Το έλλειμμα πληροφόρησης σχετικά με τη λειτουργία και το ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, του μοναδικού διοικητικά αυτοτελούς και οργανωμένου ευρωπαϊκού θεσμού, δεν επιδέχεται αμφισβήτηση.
Η ΕΚΤ είναι ο πιο σημαντικός θεσμός της Ε.Ε. όσον αφορά στην οικονομική καθημερινότητα πολιτών και επιχειρήσεων στο πλαίσιο τη Ε.Ε. Είναι η μοναδική αυτοτελής κεντρική οργάνωση της Ε.Ε. που διαθέτει υποκαταστήματα με την μορφή κεντρικών τραπεζών σε όλες τις χώρες- μέλη είτε με νόμισμα το ευρώ είτε με τοπικό νόμισμα.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (Ε.Κ.Τ- EuropeanCentralBank – E.C.B.) είναι μία από τις σημαντικότερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου και ένα από τα επτά θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που αναφέρονται στη συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ).
Ιδιοκτήτες και μέτοχοι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είναι οι κεντρικές τράπεζες των 28 κρατών-μελών της ΕΕ. (Πν 1)
Για την χώρα μας κεντρική τράπεζα, υπαγόμενη στην Ε.Κ.Τ. είναι η Τράπεζα της Ελλάδος
Η Κεντρική Τράπεζα κάθε χώρας είναι η εποπτική αρχή για τις υπόλοιπες τράπεζες, ιδιωτικές ή κρατικές.
Κεντρική Τράπεζα μίας χώρας είναι το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που συντονίζει τις εγχώριες τράπεζές της ως προς τη γενική πολιτική τους και η τράπεζα που διαθέτει το εκδοτικό προνόμιο, την αρμοδιότητα δηλαδή να εκδίδει νέο χρήμα.
Συγκεκριμένα η Κεντρική Τράπεζα οριοθετεί τα επιτόκια των τραπεζών καθορίζοντας το επιτόκιο δανεισμού της, θέτοντας έτσι τις γενικές γραμμές πλεύσης για τις υπόλοιπες, δηλαδή τις εμπορικές τράπεζες (οι οποίες είναι έπειτα αναγκασμένες έπειτα να δράσουν μέσα σε καθορισμένα πλαίσια). Επίσης είναι η μόνη τράπεζα που δικαιούται να εκδώσει και να θέσει σε κυκλοφορία τα τραπεζογραμμάτια που κυκλοφορούν σε ένα κράτος ή να δεσμεύσει τα υπάρχοντα που κινούνται στην αγορά.
Η προσφορά του χρήματος γίνεται με πράξεις, όπως η έκδοση ομολογιών. Κατά την έκδοση νέων ομολογιών η τράπεζα δεσμεύει το πλεονάζoν χρήμα από την αγορά, ενώ με τη ρευστοποίησή τους το επαναδιαθέτει όποτε αυτό κριθεί σκόπιμο.
Συνεπώς, η Κεντρική Τράπεζα είναι ένα από τα βασικά όργανα ενός κράτους για την άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής.
Παρ’ όλο που η ΕΚΤ διέπεται κατ’ ευθείαν από το Ευρωπαϊκό δίκαιο, και όχι από το εταιρικό που εφαρμόζουν ιδιωτικές εταιρίες, είναι οργανωμένη σαν εταιρία υπό την έννοια ότι η έχει μετόχους και μετοχικό κεφάλαιο. Το μετοχικό της κεφάλαιο είναι πέντε δισεκατομμύρια ευρώ.
Οι εθνικές κεντρικές τράπεζες που κατείχαν ένα μέρος του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΚΤ μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2015 είναι παρακάτω.
Στην περίπτωση της Ελλάδος, κύριος μέτοχος είναι το δημόσιο μετά τις αλλεπάλληλες και άκαρπες αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων (ανακεφαλαιοποίησης).
Η έκδοση του ευρώ, η νομισματική του ισοτιμία με εγχώρια νομίσματα των κρατών μελών της ΕΕ και, κατά συνέπεια, η συνολική συναλλαγματική ισοτιμία και πολιτική με νομίσματα εκτός Ε.Ε. είναι αποκλειστικό προνόμιο της ΕΚΤ.
Συνοπτικά τα βασικά καθήκοντα της ΕΚΤ για όλες τις χώρες – μέλη είναι τα ακόλουθα:
- Τα τραπεζογραμμάτια. ( Η Ε.Κ.Τ έχει το αποκλειστικό δικαίωμα έγκρισης της έκδοσης τραπεζογραμματίων (Χρήματος)
- Η χάραξη και η εφαρμογή νομισματικής πολιτικής για τη ζώνη του ευρώ.
- Η χάραξη και η εφαρμογή νομισματικής πολιτικής για τη ζώνη των χωρών της Ε.Ε. εκτός ευρώ σε συνεργασία με την κεντρική εθνική τράπεζά τους.
- Η διενέργεια πράξεων συναλλάγματος.
- Η κατοχή και η διαχείριση των επίσημων συναλλαγματικών διαθεσίμων των χωρών της ζώνης του ευρώ.
- Η προώθηση της ομαλής λειτουργίας των συστημάτων πληρωμών.
- Στατιστικά στοιχεία. (Σε συνεργασία με τις Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες κάθε κράτους μέλους της ΕΕ, η Ε.Κ.Τ συλλέγει τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την εκπλήρωση των καθηκόντων αυτών, είτε από τις εθνικές αρχές είτε απευθείας από τους οικονομικούς φορείς).
Η ΕΚΤ διατηρεί ανταποκρίτριες τράπεζες (υποκαταστήματα) σε όλες τις χώρες μέλη της Ε.Ε. μέσω των οποίων ασκεί επιτοπίως τις αρμοδιότητές της.
Η ΕΚΤ είναι επόπτης και ρυθμιστής του συνόλου της νομισματικής και τραπεζικής πολιτικής για όλες ανεξαιρέτως τις χώρες- μέλη της Ε.Ε. ανεξαρτήτως του νομίσματος που χρησιμοποιούν και ανεξαρτήτως εάν επιθυμούν την ένταξη τους στο ευρώ όπως, προς το παρόν, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Νορβηγία.
Μέτοχοι της Ε.Κ.Τ. είναι με αναλογικό κεφάλαιο όλες οι χώρες μέλη της Ε.Ε. (πίνακας 1)
Δεν είναι εύκολο λοιπόν να γίνει κατανοητή με πολιτικούς και οικονομικούς όρους η θέση ότι η επιστροφή στη δραχμή η σε άλλο εγχώριο νόμισμα μας αποδεσμεύει από υποχρεώσεις ή συμβάλλει στην οικονομική μας ανάταση η την απεξάρτηση.
Οι χώρες που είναι εκτός ευρώ έχουν υπογράψει στις 16 Μαρτίου του 2006 συμφωνία γνωστή ως Μ.Σ.I. ΙΙ (Μηχανισμός Συναλλαγματικών Ισοτιμιών II) µεταξύ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και των εθνικών κεντρικών τραπεζών των κρατών -µελών εκτός ζώνης ευρώ για τη θέσπιση των λειτουργικών διαδικασιών του µηχανισµού συναλλαγµατικών ισοτιµιών.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το πώς καθορίζεται η συναλλαγματική πολιτική των κρατών-μελών εκτός ευρώ παρουσιάζει το παρακάτω άρθρο της συμφωνίας:
1.2. Με βάση τα περιθώρια διακύμανσης που καθορίζονται σύµφωνα µε τις διατάξεις των παραγράφων 2.1, 2.3 και 2.4 του ψηφίσματος, η ΕΚΤ και κάθε συμμετέχουσα Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες εκτός ζώνης ευρώ θεσπίζουν, µε κοινή συµφωνία, τις ανώτατες και κατώτατες διµερείς ισοτιµίες των συμμετεχόντων νομισμάτων εκτός ζώνης ευρώ έναντι του ευρώ, για τους σκοπούς της αυτόµατης παρέµβασης.
Η ΕΚΤ και οι συµµετέχουσες Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες εκτός ζώνης ευρώ ανακοινώνουν από κοινού στην αγορά τις εν λόγω ισοτιµίες, η δε αναφορά σε αυτές γίνεται µε βάση τον συμπεφωνημένο τρόπο που παρουσιάζεται στο παράρτηµα Ι. II. ΠΑ.
Προκύπτει λοιπόν ότι οι χώρες που δεν διαπραγματεύονται σε ευρώ αλλά είναι μέλη της Ε.Ε. δεν έχουν την ελευθερία, δεν έχουν το δικαίωμα, δεν τους επιτρέπεται να ορίσουν κατά το δοκούν την συναλλαγματική ισοτιμία του εγχωρίου νομίσματος.
Η ισοτιμία του εγχωρίου νομίσματος καθορίζεται από την ΕΚΤ σε συνεργασία με το υποκατάστημά της, ήτοι την Εθνική κεντρική τράπεζα της συγκεκριμένης χώρας.
Κατά συνέπεια εάν «φύγουμε» από το ευρώ, απλά θα έχουμε ένα νόμισμα που την ισοτιμία του με το ευρώ και την παγκόσμια συναλλαγματική του ισοτιμία θα καθορίζει η ΕΚΤ σε συνεργασία με την τράπεζα Ελλάδος που είναι η ανταποκρίτρια κεντρική τράπεζα (υποκατάστημά της).
Πάλι με βάση τη συμφωνία που έχουμε με την Ε.Ε. θα πρέπει να λάβουμε όλα τα μέτρα που θα μας υποδειχθούν ή και επιβληθούν (όπως προτιμάει ο καθένας) έως ότου συμπληρώσουμε τα κριτήρια που προβλέπονται στην συνθήκη του Μάαστριχ για να αποκτήσουμε το δικαίωμα επανένταξης στο ευρώ και την ευρωζώνη.
Κάτω από αυτή την πραγματική οπτική που περιγράφηκε ας απαντήσει ο καθένας μας: Πώς θέλει να πληρώνεται; Σε ευρώ ή δραχμές;
Τώρα εάν κάποιοι αερολογούν για τάχατες «εθνικό νόμισμα» ή «ανεξάρτητη δραχμή» ή IOU με την Ελλάδα χώρα- μέλος της Ε.Ε. ή είναι αδαείς ή κοροϊδεύουν τον κόσμο.
Αν πάλι προπαγανδίζουν την έξοδο από το ευρώ με απώτερο πολιτικό στόχο να διολισθήσει η χώρα εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, το σωστό είναι να το πουν ευθέως και να θέσουν στην κρίση του λαού και στον δημοκρατικό διάλογο τα επιχειρήματά τους.
Είναι τόσο ανεκτική η κοινωνία μας, που δημοσιοποιούνται (καλώς) και συζητούνται σοβαρά (κακώς) οι απόψεις και προτάσεις περί δραχμής του οικονομικού «εγκέφαλου» της πλατφόρμας, τις οποίες έχει καταδικάσει επιστημονικά και επώνυμα και με μελέτες σύσσωμη η ελληνική επιστημονική κοινότητα των συναδέλφων του.
Είναι αναμφισβήτητο ότι τα κομματικά επιτελεία δεν είχαν ιδίαν αντίληψη της τραπεζικής και χρηματοοικονομικής πραγματικότητας και ίσως μέχρι σε ένα βαθμό εξηγεί το γεγονός της μεταστροφής του πρωθυπουργού στις διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους ηγέτες.
Δεν διαφαίνονται και πολλές επιλογές.
Ή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και όλοι, κόμματα και πολίτες, να συμβάλλουμε και κριτικά και με προτάσεις ώστε να ξεπεραστεί το συντομότερο η κρίση, ή συντήρηση του παλαιοκομματισμού και οικονομικό κυνήγι μαγισσών!
Οι δραχμικές αερολογίες μόνο αποτέλεσμα έχουν να συντηρούν τη φτώχια, τη μιζέρια και τον νεποτισμό.
Αν πάλι κάποιοι συμπολίτες μας ή πολιτικές ομάδες έχουν την άποψη ότι πρέπει να “φύγουμε από την Ευρώπη” ή να διαλυθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, ας θέσουν τα επιχειρήματα τους καθαρά προς κρίση στην κοινωνία και το εκλογικό σώμα.
Εκείνο που χρειαζόμαστε είναι μια δυνατή Ελλάδα στον πυρήνα της Ε.Ε. με προοπτική το κοινό νόμισμα για όλες της χώρες .
Πιν 1.Όλες οι εθνικές κεντρικές τράπεζες που κατέχουν ένα μέρος του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΚΤ μέχρι τη 1η Ιανουαρίου 2015 είναι παρακάτω.
Χαρτονομίσματα Ευρώ
| ΕΚΤ | Ποσοστό (%) | Πληρωμένο Κεφάλαιο (€) |
| Εθνική Τράπεζα του Βελγίου | 2,4778 | 268.222.025,17 |
| Εθνική Τράπεζα της Γερμανίας | 17,9973 | 1.948.208.997,34 |
| Τράπεζα της Εσθονίας | 0,1928 | 20.870.613,63 |
| Κεντρική Τράπεζα της Ιρλανδίας | 1,1607 | 125.645.857,06 |
| Τράπεζα της Ελλάδος | 2,0332 | 220.094.043,74 |
| Τράπεζα της Ισπανίας | 8,8409 | 957.028.050,02 |
| Τράπεζα της Γαλλίας | 14,1792 | 1.534.899.402,41 |
| Τράπεζα της Ιταλίας | 12,3108 | 1.332.644.970,33 |
| Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου | 0,1513 | 16.378.235,70 |
| Τράπεζα της Λετονίας | 0,2821 | 30.537.344,94 |
| Τράπεζα της Λιθουανίας | 0,4132 | 44.728.929,21 |
| Κεντρική Τράπεζα του Λουξεμβούργου | 0,2030 | 21.974.764,35 |
| Κεντρική Τράπεζα της Μάλτας | 0,0648 | 7.014.604,58 |
| Τράπεζα της Ολλανδίας | 4,0035 | 433.379.158,03 |
| Εθνική Τράπεζα της Αυστρίας | 1,9631 | 212.505.713,78 |
| Τράπεζα της Πορτογαλίας | 1,7434 | 188.723.173,25 |
| Τράπεζα της Σλοβενίας | 0,3455 | 37.400.399,43 |
| Εθνική Τράπεζα της Σλοβακίας | 0,7725 | 83.623.179,61 |
| Τράπεζα της Φιλανδίας | 1,2564 | 136.005.388,82 |
| Σύνολο | 70,3915 | 7.619.884.851,40 |
| Χώρες που δεν ανήκουν στην Ευρωζώνη: | ||
| Εθνική Τράπεζα της Βουλγαρίας | 0,8590 | 3.487.005,40 |
| Εθνική Τράπεζα της Τσεχίας | 1,6075 | 6.525.449,57 |
| Εθνική Τράπεζα της Δανίας | 1,4873 | 6.037.512,38 |
| Εθνική Τράπεζα της Κροατίας | 0,6023 | 2.444.963,16 |
| Εθνική Τράπεζα της Ουγγαρίας | 1,3798 | 5.601.129,28 |
| Εθνική Τράπεζα της Πολωνίας | 5,1230 | 20.796.191,71 |
| Εθνική Τράπεζα της Ρουμανίας | 2,6024 | 10.564.124,40 |
| Κεντρική Τράπεζα της Σουηδίας | 2,2729 | 9.226.559,46 |
| Τράπεζα της Αγγλίας | 13,6743 | 55.509.147,81 |
| Σύνολο | 29,6085 | 120.192.083,17 |
