Του Φάνη Ουγγρίνη
Πραγματικά ιδιαίτερη χώρα η Γαλλία. Τα πασίγνωστα TGV είναι από τα πιο γρήγορα συμβατικά τρένα του κόσμου. Η Suez αναλαμβάνει έργα υποδομών σε όλο τον πλανήτη. Είναι πρωτοπόρος στην πυρηνική ενέργεια, στη ναυπηγική όπως και στην αεροδιαστημική βιομηχανία, με όλες τις παραπάνω δραστηριότητες να λειτουργούν κερδοφόρα υπό κρατική διοίκηση. Μα και οι ιδιωτικοί όμιλοι της ασκούν παγκόσμια επιρροή, στα είδη πολυτελείας, στα τρόφιμα και ποτά, στα αυτοκίνητα, στα φάρμακα και χημικά, στον χρηματοπιστωτικό κλάδο. Τα τουριστικά της έσοδα είναι τεράστια, ενώ έχει βελτιώσει και τις εξωστρεφείς επιδόσεις της στον πολιτισμό, την ιερή της αγελάδα. Είναι από τις πλέον αδιάφθορες χώρες (παρά το ότι βρέχεται απ’ τη Μεσόγειο), οι δημόσιες υπηρεσίες της λειτουργούν πολύ ικανοποιητικά (με εξαίρεση ίσως το σκουπιδαριό στη Μασσαλία), η κρατικά παρεχόμενη υγεία και παιδεία είναι υψηλού επιπέδου, οι υποδομές της είναι εξαιρετικές.
Κι όμως, η Γαλλία θεωρείται μάλλον προβληματική, σύμφωνα τουλάχιστον με τους δείκτες του WEF, όπου κατατάσσεται στην μέση της κλίμακας ανταγωνιστικότητας. Σύμφωνα λοιπόν με τους τεχνοκράτες του Νταβός, η χώρα βλάπτεται από άκαμπτο κανονιστικό πλαίσιο, από έλλειψη καινοτομίας, από σπάνιες επιχειρηματικές προσπάθειες και από αντιεπενδυτική εργατική νομοθεσία. Η πολιτική ελίτ είναι ιδιαίτερα προβληματισμένη από το ύψος της ανεργίας, το οποίο αγγίζει το 10% (ποσοστό μάλλον… ασήμαντο σε σχέση με το δικό μας 25%!) , συνεπώς αποφάσισε ν’ αναμορφώσει τις απαρχαιωμένες σχετικές διατάξεις, με αλλαγές που για εμάς φαντάζουν αδιανόητες, ακόμη και σήμερα. Κι έτσι, μετά την έναρξη του προβλεπόμενου κοινωνικού διαλόγου, ξεκίνησε στις 9 Μαρτίου μια σειρά διαδηλώσεων, συχνά βίαιων, που δε λένε να κοπάσουν , και που απειλούν ακόμη και την πραγματοποίηση του φετινού Euro.
Όλος αυτός ο χαμός περνάει στο ντούκου στη πατρίδα μας. Η ευρωπαϊστική αντιπολίτευση δεν θ’ αναδείκνυε φυσικά ένα τέτοιο αμφιλεγόμενο ζήτημα. Όμως και ο κυβερνητικός πλέον ΣΥΡΙΖΑ ποιεί τη νήσσα, καθώς δεν επιθυμεί συνειρμούς σχετικά με τις δικές του μεταρρυθμίσεις, τις γνώστες … οδυνηρές μα με επίκεντρο τον άνθρωπο. Το πανίσχυρο όμως διαδίκτυο κρατά σταθερά ενήμερους για τις μαζικές διαδηλώσεις πολλούς συμπολίτες μας, οι οποίοι συχνά βλέπουν στο σκηνικό αυτό το μέλλον όλης της Ευρώπης. Ομολογουμένως εύστοχα, αποδίδουν την οργή των φράγκων στην κόπωση τους από τις διαρκείς δυσάρεστες αλλαγές που επιβάλλει στις ζωές τους το παιχνίδι της παγκοσμιοποίησης. Είναι ηλίου φαεινότερο πως δε γίνεται να συντηρηθεί το γηραλέο δυτικοευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος με μισθούς νότιας Ασίας και υποσαχάριας Αφρικής, οπότε η όλη προσπάθεια θα πρέπει επιτέλους να τερματιστεί. Αυτά σκέφτονται οι μαχητικοί νεαροί γάλλοι, όταν συγκρούονται με το κατεστημένο τους.
Έχει όμως μια ακόμη ιδιαιτερότητα η Γαλλία. Παρά το επαναστατικό της παρελθόν, παρά την ισχύ της αριστερής διανόησης, παρά τις συχνές αιματηρές διαμαρτυρίες, παρά την κληρονομία του Μάη του ’68, οι πολίτες της κατά κανόνα επιλέγουν κεντροδεξιές κυβερνήσεις, η δε ακροδεξιά της είναι η ισχυρότερη της Ευρώπης. Η γκωλική δεξιά διαφέρει κι αυτή από τις αγγλοσαξονικές, καθώς χαρακτηρίζεται από αυστηρή κοσμικότητα, απροκάλυπτο οικονομικό εθνικισμό και πίστη στην αξία του ισχυρού κράτους. Και οι επιδόσεις της χώρας στους τομείς όπου εμπλέκεται το Δημόσιο δικαιώνουν αυτή τη στάση, κακά τα ψέμματα. Οι νεαροί δεν έχουν κάποιο πρόβλημα μ’ αυτές τις σταθερές, η αντίθεση τους τοποθετείται απέναντι στον λεγόμενο «νεοφιλελευθερισμό». Έτσι στηλιτεύεται μια προσπάθεια εκσυγχρονισμού, η οποία απλούστατα θα συνδέει την παραγωγικότητα με τις αποδοχές. Οι εργασιακές αλλαγές που προτείνει ο Βαλς μάλλον είναι υπερ των νεοπροσλαμβανομένων, όμως αυτοί, σκεπτόμενοι συντηρητικά, θέλουν τα ίδια με τους γονείς τους, τριανταπεντάωρο και σύνταξη από τον πρώτο εργοδότη.
Δε πολυπιστεύουν στην μικρή επιχειρηματικότητα οι γάλλοι, και γι αυτό δε διαθέτουν mittelstand, οι δε start ups τους είναι ελάχιστες. Τα παιδιά αυτά προσκολλώνται σ’ έναν αδιέξοδο επαγγελματικό δρόμο, αντί ν’ αδράξουν την ευκαιρία και να δημιουργήσουν από το μηδέν, αξιοποιώντας τα καταπληκτικά προτερήματα της πατρίδας τους. Κι εδώ φυσικά αναδεικνύεται ο ανύπαρκτος συσχετισμός των νεαρών αθηναίων με τους παριζιάνους συνομηλίκους τους. Οι δικοί μας είναι προϊόντα ενός ανεπαρκέστατου εκπαιδευτικού συστήματος, δεν έχουν στη διάθεση τους φθηνή και καινοτόμα χρηματοδότηση, πασχίζουν σε μια χώρα με απαξιωμένες υποδομές, το δε εθνικό brand name περισσότερο τους βλάπτει παρά τους ευνοεί. Οι νεαροί γάλλοι επιθυμούν να μείνουν μισθοσυντήρητοι, οι νεαροί έλληνες εμποδίζονται να γίνουν επιχειρηματίες. Στη Γαλλία η μεσαία τάξη είναι κυρίως ιδιωτική, ενώ στην Ελλάδα τουλάχιστον η μισή συντηρείται από την υπερφορολόγηση της άλλης μισής. Σε ένα πράγμα μόνο ταυτίζονται αυτή τη στιγμή οι αυξανόμενοι οργισμένοι νέοι όλης της Ευρώπης. Στη φοβική τους στάση απέναντι σ’ έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει, που γίνεται όλο και πιο θολός.
Δε θεωρώ την παγκοσμιοποίηση μονόδρομο, αμφιβάλλω για τη «σοφία των αγορών» όταν δεν υπάρχουν κοινοί κανόνες, δε πιστεύω πως κάποια στενά οικονομικά συμφέροντα δικαιούνται να τίθενται πάνω από τη δημοκρατική ευρυθμία. Δε πιστεύω ούτε στον λαϊκίστικο κρατισμό ούτε στον άκρατο καπιταλισμό, μα αντίθετα είμαι οπαδός της ελεύθερης οικονομίας, με ίδιους κανόνες για όλους, μικρούς και μεγάλους, παλιούς και νέους παίκτες. Και κυρίως είμαι πεπεισμένος πως οι αρχές όπου βασίζεται ο δυτικός τρόπος ζωής πρέπει οπωσδήποτε να διαφυλαχθούν, καθώς συνθέτουν το βέλτιστο πρότυπο συνύπαρξης που έχει γεννήσει η ανθρωπότητα μέχρι σήμερα. Ίσως στο μέλλον οι χώρες μας αναγκαστούν να ξαναϋψώσουν εμπορικά και μεταναστευτικά τείχη, ώστε να περισώσουν τα κοινωνικά μας κεκτημένα. Ως τότε όμως οφείλουμε να εξαντλήσουμε κάθε δυνατότητα εξορθολογισμού της λειτουργίας των οικονομιών μας, ώστε να καταστούν πιο δίκαιες και δημιουργικές οι ίδιες οι δικές μας κοινωνίες. Πρώτα απ’ όλα πρέπει ν’ αλλάξουμε για χάρη μας, κι όχι για την… παγκόσμια πλουτοκρατία!
