Όλο και πιο συνωστισμένο και εξοπλισμένο γίνεται το διάστημα, δημιουργώντας προβληματισμούς στη διεθνή διπλωματική κοινότητα.
Τον περασμένο μήνα τα Ηνωμένα Έθνη συντάχθηκαν για μια συμφωνία η οποία αφορά την διατήρηση της ασφάλειας στο διάστημα.
Η σύνθεση του εγγράφου που έγινε στην Νέα Υόρκη έχει τίτλο “Ο Διεθνής Κώδικας Δεοντολογίας για διαστημικές δραστηριότητες” προβλέπει να είναι εθελοντικό και μη δεσμευτικό.
Ο κώδικας είναι ήδη 8 χρόνια στα σκαριά, με επικεφαλής την Ε.Ε και υποστηρίζεται από τις περισσότερες από 109 χώρες συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που δεν έχουν διαστημικά προγράμματα.
Παρόλο που οι διαπραγματεύσεις δεν κατέληξαν σε μια ολοκληρωμένη πρόταση, ο κώδικας θεωρείται η καλύτερη ευκαιρία για ειρηνική συνύπαρξη στο διάστημα.
Ο Rajeswari Pillai Rajagopalan, ανώτερος συνεργάτης στο Ίδρυμα Παρατήρησης Ερευνών, σε μία τηλεφωνική συνέντευξη δήλωσε “Το διάστημα είναι περιορισμένο, ενώ ολοένα και περισσότερες χώρες εισέρχονται στον τομέα του διαστήματος, το οποίο σημαίνει ότι το διάστημα θα γίνει πιο συνωστισμένο.
Αρκετές χιλιάδες από τους δορυφόρους που έχουν σταλεί στην “κούρσα του διαστήματος” έχουν μετατραπεί σε διαστημικά απόβλητα, τα οποία ουσιαστικά είναι αιωρούμενες εστίες κινδύνου.
Ο Tomasso Sgobba, διευθύνων σύμβουλος και Γραμματέας Δ.Σ του I.A.A.S.S.C (International Association for the Advancement of Space Safety) δήλωσε ότι “ο κίνδυνος της σύγκρουσης θα αυξηθεί εκθετικά αν τα μέτρα για την καθημερινή κυκλοφορία στο διάστημα δεν ληφθούν”, απευθυνόμενος στα μέλη της I.A.A.S.S.C.
Η εξειδικευμένη υπηρεσία του Ο.Η.Ε που συντονίζει τους δορυφόρους, καθώς και η Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνιών έχει κατακλυστεί από τον απίστευτο αριθμό των 11000 αιτήσεων για νέους δορυφόρους από ιδιωτικούς φορείς, όπως η Space X και η Steam 1.
O Sgobba δήλωσε επίσης ότι τα διαστημικά αντικείμενα που επιστρέφουν στην γη θα γίνουν ένα καθημερινό φαινόμενο, και κομμάτια δορυφόρων που δεν επιστρέφουν στην ατμόσφαιρα άθικτας, θα μπορούσαν να αποτελέσουν θανατηφόρες απειλές για την αεροπορία και για τους ανθρώπους στη γη.
Ουσιαστικά αυτό που θα προσφέρει ο κώδικας είναι “ένα είδος εθελοντικού κανόνα κυκλοφορίας στο διάστημα” όπως ανέφερε ο ειδικός απεσταλμένος από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης της Ε.Ε, Jacek Bylica.
Ο κώδικας φαίνεται παρόμοιος με τους διεθνούς κανόνες συντονισμού εναέριας κυκλοφορίας, αλλά έχει ως στόχο να τα περιλαμβάνει όλα, όπως αντιμετώπιση ασφάλειας και δυνατότητα εξοπλισμού στο διάστημα καθώς και αναγνώριση του δικαιώματος αυτοάμυνας ενός κράτους, όπως κατοχυρώνονται στο χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν διαστημικά όπλα, αν και οι δορυφόροι συχνά εκπληρώνουν στρατιωτική υποστήριξη, όπως νοημοσύνη, επιτήρηση, στόχευση και πλοήγηση, χωρίς όμως να επιτίθενται άμεσα σε στόχους.
Σύμφωνα με την Ε.Ε λειτουργούν περίπου 1,200 ενεργοί δορυφόροι από 60 διαφορετικές κυβερνήσεις και 9 χώρες που μπορούν να ξεκινήσουν την αποστολή αντικειμένων στην τροχιά της Γης.
Όπως κάθε συμφωνία που απαιτεί διεθνή συναίνεση, εκδηλώνεται ανησυχία για την περαιτέρω εκμετάλλευση των καθιερωμένων διαστημικών δυνάμεων όπως Η.Π.Α, Ρωσία και Κίνα.
Όπως δήλωσε ο Rajagopalan “Ορισμένες χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής αισθάνονται ότι δεν υπάρχει περίπτωση να υποστηρίξουν τον κώδικα, αν υπάρχει μια προφανής αναφορά στο δικαίωμα αυτοάμυνας. Δεν θα είχαν την δυνατότητα άμυνας ενάντια σε διαστημικές απειλές.”
Παρόλο που οι συναντήσεις στην Νέα Υόρκη έπρεπε να λειτουργήσουν ως διαπραγματεύσεις, αναδιατυπώθηκαν μόνο ως διαβουλεύσεις, απαιτώντας από τη Ε.Ε να εξετάσει το καλύτερο διπλωματικό βήμα, μέσω του οποίου θα ολοκληρωθεί ο κώδικας.
Ο Bylica, εν αναμονή αυτών των ανησυχιών εκ μέρους των αντιπροσώπων, τόνισε τον ρόλο της Ε.Ε στην πρόσφατη πυρηνική συμφωνία Η.Π.Α – Ιράν, για την δημιουργία πολιτικής συμφωνίας εκτός των παραδοσιακών πλαισίων.
Συγκεκριμένα στην εναρκτήρια ομιλία του ο Bylica διατύπωσε τα εξής: “Η διαδικασία ανάπτυξης του Διαστημικού Κώδικα Δεοντολογίας έχει ήδη τραβήξει σχεδόν τόσα χρόνια όσα και οι διαπραγματεύσεις με το Ιράν. Ας ελπίσουμε ότι μπορεί να έρθει ένα αίσιο τέλος σε ένα όχι τόσο μακρινό μέλλον.”
