Ιωαννης Παπαδοπουλος…Η συμφωνία στην οποία κατέληξαν ο Πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ ανοίγει το δρόμο για το δημοψήφισμα για την βρετανική αποχώρηση ή παραμονή στην ΕΕ τον επόμενο Ιούνιο, εφόσον βεβαίως γίνει αποδεκτή από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων στις 18 Φεβρουαρίου.
Ο Κάμερον θα κάνει καμπάνια υπέρ της παραμονής της χώρας στην ΕΕ και κατά του Brexit «πουλώντας» στους ψηφοφόρους μια συμφωνία επωφελή για τα εθνικά συμφέροντα, ενώ οι Ευρωπαίοι εταίροι θα ανακουφιστούν που δε θα έχουν μία ακόμα μείζονα κρίση να διαχειριστούν.
Οφείλουμε λοιπόν να επιχαίρουμε για τη συμφωνία; Δυστυχώς, όχι. Αυτή η συμφωνία είναι κακή για τα ευρωπαϊκά συμφέροντα και ιδού γιατί. Κατ’ αρχήν, προβλέπεται μία ακόμα εξαίρεση από το κοινοτικό κεκτημένο υπέρ της Βρετανίας σε θέματα κοινωνικών δικαιωμάτων.
Με ένα μηχανισμό «φρένου συναγερμού» (“emergency break”), η βρετανική κυβέρνηση θα μπορεί να μη χορηγεί κοινωνικά επιδόματα σε υπηκόους άλλων κρατών μελών της ΕΕ μέχρι και τέσσερα χρόνια μετά την εγκατάστασή τους σε βρετανικό έδαφος, εφόσον μπορεί να δικαιολογήσει μια «έκτακτη κατάσταση» που να υπερφορτώνει τις δημόσιες υπηρεσίες και το σύστημα υγείας της χώρας και λάβει έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και κατόπιν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Βεβαίως, ο Τουσκ δέχθηκε αυτήν την εξαίρεση στην ελευθερία κίνησης και εγκατάστασης προσώπων, η οποία θα πλήξει την εσωτερική αγορά στην καρδιά της, μόνο προσωρινά και υπό την προϋπόθεση της σταδιακής της άρσης, κάτι που δεν φαίνεται να ικανοποίησε τον Κάμερον.
Το σχέδιο Τουσκ περιλαμβάνει ακόμα ένα μηχανισμό διατύπωσης επιφυλάξεων από τα εννέα, σήμερα, κράτη μέλη της ΕΕ που δεν ανήκουν στην ευρωζώνη κάθε φορά που οι κυβερνήσεις τους θα κρίνουν ότι διακυβεύονται ζωτικά τους συμφέροντα από αποφάσεις της ευρωζώνης. Αυτός ο μηχανισμός δε θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα, δεδομένου ότι δε θα μπορεί να αναστέλλει ή και να μπλοκάρει αποφάσεις των δεκαεννέα κρατών μελών της ευρωζώνης που επείγουν.
Το ίδιο ισχύει και με μια διακήρυξη που θα εξαιρεί το Ηνωμένο Βασίλειο από την πορεία προς μια «ολοένα και στενότερη Ένωση», κάτι που ουσιαστικά θα παγιώσει δια παντός την εξαίρεση της χώρας από την Ευρωζώνη και το Χώρο Σένγκεν.
Αυτή η εξαίρεση θεωρείται ούτως ή άλλως δεδομένη, συνεπώς δε δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα σε μια ούτως ή άλλως παραπαίουσα διαδικασία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Όμως το χειρότερο όλων στη διαφαινόμενη συμφωνία ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου είναι κάτι που δεν φαίνεται να απασχόλησε επαρκώς τους σχολιαστές: η θεσμοθέτηση ενός μηχανισμού «κόκκινης κάρτας», ο οποίος θα δίνει τη δυνατότητα αρνησικυρίας ευρωπαϊκής νομοθεσίας στο 55% των εθνικών κοινοβουλίων.
Σήμερα υπάρχει ήδη ένας μηχανισμός «κίτρινης κάρτας», όπου μια απλή πλειοψηφία του συνόλου των εθνικών κοινοβουλίων μπορεί να ζητά την επανεξέταση από την Επιτροπή μιας νομοθετικής πρότασης που αυτή έχει υποβάλει, εφόσον θεωρήσουν ότι παραβιάζει την αρχή της επικουρικότητας ή της αναλογικότητας, δηλαδή θα μπορούσε να αποτελεί αντικείμενο εθνικής και όχι ευρωπαϊκής νομοθετικής ρύθμισης ή ότι χρησιμοποιεί μέσα πιο παρεμβατικά από όσο χρειάζονται για να επιτευχθεί ο νομοθετικός σκοπός.
Εφόσον προκύψει μια «κίτρινη κάρτα» εθνικών κοινοβουλίων, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να διατηρήσει, να τροποποιήσει ή να αποσύρει το σχέδιο και εφόσον επιλέξει να διατηρήσει τη νομοθετική πρόταση και αυτή συνεχίσει κανονικά τη συνήθη νομοθετική διαδικασία (συναπόφαση Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου), απαιτείται ειδικά αιτιολογημένη γνώμη της Επιτροπής.
Όμως η νομοθετική μηχανή δε σταματά. Με τη νέα διαδικασία που συμφωνήθηκε θα έχουμε, τουλάχιστον ως δυνατότητα, τον απόλυτο παραλογισμό της εξάρτησης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας από τη γνώμη εθνικών κοινοβουλίων, παρόλο που η πρώτη είναι ανώτερης τυπικής ισχύος και οι εθνικές αρχές οφείλουν να συμμορφώνονται σε αυτήν.
Κάτι τέτοιο είναι σίγουρα ικανό να αναστρέψει την πορεία προς μια εμβάθυνση της Ένωσης και να επανεθνικοποιήσει κοινές πολιτικές (π.χ. την Κοινή Αγροτική Πολιτική), ιδίως στη σημερινή διαλυτική ατμόσφαιρα, όπου πολλά κράτη μέλη επιδιώκουν τα οφέλη από την Ένωση χωρίς να επωμίζονται και τις ανάλογες ευθύνες έναντι όλων. makthes.gr
