Μετά τις τελευταίες αιματηρές τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι μπήκε για μία ακόμη φορά στο επίκεντρο της συζήτησης το ζήτημα της ριζοσπαστικοποίησης ευρωπαίων πολιτών που πιστεύουν ή ασπάζονται το Ισλάμ.
Τα ερωτήματα πολλά και δύσκολα: γιατί νέοι ευρωπαίοι πολίτες, μάλιστα αρκετοί εξ αυτών χωρίς να είναι κοινωνικά αποκλεισμένοι ή οικονομικά μειονεκτούντες, στρέφονται κατά των ίδιων των χωρών τους; Κατά του πολιτισμού τους; Κατά των αξιών του δυτικού συστήματος;
Γιατί, εγκαταλείπουν τη ζωή τους, τις οικογένειες τους και πηγαίνουν να πολεμήσουν στη Συρία και στο Ιράκ;
Οι απαντήσεις πάλι δειλές, συγκεχυμένες και σε αρκετές περιπτώσεις θυμίζουν λίγο ή πολύ από τις αντίστοιχες «απαντήσεις» μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Από τη γενική απαξίωση της πολυπολιτισμικότητας έως τη μαζική και άκριτη στοχοποίηση του Ισλάμ, οι δημόσιοι διανοούμενοι μπερδεύουν τις έννοιες και παίζουν με το φόβο.
Η ριζοσπαστικοποίηση είναι μία κοινωνική διαδικασία, μάλιστα αρκετά σύνθετη και πολυσήμαντη που για να αντιμετωπιστεί και πόσο μάλλον να προβλεφτεί, θα πρέπει πρώτα να κατανοηθεί. Ίσως το πιο σημαντικό βήμα για να κατανοήσουμε τις βαθύτερες αιτίες της ριζοσπαστικοποίησης είναι το στοιχειώδες για κάθε σοβαρή επιστημονική ανάλυση, να ξεμπλέξουμε τις αιτίες από τις αφορμές, την δικαιολόγηση και την αφήγηση, τα κίνητρα από τα ψευδοκίνητρα και τις πραγματικότητες από τις επιφάσεις. Οι περισσότεροι αναλυτές και κυρίως οι δημοσιολογούντες τραβούν αυστηρές διαχωριστικές γραμμές και προσπαθούν να ερμηνεύσουν ή και να δικαιολογήσουν τη διαδικασία της ριζοσπαστικοποίησης μέσα από πολιτισμικές προσεγγίσεις- τονίζοντας τη μεταβλητή της θρησκείας, είτε μέσα από κοινωνιολογικές προσεγγίσεις- τονίζοντας τη μεταβλητή του κοινωνικού αποκλεισμού και της οικονομικής κατάστασης. Ενώ, κάποιοι άλλοι, εστιάζουν στην εξωτερική πολιτική των χωρών της Δύσης και στις αδικίες κατά των Μουσουλμανικών χωρών.
Υπάρχει τελικά μοναδική απάντηση στις αιτίες της ριζοσπαστικοποίησης; Όχι.
Έχουν χρησιμότητα οι ερμηνευτικές προσεγγίσεις που αναφέρθηκαν; Έχουν ορθή βάση και επεξηγηματική χρησιμότητα και οι τρεις προσεγγίσεις που προαναφέρθηκαν.
Η διαδικασία της ριζοσπαστικοποίσης είναι ένα σύνθετο φαινόμενο με πολιτικές, πολιτισμικές, θρησκευτικές, κοινωνικές και οικονομικές πτυχές, τις οποίες πρέπει να προσπαθήσει να δει κανείς σφαιρικά και ολιστικά, όχι όμως μαζοποιημένα, για να μπορέσει να αναζητήσει τις απαντήσεις και τις λύσεις, ιδιαίτερα στο κομμάτι της πρόληψης.
Το Μολενμπέεκ είναι μία γειτονιά των Βρυξελλών η οποία έγινε ιδιαιτέρως γνωστή στο μετά από τις επιθέσεις στο Παρίσι, μιας και κάποιοι από τους δράστες είχαν ζήσει εκεί. Στις Αρχές των Βρυξελλών, και δεν αναφέρομαι μόνο στην αστυνομία, η κατάσταση σε αυτή τη γειτονιά και η έντονη ριζοσπαστικοποίηση ήταν γνωστή. Οι αιτίες πρέπει να αναζητηθούν σε τοπικό επίπεδο, σε επίπεδο γειτονιάς, ώστε να μπορέσουν να οδηγήσουν στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση πολιτικών πρόληψης, οι οποίες μπορούν να εφαρμοστούν αποτελεσματικά μόνο σε επίπεδο κοινότητας – λαμβάνοντας υπ’ όψη τις ιδιαιτερότητες των πόλεων, των γειτονιών, της πολυκατοικίας. Για να οδηγηθούμε όμως στην πρόληψη πρέπει να προηγηθούν μία σειρά από πρωτοβουλίες, με πρώτη και κύρια τη συνεργασία πολλών και διαφορετικών φορέων σε τοπικό επίπεδο. Η αρωγή των κοινωνικών υπηρεσιών για τον έγκαιρο εντοπισμό των ιδιωτών ή των ομάδων που είναι ευάλωτες στη ριζοσπαστικοποίηση είναι κρίσιμη. Δεύτερον, η μεγαλύτερη επιχειρησιακή ενσωμάτωση της φιλοσοφίας της Κοινοτικής Αστυνόμευσης και η επέκταση στο ζήτημα του εντοπισμού και της πρόληψης της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης και του εξτρεμισμού. Τρίτον, η υποστήριξη των οικογενειών που μέλη τους έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί, τέταρτον, η ομαλή ενσωμάτωση ριζοσπαστικοποιημένων ιδιωτών που αποφάσισαν να αποχωρήσουν από τη διαδικασία πριν καταλήξουν στο τελευταίο στάδιο, αυτό της ανάληψης βίαιης δράσης και πέμπτον, προώθηση εκπαιδευτικών και ενημερωτικών πρωτοβουλιών για τους κινδύνους της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης και του εξτρεμισμού.
Οι Βρυξέλλες και το Παρίσι δεν είναι φαινόμενα εξαιρετισμού, κάθε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα έχει το δικό της Μόλενμπεεκ, όχι με όρους άντρου τζιχαντιστών, αλλά ως γειτονιές που μπορούν να οδηγήσουν στη ριζοσπαστικοποίηση των ιδιωτών. Για την πρόληψη αυτών των φαινομένων είναι απαραίτητη η συνεργασία πολλών και διαφορετικών φορέων σε τοπικό επίπεδο και κυρίως των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης και της αστυνομίας. Η μάχη για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης στην Ευρώπη έχει αρχίσει να δίνεται σε επίπεδο πόλεων και γειτονιών και μάλλον έτσι θα είναι πιο αποτελεσματική. booksjournal.gr
