήσει σε μια χρεοκοπημένη Ευρώπη που δεν σώζεται με τίποτα. Οι Ιταλικές Τράπεζες, επομένως, φαίνεται ότι είναι μόνο το πρώτο κόκκαλο, από σειρά κοκάλων που οδηγεί της Ευρωπη στην επόμενη κρίση. Με ότι αυτό σημαίνει για τις χρηματιστηριακές αγορές στην Ευρώπη και παγκοσμίως…!
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία
