Του Barry Brownstein*… Η Κλίντον είπε σε έναν έρανο την περασμένη εβδομάδα ότι οι μισοί από τους υποστηρικτές του Τραμπ ανήκουν σε ένα «καλάθι αθλίων». Κάποιοι είναι «αδιόρθωτοι», πρόσθεσε. Το Σαββατοκύριακο ζήτησε δημόσια συγγνώμη για αυτές τις γενικεύσεις.
Βλέποντας κάποιον ή μια ομάδα ατόμων ως «αθλίους» είναι το σημείο εκκίνησης εκβιασμού και βίας απέναντί τους. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, όλους τους «άθλιους» χρήστες ναρκωτικών που έχουν φυλακιστεί για μη βίαιη χρήση ναρκωτικών.
Βλέποντας έναν συνάνθρωπο «ως ον αντί ως πράγμα ή ‘αυτό’» κάνει όλη τη διαφορά, γράφει ο φιλελεύθερος ψυχίατρος Peter Breggin στο βιβλίο του Beyond Conflict. Βασισμένος στα έργα των Martin Buber και Erich Fromm, ο Breggin εξηγεί: «Η θέαση των ανθρώπων ως όντα τους δίνει ιερό νόημα –με ειδική, απαραβίαστη σημασία».
Ο Breggin συνεχίζει σχετικά με τη σημασία του να βλέπουμε την εγγενή αξία κάθε ατόμου:
«Η αγάπη προς τους ανθρώπους –και η βίωσή τους ως όντα- σημαίνει την αναγνώριση της εγγενούς αξίας τους. Η αγάπη, όπως την ορίζω, είναι κατά συνέπεια ανιδιοτελής –δεν εξαρτάται από κάτι συγκεκριμένο πάνω σε αυτό το άτομο που αγαπιέται. Αντίθετα, η αγάπη φτάνει στην ουσία του ατόμου, την οντότητά του, και βλέπει την εγγενή αξία».
Αυτή η αξία σε κάθε άτομο δεν είναι κάτι που αποκτάται γιατί είναι εγγενής. Αν όλοι μας έχουμε εγγενή αξία, κανείς δεν είναι ανάξιος, αδιόρθωτος και ανεπίδεκτος μαθήσεως. Μπορούμε να δώσουμε αξία σε κάθε άτομο παρά τα όσα πιστεύει, λέει και κάνει. Μπορούμε να δούμε σε κάθε άνθρωπο την ικανότητα να κάνει μια διαφορετική επιλογή οποιαδήποτε στιγμή.
Επιλέγοντας κάτι διαφορετικό
Το Ινστιτούτο Arbinger, στο βιβλίο The Outward Mindset, παρουσιάζει την ιστορία του Ivan Cornia. Ο Ivan γεννήθηκε το 1929. Ο πατέρας του, William, δούλευε κάπου την ημέρα και το βράδυ φρόντιζε τη φάρμα. Ο William ήταν αλκοολικός∙ ήταν μονίμως θυμωμένος και βίαιος, ιδιαίτερα απέναντι στα ζώα του. Ο Ivan είχε δει τον πατέρα του να χτυπά ένα άλογο περίπου 2,5 τόνων μέχρι θανάτου. Μια μέρα στον αχυρώνα με τον πατέρα του, ο Ivan άρμεγε μια αγελάδα, όταν με μια γρήγορη κίνηση η ουρά μιας αγελάδας από δίπλα τον χτύπησε στο μάτι.
Ο Ivan αντέδρασε. «Χωρίς να το σκεφτεί, ο Ivan πήδηξε, άρπαξε το μεταλλικό δοχείο γάλακτος στο οποίο καθόταν και ενώ ούρλιαζε εξαπολύοντας τις βρισιές που άκουγε από τον πατέρα του, άρχισε να χτυπά με βία την αγελάδα». Όταν ήρθε στα σύγκαλά του ο Ivan, αντελήφθη ότι χτυπούσε την αγαπημένη αγελάδα του πατέρα του∙ άρχισε να τρέμει την αντίδραση του πατέρα του. Η αναμενόμενη αντίδραση δεν ήρθε. Αντίθετα, είπε ήρεμα ο πατέρας του: «Ιβάν, αν σταματήσεις, θα σταματήσω και εγώ».
Εκείνη τη στιγμή, τα πάντα είχαν αλλάξει για τον William. Δεν ήπιε ποτέ ξανά∙ δεν ήταν βίαιος και δεν έβρισε πια. Από μια απλή απόφαση μεταμορφώθηκε σε έναν «ευγενικό, καλό άνθρωπο που βοηθούσε τους πάντες».
Ο William μπόρεσε να μεταμορφώσει τον εαυτό του, επειδή είδε την επίδραση που ασκούσε στον γιο του. Η συμπεριφορά του ήταν άθλια, αλλά ο William δεν ήταν άθλιος και αδιόρθωτος.
Ενώ οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουν μετανοήσει με τόσο δραματικό τρόπο, όλοι μας είχαμε στιγμές όπου μια φώτιση μας επέτρεψε να αλλάξουμε σημαντικά τη ζωή μας.
Κάποιοι από εμάς μπορεί να είδαν ότι οι κακές συνήθειές τους έχουν καταστρέψει την υγεία τους, επιδρώντας αρνητικά όχι μόνο στους εαυτούς τους, αλλά και στην οικογένεια, τους συναδέλφους και την κοινωνία τους. Αυτή η αντίληψη μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές.
Κάποιοι από εμάς μπορεί να δυσκολεύονται στη μετακίνηση. Μπορεί η οδήγησή τους να επηρεάζεται από το άγχος και τον θυμό τους μέρα-νύχτα. Αρχίζουμε να αλλάζουμε όταν βλέπουμε πώς ο τρόπος σκέψης μας επηρεάζει τον εαυτό μας και τον περίγυρό μας.
Κάποιοι από εμάς μπορεί να είναι προκατειλημμένοι απέναντι σε κάποιες ομάδες ανθρώπων. Όταν, όμως, ερχόμαστε σε επαφή με ανθρώπους της ομάδας που «μισούμε», μπορεί να αντιληφθούμε όταν κάναμε λάθος –αυτοί που ανήκουν σε αυτή την ομάδα είναι όντα, όχι αντικείμενα, με όνειρα και ελπίδες. Όπως και εμείς, θέλουν και αυτοί να χτίσουν μια καλύτερη ζωή για τους εαυτούς τους και τις οικογένειές τους.
Δεν ελέγχουμε το πότε θα μετανοήσουμε, αλλά μπορούμε να είμαστε ανοιχτοί σε κάτι τέτοιο. Η προθυμία μας να διδαχτούμε από τη ζωή και να δούμε πώς επηρεάζουμε τους άλλους μας ανοίγουν τον δρόμο για αλλαγή.
Πόσοι άλλοι ανάξιοι πιστεύει η Κλίντον ότι υπάρχουν;
Οι νέοι, ειδικά στα εσώτερα τμήματα των πόλεων, δεν έχουν πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση. Θέλει η κυρία Κλίντον να επεκτείνει τις δυνατότητες επιλογής σχολείων ώστε οι νέοι να λάβουν εκπαίδευση που θα τους βοηθήσει να επιτύχουν στη ζωή; Όχι, κατά διαταγή των ενώσεων διδασκόντων είναι ενάντια στην επιλογή σχολείων. Βλέπει τους νέους στις πόλεις τόσο ανάξιους ώστε θα πετύχουν μόνο αν τους αναλάβει η κυβέρνηση; Αν είναι έτσι, βλάπτει ανεπανόρθωτα αυτούς για τους οποίους διαλαλεί ότι νοιάζεται.
Εν τούτοις, παρά τις λανθασμένες ιδέες της, οι οποίες έχουν τρομακτικές συνέπειες για πολλούς, η Κλίντον δεν είναι αδιόρθωτη. Οποιαδήποτε στιγμή μπορεί και αυτή να αλλάξει γνώμη.
Η Άννα Φρανκ έζησε τρομερές εμπειρίες από αυτούς που πίστευαν ότι αυτή και οι άλλοι ήταν «αυτά» που έπρεπε να εξολοθρευθούν. Εν τούτοις, παρά τα βασανιστήριά της, έγραψε στο Ημερολόγιο ενός μικρού κοριτσιού αυτή τη γνωστή φράση για την αληθινή φύση του ανθρώπου: «Παρά όλα αυτά, ακόμα πιστεύω ότι οι άνθρωποι είναι από τη φύση τους καλοί». Έπειτα η Φρανκ πρόσθεσε αυτό το απόσπασμα για τη δύναμη της ανθρωπότητας να επιλέγει:
«Δεν μπορώ να βασίζω τις ελπίδες μου σε θεμέλια που αποτελούνται από σύγχυση, αθλιότητα και θάνατο. Βλέπω τον κόσμο να γίνεται μια ζούγκλα, βλέπω τη βροντή να πλησιάζει, η οποία θα καταστρέψει και εμάς, μπορώ να νιώσω τα βασανιστήρια εκατομμυρίων ανθρώπων, και όμως, αν κοιτάξω ψηλά στον ουρανό, σκέφτομαι ότι θα γίνουν όλα καλά, ότι ακόμα και αυτή η βαναυσότητα θα σταματήσει, και ότι η ειρήνη και η γαλήνη θα επανέλθουν».
Η βαναυσότητα που υπέστη η Φρανκ ακόμα κυριαρχεί στον κόσμο. Αν είναι να σταματήσει αυτή η βαναυσότητα, πρέπει οι άνθρωποι να κάνουν καλύτερες επιλογές. Οι πράξεις μπορεί να είναι ανήθικες ή εγκληματικές, αλλά κάθε άνθρωπος έχει έναν πυρήνα εγγενούς αξίας. Κανένας δεν μπορεί να απορριφθεί ως αμετανόητος.
Σε μια επιστολή του το 1819, ο Τόμας Τζέφερσον έγραψε «είμαι έτοιμος να πω σε κάθε άνθρωπο ‘είσαι αδερφός μου’ και να του απλώσω χέρι ομόνοιας και φιλίας». Σε αυτούς που αποκαλούμε αδερφούς, πρέπει να δούμε την εγγενή αξία τους και να πιστέψουμε στη δυνατότητα επιλογής τους.
