Κάθε χρόνο δεκάδες εκατομμύρια ευρώ προερχόμενα από το ΕΣΠΑ, εθνικούς πόρους, ιδρύματα του εσωτερικού και του εξωτερικού αλλά και από δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης μεγάλων επιχειρήσεων χρηματοδοτούν προγράμματα που υλοποιούνται από ΜΚΟ και δημόσιους φορείς.
Στόχος των προγραμμάτων είναι η κοινωνικής επανένταξη ευάλωτων ομάδων, μεταναστών, το περιβάλλον κ.α. Το μεγάλο ζητούμενο για όσους αποφασίζουν να επενδύσουν σε προγράμματα δημιουργείας κοινωνικών υποδομών παραμένει η πραγματική μέτρηση της κοινωνικής απόδοσης αυτών των έργων.
Η Μ.Κ.Ο. Equal Society θέλοντας να έχει μια πραγματική αποτίμηση της απόδοσης των προγραμμάτων που υλοποιεί, αναζήτησε και ήδηεφαρμόζει ένα πρόγραμμα που είναι σε θέση να μετρήσει την απόδοση των κοινωνικών επενδύσεων.
Πρόκειται για το πρόγραμμα «Μέτρηση Κοινωνικής Απόδοσης Επενδύσεων», που αφορά στην ανάπτυξη και εφαρμογή της μεθοδολογίας SROI (Social Return on Investment) για τη μέτρηση της κοινωνικής απόδοσης των επενδύσεων στην Ελλάδα.
Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στον χώρο του Κόμβου Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας της Τεχνόπολις του Δήμου Αθηναίων INNOVATHENS στο Γκάζι με τη συμμετοχή αρκετών μη κυβερνητικών οργανισμών, στελεχών ιδιωτικών εταιρειών που ασχολούνται με τη εταιρική κοινωνική ευθύνη, αλλά και φορέων του δημοσίου.
Φωτογραφιες Κλειώ Ψαράκη
Η καινοτόμα πρωτοβουλία έχει ως στόχο την αποτίμηση της παραγόμενης κοινωνικής αξίας μέσω ποσοτικών, αλλά και ποιοτικών δεικτών απόδοσης. Σκοποί του προγράμματος είναι η ενδυνάμωση των οργανισμών που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα και των ωφελουμένων τους, η προβολή των κοινωνικών επενδύσεων και της μέτρησης κοινωνικής αξίας και τελικά η διάχυση για την εφαρμογή ενός στρατηγικού εργαλείου απ’ όλους του παραγωγικούς Οργανισμούς της χώρας.
Απώτεροι στόχοι του έργου είναι η αλλαγή του τρόπου με τον οποίο αποτιμάται η αξία και η ενίσχυση της συμβολής των διαφόρων οργανισμών στην κοινωνία.
Ανοίγοντας την εκδήλωση και θέλοντας να παρουσιάσει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης μεθοδολογίας ο υπεύθυνος επικοινωνίας της Equal Society, Φώτης Σπυρόπουλος ανέφερε:
«Η μεθοδολογία SROI (Social Return on Investment) μας έδωσε αυτή τη δυνατότητα και είμαστε πλέον πεπεισμένοι πως μπορούμε να βασιστούμε σε αυτήν ως εργαλείο στρατηγικού σχεδιασμού»
Τι είναι το S.R.O.I.
Η αποτίμηση της κοινωνικής απόδοσης μιας επένδυσης έχει ως στόχο να αποκαταστήσει την ισορροπία καταγράφοντας την πραγματική αξία και όχι μόνο το κόστος, δηλαδή την οικονομική αξία. Η κατανόηση και διαχείριση αυτής της ευρύτερης αξίας γίνεται όλο και πιο επιτακτική για τον ιδιωτικό αλλά και τον δημόσιο τομέα. Η μέθοδος SROI δεν είναι μια πρόσφατη προσέγγιση ή έννοια. Είναι βασισμένη πάνω σε καθιερωμένες προσεγγίσεις αξιολόγησης και τα οικονομικά της υγείας και του περιβάλλοντος.
Οι περισσότεροι οργανισμοί του δημόσιου, του ιδιωτικού και του τρίτου τομέα έχουν μια αρκετά καλή ιδέα για το κόστος του τι κάνουν. Οι ετήσιοι λογαριασμοί, λογαριασμοί διαχείρισης, εκθέσεις του προϋπολογισμού και η ανάπτυξη του λογιστικού επαγγέλματος συμβάλλει στην καταγραφή των πόρων ενός οργανισμού και στα οικονομικά τους αποτελέσματα.
Ορισμένοι οργανισμοί είναι πολύ καλοί στο να υπολογίζουν το τι κάνουν με αυτούς τους πόρους. Μπορούν να παρακολουθούν τον αριθμό των χρηστών ή τις επαφές, ή τους πελάτες. Πολλοί μπορούν να παρέχουν κάποιες ενδείξεις ότι οι δραστηριότητές τους οδηγούν σε κάποιο είδος της αλλαγής. Αλλά πολύ λίγοι μπορούν να περιγράψουν με σαφήνεια ποιά είναι αυτή η αλλαγή που συντελείτε. Τι θα συνέβαινε αν δεν υπήρχαν; Ποια είναι η πραγματική κοινωνική αξία του τι κάνουν;
Τι είναι λοιπόν η μεθοδολογία SROI και πως λειτουργεί;
Επικεντρώνεται στην απάντηση πέντε βασικών ερωτήσεων:
- Ποιός αλλάζει;
- Πώς αλλάζει;
- Πώς το ξέρουμε?
- Για πόση από την κάθε αλλαγή ευθυνόμαστε εμείς;
- Πόσο σημαντική είναι η αλλαγή;
Αναλόγως των διαθέσιμων πόρων μπορεί να υλοποιηθεί μια ανάλυση σε μικρότερη ή μεγαλύτερη έκταση.
Η εφαρμογή της μεθοδολογίας SROI βασίζεται στην εφαρμογή κάποιων βασικών αρχών. Αυτές είναι:
- Εμπλοκή όλων των ενδιαφερόμενων μελών
- Κατανόηση των αλλαγών
- Αξιολόγηση όσων έχουν σημασία για τους εμπλεκόμενους
- Συμπεριλαμβάνω μόνο ότι είναι ουσιαστικό (παράγει σημαντικό αποτέλεσμα)(materiality)
- Αποφυγή υπερβολικής αξίωσης αποτελεσμάτων (Overclaim)
- Διαφάνεια
- Επαλήθευση των αποτελεσμάτων
Τα χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν τη μεθοδολογία SROI είναι η συμμετοχή των εμπλεκομένων στη διαδικασία και η μέτρηση όχι μόνο ποσοτικών αλλά και ποιοτικών δεικτών.
Σε τι θα με ωφελήσει να μετρήσω την κοινωνική μου απόδοση;
- Θα βελτιώσει την εικόνα του οργανισμού προς τα έξω
- Θα βελτιώσει τις ευκαιρίες για χρηματοδότηση /Προσέγγιση Επενδυτών (social investors, θεσμικών φορέων)
- Θα επιτρέψει τον στρατηγικό σχεδιασμό για μελλοντικά προϊόντα / υπηρεσίες. Ο σχεδιασμός των κοινωνικών προϊόντων γίνεται συλλογική διαδικασία μέσα από τη συμμετοχή των διαφορετικών ομάδων εμπλεκομένων εξασφαλίζοντας την υψηλή κοινωνική απόδοση μελλοντικών δράσεων
- Θα τοποθετήσει τον οργανισμό στο κέντρο των εξελίξεων καθώς υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον παγκόσμια για την μέτρηση κοινωνικής απόδοσης και τις κοινωνικές επενδύσεις
- Θα διευκολύνει στρατηγικές συζητήσεις και θα βοηθήσει να κατανοήσετε και να μεγιστοποιήσετε την κοινωνική αξία που δημιουργεί μια δραστηριότητα
- Θα βοηθήσει να κατευθύνετε τους κατάλληλους πόρους στη διαχείριση των αντίστοιχων αποτελεσμάτων
- Θα βελτιώσει τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνεί ο οργανισμός το έργο του προς τα έξω.
- Θα επιτρέψει τη δημιουργία ανοικτού διαλόγου με τα ενδιαφερόμενα μέρη , και θα τους δώσει τη δυνατότητα να έχουν την υπηρεσία υπό έλεγχο και να συμμετέχουν ουσιαστικά στο σχεδιασμό της.
Μέτρηση Κοινωνικής Απόδοσης στην πράξη
Η ανάλυση SROI περιλαμβάνει 6 στάδια:
- Καθορισμός του σκοπού του οργανισμού (ή του προγράμματος), των εμπλεκομένων και του είδους της ανάλυσης.
- Χαρτογράφηση επιθυμητών αποτελεσμάτων
- Συλλογή Δεδομένων για τον απολογισμό των αποτελεσμάτων και απόδοση χρηματικής αξίας
- Ορισμός επιπτώσεων από άλλους παράγοντες
- Υπολογισμός δείκτη SROI :
- Δημιουργία έκθεσης και ενσωμάτωσης των αποτελεσμάτων στη στρατηγική του οργανισμού
Ο πρόεδρος της Equal Society κ. Σπύρος Φρεμεντίτης παρουσιάζοντας από την πλευρά του το πρόγραμμα, αλλά και τους στόχους της ΜΚΟ ανέφερε ότι «Οι υπάρχουσες μεθοδολογίες μέτρησης της κοινωνικής αξίας αδυνατούν να αποτιμήσουν την κοινωνική και περιβαλλοντική αξία και δίνουν έμφαση μόνο στην οικονομική. Με αυτό τον τρόπο δεν δημοσιοποιούν όλη την ιστορία αλλά μόνο τους αριθμούς. Εμείς θέλουμε να δώσουμε έμφαση στην ανθρώπινη εμπειρία και πως αυτή μπορεί να αλλάξει σταδιακά την οικογένειά μας, την πόλη μας, τον κόσμο μας! Οι καθημερινές δραστηριότητές μας δημιουργούν και καταστρέφουν αξία, αλλάζουν το κόσμο γύρω μας. Στον φόντο της κρίσης είναι σημαντικό κάθε ευρώ που επενδύεται να συμβάλλει στην αειφόρο ανάπτυξη».
Τι σχεδιάζει η EQUAL SOCIETY
Η Equal Society με την υλοποίηση της μεθοδολογίας SROI έρχεται να καλύψει αυτό το κενό. Μέσα από την μέτρηση ποιοτικών και ποσοτικών δεικτών και την σε βάθος αξιολόγηση οποιασδήποτε κοινωνικής επένδυσης, εξασφαλίζεται όχι μόνο η συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών στην διαδικασία και τον στρατηγικό σχεδιασμό, αλλά και η αποτελεσματικότερη διαχείριση κινδύνου κάθε οργανισμού που προσφέρει κοινωνικά αγαθά και υπηρεσίες.
-Το πλάνο υλοποίησης του προγράμματος
- Σε 10 επιλεγμένους ΜΚΟ με εθνική, περιφερειακή και τοπική δράση θα πραγματοποιηθούν αντίστοιχες μελέτες αξιολόγησης και στρατηγικού σχεδιασμού
- Εκπαίδευση των μελών των αξιολογούμενων ΜΚΟ στη χρήση της μεθοδολογίας SROI με σκοπό τη χρήση της ως στρατηγικό εργαλείο
- Συμμετοχή σε διεθνή συνέδρια με σκοπό την περαιτέρω ανάπτυξη των ικανοτήτων της επιστημονικής ομάδας της Equal Society και δικτύωσης με διεθνείς φορείς
- Υλοποίηση εργαστηρίου και συνεδρίου Κοινωνικών Επενδύσεων «Συνδέοντας το Κεφάλαιο με την Κοινωνία»
- Δημιουργία Ελληνικού Δικτύου Μέτρησης Κοινωνικής Αξίας με σκοπό τη δικτύωση και τη δημιουργία ανοικτού διαλόγου για τη δημιουργία κοινωνικής αξίας
- Τελική εκδήλωση κατά την οποία θα γίνει η παρουσίαση των αποτελεσμάτων του έργου
Από την πλευρά του ο κ. Βλάσης Αδρακτάς, διαχειριστής προγραμμάτων για το ίδρυμα Μποδοσάκη, παρουσίασε λεπτομέρειες του προγράμματος «Είμαστε όλοι Πολίτες» που επιχορηγεί την δράση «Μέτρηση Κοινωνικής Απόδοσης Επενδύσεων». Σύμφωνα με τον κ. Αδραχτά για «την προγραμματική περίοδο 2009-2014 το ύψος της χρηματοδότησης για την χώρα μας, μέσω του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του ΕΟΧ (Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος) γνωστού ως EEA Grants, ανέρχεται στα 63,4 εκατομμύρια ευρώ. Κύριοι άξονες του προγράμματος που υλοποιείται από το ίδρυμα Μποδοσάκη, είναι το άσυλο και η μετανάστευση, η διαχείριση θαλασσίων και εσωτερικών υδάτων, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η έρευνα και οικονομική στήριξη των Μ.Κ.Ο.» Στο πλαίσιο του τελευταίο άξονα υλοποιείται το πρόγραμμα «Είμαστε όλοι Πολίτες» ύψους 7,34 εκατομμυρίων ευρώ, με απώτερο στόχο την «ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών στην χώρα μας, την ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και της βιώσιμης ανάπτυξης», κατέληξε ο κ. Αδραχτάς.
