Η κυβέρνηση πιθανόν να ωθήσει σε άρση της παγκόσμιας απαγόρευσης με επιχειρήματα ότι το καθοδηγούμενο εμπόριο θα μπορούσε να συμβάλει στη διάσωση των ρινόκερων
Klerksdorp, Νότια Αφρική – Η Νότια Αφρική θα αποφασίσει αυτό το μήνα αν θα πρέπει να ωθήσει στην άρση της παγκόσμιας απαγόρευσης στην αγορά και την πώληση κεράτων ρινόκερων, μια κίνηση που θα μπορούσε να ξεκλειδώσει μια κερδοφόρα βιομηχανία 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων και να είναι αποφασιστική για τη μοίρα ενός είδους που κινδυνεύει με εξαφάνιση.
Το κέρατο του ρινόκερου θεωρείται πολύτιμο στην Ασία για τη χρήση του σε παραδοσιακές θεραπείες και η αυξανόμενη ζήτηση έχει σημάνει περισσότερο παράνομο κυνήγι. Ρεκόρ 1.305 ζώων σκοτώθηκε παράνομα πέρυσι στην Αφρική.
Η αγορά και η πώληση του κέρατου του ρινόκερου απαγορεύτηκε διεθνώς το 1977. Αλλά οι επικριτές της απαγόρευσης λένε ότι, καθώς τα κέρατα των ρινόκερων μεγαλώνουν πάλι αν κοπούν από ένα ζωντανό ζώο, ένα νόμιμο και κανονισμένο εμπόριο μπορεί να βοηθήσει στη διάσωση των ρινόκερων, αντί να τους καταδικάσει σε εξαφάνιση.
Το διακύβευμα είναι μεγάλο. Η κυβέρνηση δεν έχει αποκαλύψει το μέγεθος των αποθεμάτων της σε κέρατα ρινόκερων –τόσο εκείνα που κατασχέθηκαν από λαθρεμπόρους όσο και εκείνα που κόπηκαν από ζώα που πέθαναν από φυσικά αίτια- αλλά ο Σύνδεσμος Ιδιοκτητών Ρινόκερων εκτιμά ότι τα μέλη του έχουν περίπου 6 τόνους και υπολογίζει ότι το κράτος έχει περίπου 25 τόνους.
Το κέρατο του ρινόκερου στους δρόμους της Ασίας πωλείται για 65.000 δολάρια περίπου το κιλό, σύμφωνα με τις ανεπίσημες εκτιμήσεις των συντηρητών, ώστε 30 τόνοι θα μπορούσαν να αποφέρουν περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια.
Οι υποστηρικτές της νομιμοποίησης του εμπορίου αυτού λένε ότι τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για συντήρηση από την κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής, της οποίας τα οικονομικά βρίσκονται σε ολοένα και αυξανόμενη πίεση, καθώς αντιμετωπίζει πιθανότητα υποβάθμισης της πιστοληπτικής της αξιοπιστίας που θα μπορούσε να αυξήσει υπερβολικά τα ποσά των δανείων της.
Επίσης λένε ότι απλά η απαγόρευση δεν λειτουργεί.
«Χάνουμε τους ρινόκερους, χάνουμε τον πόλεμο. Πρέπει να αλλάξουμε την τακτική μας», λέει ο John Hume, εκτροφέας σε ράντσο που έχει 1.293 ρινόκερους – 4,5% από τον παγκόσμιο πληθυσμό περίπου 28.000 στην Αφρική και την Ασία.
«Δεν είναι η ζήτηση που σκοτώνει τους ρινόκερούς μας, είναι ο τρόπος με τον οποίο ικανοποιούμε αυτή τη ζήτηση», λέει για το ράντζο του εκτάσεως 7.000 εκταρίων (17.000 acre), 170 χιλιόμετρα δυτικά του Γιοχάνεσμπουργκ.
Μικρές ομάδες ρινόκερων μαζεύονται κάτω από αγκαθωτά δέντρα στους λασπώδεις δρόμους του ράντζου. Κάποιοι μεγάλοι και δυνατοί ρινόκεροι ζυγίζουν πάνω από 2 τόνους, παρουσίες που θα ήταν ακόμα περισσότερο απειλητικές αν εξακολουθούσαν να έχουν κέρατα.
Ο Hume αφαιρεί τα κέρατα από τα ζώα του, γεγονός που τα καθιστά λιγότερο ελκυστικά σε παράνομους κυνηγούς και του προσθέτει απόθεμα που έχει φτάσει ως τώρα τους 5 τόνους. Η αφαίρεση των κεράτων γίνεται όταν το ζώο είναι σε κατάσταση αναισθησίας και δεν δημιουργεί πόνο καθώς το υλικό είναι παρόμοιο με τα ανθρώπινα νύχια.
Η εκτροφή ρινόκερων σε ράντσο είναι νόμιμη στη Νότια Αφρική, όπου περίπου 6.200 ρινόκεροι είναι στα χέρια ιδιοκτητών, το 1/3 του εθνικού πληθυσμού.
Τα κέρατα ενός διλήμματος μεταξύ παράνομου κυνηγιού και εμπορίου
Αν η Νότια Αφρική όντως αποφασίσει να υποβάλει πρόταση για άρση της απαγόρευσης, θα αντιμετωπίσει σκληρή κριτική. Οι οργανώσεις για την προστασία των ζώων λένε ότι ένα νόμιμο εμπόριο θα μπορούσε να ενθαρρύνει περισσότερο παράνομο κυνήγι από συμμορίες που θέλουν να «ξεπλύνουν βρόμικα κέρατα» μέσω νόμιμων αγορών.
«Η νομιμοποίηση του εμπορίου των κεράτων ρινόκερων θα αφαιρούσε το στίγμα που συνδέεται με την κατανάλωση ενός είδους που κινδυνεύει με εξαφάνιση, θα διήγειρε την ακατάσχετη ζήτηση για κέρατα ρινόκερων και θα εξάπλωνε περισσότερο το παράνομο κυνήγι», είπε στην ιστοσελίδα του το Διεθνές Ταμείο για την Προστασία των Ζώων.
Μια μελέτη του 2013 από το Ταμείο αυτό κατέληξε ότι ένα νόμιμο εμπόριο θα ήταν γεμάτο αβεβαιότητα και οι παράνομοι διακινητές θα την αντιμετώπιζαν με μείωση των τιμών για να διατηρήσουν το μερίδιό τους στην αγορά.
Υψηλοί αξιωματούχοι της Νότιας Αφρικής θα αποφασίσουν αυτό το μήνα αν θα υποβάλουν μια πρόταση για την άρση της απαγόρευσης όταν η Συνδιάσκεψη για το Διεθνές Εμπόριο των Ειδών υπό Εξαφάνιση συναντηθεί στο Γιοχάνεσμπουργκ φέτος την περίοδο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου.
Για να ανατραπεί η διεθνής απαγόρευση θα απαιτηθεί η ψήφος των 2/3 των χωρών που συμμετέχουν.
Ένα εργαλείο ώστε να αποτραπεί η εισχώρηση παράνομων κεράτων στην αγορά είναι η πραγματογνωμοσύνη. Για τα κέρατα των ρινόκερων και τα ελεφαντόδοντα, η επιστήμη μπορεί να εντοπίσει πότε πάρθηκε ένα ζώο και σε πολλές περιπτώσεις το σημείο όπου το πήγαν.
«Κάνουν καλή δουλειά στη Νότια Αφρική ως προς την ανάπτυξη μιας συγκεντρωτικής βάσης δεδομένων. Εξακριβώνει την πηγή του κεράτου του ρινόκερου», είπε ο Γραμματέας της Συνδιάσκεψης John Scanlon στο Reuters σε μια τηλεφωνική συνέντευξη.
Ο Scanlon είπε ότι η πραγματογνωμοσύνη θα μπορούσε να αποθαρρύνει τους κερδοσκόπους που ελπίζουν να κυνηγήσουν παράνομα για κέρατα ρινόκερων τώρα και έπειτα να τα ξεφορτωθούν αν αρθεί η παγκόσμια απαγόρευση.
Το εμπόριο κεράτων ρινόκερου είναι νόμιμο μέσα στα σύνορα της Νότιας Αφρικής, μετά την απόφαση ενός υψηλόβαθμου δικαστηρίου στο τέλος του περασμένου έτους, η οποία έδωσε τέλος σε μια αναστολή που είχε επιβληθεί το 2009. Μια άδεια χρειάζεται για τέτοιες συναλλαγές, αλλά κανένας δεν έχει κάνει αίτηση ακόμα.
Η αναστολή επανήλθε για σύντομο χρονικό διάστημα καθώς το Υπουργείο Περιβάλλοντος κατέθεσε εναντίον της άρσης της, αλλά τον Ιανουάριο τέθηκε στην άκρη.
«Από την 20η Ιανουαρίου 2016, η εντολή του Δικαστηρίου για την άρση της αναστολής του εμπορίου κεράτων ρινόκερου στη χώρα είναι ξανά εν ισχύ» είπε η Roopa Singh, εκπρόσωπος τύπου του Υπουργείου Περιβάλλοντος.
Για τον Hume, έναν θαρραλέο επιχειρηματία που κέρδισε χρήμα από τις βιομηχανίες καταλυμάτων και ξενοδοχείων, το θέμα είναι ξεκάθαρο. «Το γεγονός ότι δεν μπορούμε να πουλήσουμε ένα ανανεώσιμο και μεγάλης διάρκειας προϊόν είναι απόλυτη τρέλα».
