Των Chelsea German και Marian L. Tupy*… Το φάντασμα του Malthus στοιχειώνει τον δημόσιο διάλογο…
Το περιοδικό Forbes δημοσίευσε πρόσφατα το άρθρο “Unless It Changes, Capitalism Will Starve Humanity by 2050” του Drew Hansen. Ο Hansen, επιχειρηματίας και τακτικός συντάκτης του Forbes, ξεκινά το άρθρο του με τον ισχυρισμό ότι ο καπιταλισμός «απέτυχε να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ανθρώπων συλλήβδην».
Τις τελευταίες δεκαετίες, όμως, εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι έχουν καταφέρει να ξεφύγουν από υπερβολική φτώχεια. Στην πραγματικότητα, το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού και ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που ζουν στη φτώχεια είναι στα χαμηλότερα επίπεδα όλων των εποχών, παρά την αύξηση του πληθυσμού κατά 143% από το 1960. Το αριστερίζον Ινστιτούτο Brookings προβλέπει ότι μέχρι το 2030 θα έχει ουσιαστικά εξαλειφθεί η απόλυτη φτώχεια σε όλον τον κόσμο. Αν αυτά δεν είναι καλά νέα, τότε ποια είναι;
Ο Hansen ισχυρίζεται ότι ο καπιταλισμός ευθύνεται για την ευρεία καταστροφή της πανίδας, την υποβάθμιση των δασών, και τον αυξανόμενο κίνδυνο υποσιτισμού. Ας εξετάσουμε από την πλευρά μας καθένα από τα τρία επιχειρήματα του Hansen.
- Ο Hansen ισχυρίζεται ότι «τα είδη εξαφανίζονται με ρυθμό 1000 φορές γρηγορότερο από τον φυσικό». Ο δημοσιογράφος και μέλος του συμβουλίου του Human Progress, Matt Ridley ανασκευάζει αυτό το επιχείρημα στο The Rational Optimist:
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι άνθρωποι έχουν προκαλέσει ένα κύμα εξαφανίσεων, ιδιαίτερα με την εισαγωγή αρουραίων, εντόμων και ζιζανίων σε νησιά των ωκεανών εις βάρος της ντόπιας πανίδας.
Αλλά τώρα που συνέβησαν οι περισσότερες από αυτές τις αθέλητες εισαγωγές ειδών, το ποσοστό των εξαφανίσεων μειώνεται αντί να αυξάνεται, τουλάχιστον στα πουλιά και τα θηλαστικά. Οι εξαφανίσεις πουλιών και θηλαστικών κορυφώθηκαν στο 1,6 το 1900 και από τότε έχουν πέσει στο 0,2 ανά έτος.
Ο Ridley επίσης σημειώνει ότι το ποσοστό των ειδών προς εξαφάνιση έχει μειωθεί ακόμα περισσότερο στις χώρες με τις μεγαλύτερες βιομηχανίες, όπου οι άνθρωποι τείνουν να ενδιαφέρονται περισσότερο για τη φροντίδα του περιβάλλοντος. Ο καπιταλισμός, δημιουργώντας πλούτο και δίνοντας τη δυνατότητα στην ανθρωπότητα να ξεπεράσει το άγχος της εκπλήρωσης των βασικών αναγκών για την επιβίωσή της, μας έχει βοηθήσει να συντηρήσουμε τις άλλες μορφές ζωής.
- Ο Hansen λέει ότι κάθε χρόνο χάνονται 6 εκατομμύρια εκτάρια δασών. Ενώ μειώνονται οι δασικές εκτάσεις, υπάρχουν πολλοί λόγοι για να είμαστε αισιόδοξοι.
Σε μια πρόσφατη μελέτη για το Ινστιτούτο Breakthrough, ο περιβαλλοντικός επιστήμονας Jesse H. Ausubel περιγράφει πώς τα δάση ανακάμπτουν καθώς οι χώρες γίνονται πιο πλούσιες και οι πληθυσμοί τους ενδιαφέρονται ολοένα και περισσότερο για το περιβάλλον:
Οι δασολόγοι κάνουν λόγο για «μετάβαση των δασών» όταν μια χώρα προχωρεί από την απώλεια στην αύξηση των δασικών εκτάσεων. Το 1850, η Γαλλία κατέγραψε την πρώτη «μετάβαση των δασών». Έκτοτε, ενώ ο πληθυσμός της Γαλλίας έχει διπλασιαστεί, έχουν επίσης διπλασιαστεί και τα δάση της. Με άλλα λόγια, η απώλεια των δασικών εκτάσεων έχει αποσυνδεθεί από την αύξηση του πληθυσμού. Μετρώντας βάσει των αυξανόμενων αποθεμάτων, οι Ηνωμένες Πολιτείες βίωσαν μετάβαση των δασών το 1950 και, μετρώντας βάσει περιοχών, κατά το 1990. Η μετάβαση των δασών ξεκίνησε το 1900, όταν πολιτείες σαν το Κονέκτικατ δεν είχαν καθόλου δάση, και τώρα διαδραματίζεται σε δωδεκάδες πολιτειών.
- Επικαλούμενος την απογραφή πληθυσμού των Ηνωμένων Πολιτειών του 2014, ο Hansen επεσήμανε ότι το 15% των Αμερικανών ζει στη φτώχεια. (Η απογραφή ορίζει ως φτώχεια τα εισοδήματα που είναι χαμηλότερα από 12.071 δολάρια ανά έτος ή 33 δολάρια ημερησίως για μονομελή νοικοκυριά).
Αλλά τι σημαίνει να είναι κάποιος φτωχός στην Αμερική; Όπως ο οικονομολόγος Steve Horowitz γράφει, «τα φτωχά νοικοκυριά στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πιο πιθανόν να έχουν βασικές συσκευές από το μέσο νοικοκυριό της δεκαετίας του 1970, και αυτές οι συσκευές είναι πολύ υψηλότερης ποιότητας».
Το 1984, για παράδειγμα, το 83% των νοικοκυριών στις Ηνωμένες Πολιτείες διέθετε ψυγείο. Κατά το 2005, το 99% των φτωχών Αμερικανικών νοικοκυριών κατείχε ένα ψυγείο. Οι αποδείξεις για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των φτωχών Αμερικανών είναι άφθονες και ευρέως φανερές.
Ο Hansen παραλείπει να επισημάνει ότι η ζωή με 33 δολάρια ημερησίως δεν είναι φτωχή βάσει των ιστορικών δεδομένων. Στη διάρκεια του μεγαλύτερου μέρους της ανθρώπινης ιστορίας, όλοι σχεδόν ζούσαν στα όρια της φτώχειας. Μόνο κατά τους τελευταίους δύο αιώνες αυξήθηκε δραματικά ο πλούτος. Εκείνες οι χώρες που ενστερνίστηκαν πρώτες τον καπιταλισμό, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν δει το μέσο εισόδημά τους να αυξάνεται κατακόρυφα.
Ο Hansen έπειτα επαναλαμβάνει την παλιά και αποδεδειγμένα λανθασμένη άποψη ότι η ανθρωπότητα δεν θα μπορέσει να τραφεί καθώς ο πληθυσμός αυξάνεται. Ο Thomas Malthus προέβαλε για πρώτη φορά το επιχείρημα αυτό το 1798. Το λάθος του Malthus είναι ότι αγνοούσε την ικανότητα των ανθρώπων να καινοτομούν για να λύνουν τα προβλήματά τους. Αλλά, όπως παρατήρησε ο Julian Simon στο The Ultimate Resource, οι άνθρωποι είναι εξαίρετοι λύτες προβλημάτων, και η ελεύθερη αγορά βοηθά στην κατάστρωση σχεδίων επίλυσης των περισσότερων καθημερινών προκλήσεών μας.
Μια πρόκληση (η σίτιση ενός αυξανόμενου πληθυσμού), οδήγησε σε τεχνολογικές καινοτομίες (η Πράσινη Επανάσταση και τα Γενετικώς Μεταλλαγμένα Προϊόντα), οι οποίες με τη σειρά τους οδήγησαν σε μια λύση (υψηλότερη αγροτική παραγωγή και μειωμένες τιμές στα τρόφιμα). Αντί να υπάρξει υποσιτισμός, ο καπιταλισμός έχει εξασφαλίσει την αύξηση των αποθεμάτων τροφίμων ώστε να ικανοποιηθούν οι αυξανόμενες ανάγκες.
Αν τελικά η ανθρωπότητα όντως αντιμετωπίσει λιμό το 2050, αυτό δεν θα συμβεί εξαιτίας του καπιταλισμού –θα συμβεί γιατί θα έχουν κυριαρχήσει αντικαπιταλιστικές ιδέες όπως του Hansen.
