Οι πιο ελεύθερες οικονομίες είναι πιο πλούσιες, πιο υγιείς και πιο απελευθερωτικές
Οι υπερασπιστές του παρεμβατισμού περιγράφουν τον καπιταλισμό ως την ελευθερία να εκμεταλλεύεται κανείς κάποιον ή κάτι –δηλαδή, ως ελευθερία να πληρώνει χαμηλούς μισθούς, να συγκεντρώνει άνισο πλούτο, να υποβαθμίζει το περιβάλλον για να διευκολύνει την παραγωγή και να κάνει διακρίσεις.
Ενώ μια ελεύθερη αγορά μερικές φορές επιτρέπει στα άτομα να δρουν ελεύθερα με τρόπο που δυσαρεστεί τους προοδευτικούς, η συνολική επίδραση της οικονομικής ελευθερίας είναι η προώθηση πολλών από τις αξίες που οι αντίπαλοι της ισχυρίζονται ότι πρεσβεύουν.
Ο ανταγωνισμός στην αγορά τιμωρεί την εκμετάλλευση και ανταμείβει αυτούς που συνεισφέρουν στο γενικό καλό.
Οι σκεπτικιστές μπορεί να χλευάζουν, αλλά τα εμπειρικά δεδομένα υποστηρίζουν τους ισχυρισμούς μας.
Το Ινστιτούτο Φρέιζερ δημοσιεύει αναφορές για τον Παγκόσμιο Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας κάθε έτος. Το απλοποιημένο κριτήριο για την οικονομική ελευθερία καθορίζεται από το μέγεθος του κράτους (που συμπεριλαμβάνει τις δαπάνες και τους φόρους), την ασφάλεια των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, την πρόσβαση σε ένα γερό νόμισμα, την ελευθερία στο διεθνές εμπόριο, και τη νομοθεσία περί πιστώσεων, απασχόλησης και επιχειρήσεων, αν και υπάρχουν στην πραγματικότητα 42 διαφορετικοί δείκτες δεδομένων που χρησιμοποιούνται ως αντικείμενα μέτρησης, οι οποίοι υπάγονται στις πέντε προαναφερθείσες κατηγορίες. Με άλλα λόγια, όσο πιο καπιταλιστική η οικονομία, τόσο πιο ελεύθερη οικονομικά θεωρείται από τον Δείκτη Fraser.
Άραγε οι χώρες με περισσότερη οικονομική ελευθερία πληρώνουν πραγματικά χαμηλούς μισθούς, κακομεταχειρίζονται το περιβάλλον τους και έχουν άλλα μειονεκτήματα που τις προσάπτουν οι επικριτές;
Υπόδειξη: Όχι.
Παρακάτω παρουσιάζονται πέντε λόγοι για υποστήριξη της οικονομικής ελευθερίας.
- Η οικονομική ελευθερία είναι ωφέλιμη για την οικονομική ανάπτυξη
Για να ξεκινήσουμε με το εντελώς προφανές, η οικονομική ελευθερία είναι ωφέλιμη για την οικονομία.
Όπως δείχνει το παρακάτω γράφημα, στην εικοσαετή περίοδο μεταξύ 1990 και 2010, τα έθνη των πιο οικονομικά ελεύθερων χωρών αναπτύχθηκαν με υπερδιπλάσιους ρυθμούς από εκείνα που ήταν σε χώρες λιγότερο ελεύθερες οικονομικά.
Ακόμα και ένα πολύ μικρό επίπεδο ανάπτυξης είναι πολύ σημαντικό αθροιστικά όσο περνούν τα χρόνια. Μια οικονομία που αναπτύσσεται κατά 0,5% πιο γρήγορα από όσο θα αναπτυσσόταν αλλιώς σε μια εκατονταετή περίοδο θα βιώσει 400% παραπάνω ανάπτυξη συνολικά από όσο θα βίωνε χωρίς αυτό το επιπλέον 0,5%. Η διαφορά μεταξύ 4% και 3% ετήσια ανάπτυξη κρίνει αν μια οικονομία θα διπλασιαστεί σε 18 ή σε 24 χρόνια (απλά διαιρέστε το 72 με το ποσοστό μέσης ετήσιας ανάπτυξης για να δείτε σε πόσα μια οικονομία θα διπλασιαστεί).
Οι επικριτές επιχειρηματολογούν ότι λόγω της αυξανόμενης κοινωνικής ανισότητας, αυτοί που είναι στην κορυφή έχουν πάρει στα χέρια τους όλα τα πλεονεκτήματα της οικονομικής ανάπτυξης. Σύμφωνα με αυτό το επιχείρημα, τα λιγότερο οικονομικά ελεύθερα έθνη έχουν πιο αργή ανάπτυξη, αλλά η αύξηση του πλούτου είναι πιο ομοιόμορφα κατανεμημένη ανά τον πληθυσμό. Καταρρίπτω αυτό το επιχείρημα παρακάτω.
- Η οικονομική ελευθερία καθιστά τους πάντες πιο πλούσιους
Η οικονομική ανάπτυξη μεταφράζεται σε υψηλότερα εισοδήματα όχι μόνο για τους πλούσιους, αλλά για όλους. Ανατρέχοντας στα ευρήματα δείκτη Φρέιζερ, με προσαρμοσμένα στην αγοραστική δύναμη δολάρια του 2011, το κατά κεφαλήν εισόδημα ήταν 39.899 δολάρια στα πιο οικονομικά ελεύθερα έθνη, εν αντιθέσει με μόλις 6.253 δολάρια στα πιο ανελεύθερα οικονομικά κράτη. Αυτοί οι αριθμοί είναι απλά οι μέσοι όροι, οπότε τεχνικά μπορεί να είναι υπερεκτιμημένοι αν η διανομή των εσόδων τείνει να επηρεάζεται προς τα δεξιά.
Αλλά οι φτωχοί είναι πιο πλούσιοι στα πιο οικονομικά ελεύθερα κράτη από όσα στα λιγότερο οικονομικά ελεύθερα κατά πολλαπλάσια του 8, με ένα κατά κεφαλήν εισόδημα 11.610 δολαρίων συγκριτικά με το κατά κεφαλήν εισόδημα 1.358 δολαρίων αντίστοιχα. Οι ερευνητές στο Φρέιζερ επισημαίνουν ακόμα ότι το μέσο εισόδημα του πιο φτωχού 10% του πληθυσμού στα πιο ελεύθερα έθνη είναι σχεδόν το διπλάσιο από το μέσο εισόδημα στα πιο ανελεύθερα. Οπότε, οτιδήποτε και αν νομίζει κανείς για την κοινωνική ανισότητα, η αγοραστική δύναμη είναι πιο δυνατή στα πιο οικονομικά ελεύθερα έθνη. Και μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη για τους φτωχούς σημαίνει υψηλότερο βιοτικό επίπεδο.
- Η οικονομική ελευθερία εξομαλύνει τον επιχειρηματικό κύκλο
Η οικονομική ελευθερία όχι μόνο βοηθά την οικονομία να αναπτυχθεί συνολικά, αλλά επίσης κάνει την ανάπτυξη λιγότερο ευμετάβλητη. Υπάρχουν μόλις τρεις μελέτες για το θέμα αυτό που γνωρίζω (δημοσιευμένες από τους Noel Campbell και Thomas Snyder το 2012, την Jody W. Lipford το 2007 και τον John W. Dawson το 2010), αλλά όλες βγάζουν τα ίδια αποτελέσματα: μια αρνητική σχέση μεταξύ οικονομικής ελευθερίας και της αστάθειας στον επιχειρηματικό κύκλο. Οι Campbell και Snyder βρίσκουν ότι μειώνονται σταδιακά τα κέρδη από τα θετικά αποτελέσματα που αποφέρει η οικονομική ελευθερία για τον επιχειρηματικό κύκλο, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτά τα αποτελέσματα είναι θετικά.
Η ευλογία που προσφέρει η οικονομική ελευθερία μεταφράζεται σε σταθερότητα στην εργασία. Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο St. Louis Federal Reserve βρήκε ότι, τοπικά, οι πιο ελεύθερες οικονομίες (χρησιμοποιώντας τον δείκτη Φρέιζερ) βίωσαν ταχύτερη αύξηση της απασχόλησης. Για να δώσουμε κάποια ακριβή νούμερα, η έρευνα βρήκε ότι η αύξηση κατά μία μονάδα στην οικονομική ελευθερία (ο δείκτης Φρέιζερ χρησιμοποιεί μια κλίμακα από 1-10, με το 1 να αντιστοιχεί στην πιο ανελεύθερη οικονομία και με το 10 στην πιο ελεύθερη) οδήγησε σε μια αύξηση της εργασιακής ανάπτυξης κατά 3,8% από το 1980 μέχρι το 1990, 4,5% από το 1990 μέχρι το 2000 και 1,4% από το 2000 μέχρι το 2005.
Αυτά τα αποτελέσματα βρέθηκαν μετά από προσαρμογή και για άλλες διαφορές που μπορούν να επηρεάσουν την εργασιακή ανάπτυξη, όπως το ποσοστό του πληθυσμού με Πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών, τις χώρες με μεγαλύτερο ποσοστό εργαζομένων σε φθίνουσες βιομηχανίες (π. χ. κατασκευές), και την πυκνότητα του πληθυσμού. Οι συγγραφείς προβάλλουν το επιχείρημα ότι η οικονομική ελευθερία διεγείρει την εργασιακή ανάπτυξη με δύο τρόπους: την ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας και τη μείωση του κόστους για τις υπάρχουσες επιχειρήσεις.
Αυτά τα οφέλη στην απασχόληση συμβαίνουν επίσης και σε διεθνές επίπεδο. Συνοψίζοντας κάποιες από τις υπάρχουσες έρευνες πάνω στο θέμα, ο οικονομολόγος Horst Feldmann γράφει:
Ένα πολύ σημαντικό σύνολο αποδείξεων που υποστηρίζει αυτές τις θεωρίες έχει συσσωρευτεί τα τελευταία χρόνια. Για παράδειγμα, χρησιμοποιώντας τον εθνικό μέσο όρο από 45 βιομηχανικές και αναπτυσσόμενες χώρες, ο Feldmann (2007) βρίσκει ότι ένα υψηλότερο επίπεδο οικονομικής ελευθερίας την περίοδο 1980-1985 συνδέεται με μείωση στο ποσοστό ανεργίας, ακόμα και της νεανικής, την περίοδο 2000-2005. Επίσης, βρίσκει ότι μια αύξηση στην οικονομική ελευθερία από την περίοδο 1980-1985 μέχρι την περίοδο 2000-2003 συνδέεται με πτώση της νεανικής ανεργίας κατά την ίδια περίοδο. Επιπλέον, χρησιμοποιώντας δεδομένα από 81 βιομηχανικές και αναπτυσσόμενες χώρες βρίσκει ότι ένα υψηλότερο επίπεδο οικονομικής ελευθερίας συνδέεται με χαμηλότερα ποσοστά νεανικής ανεργίας.
- Η οικονομική ελευθερία βοηθά το περιβάλλον
Πριν αναλύσουμε τις αποδείξεις, αξίζει πρώτα να εξερευνηθεί γιατί πρέπει να προσδοκούμε από την οικονομική ανάπτυξη να βοηθά το περιβάλλον. Η πιο βασική εξήγηση είναι ότι η ιδιοκτησία δίνει κίνητρα για τη συντήρηση των πρώτων υλών. Όταν όλοι κατέχουν μια πρώτη ύλη από κοινού, το κίνητρο για συντήρηση αφαιρείται. Αυτό αποκαλείται η τραγωδία των κοινών. Ενώ κάποιος μπορεί να συντηρήσει μια πρώτη ύλη στην δική του ιδιοκτησία γιατί ξέρουν ότι θα αξίζει περισσότερα στο μέλλον, το κίνητρο συντήρησης εξαφανίζεται όταν η πιθανότητα να πάρει κάποιος άλλος την πρώτη ύλη μπαίνει στη μέση.
Για να δοθούν μερικά παραδείγματα της θεωρίας αυτής στην πράξη, ο Richard L. Stroup του Ερευνητικού Κέντρου Ιδιοκτησίας και Περιβάλλοντος γράφει:
Η πρόσβαση σε καθαρό νερό, τα μέτρα υγιεινής, το προσδόκιμο ζωής και η αποψίλωση των δασών είναι πιο ευνοϊκά σε χώρες με δυνατότερα δικαιώματα ιδιοκτησίας. Όταν τα δικαιώματα ιδιοκτησίας ήταν προστατευμένα, για παράδειγμα, σχεδόν το 90% του πληθυσμού είχε πρόσβαση σε πόσιμο νερό∙ αλλά σε χώρες με αδύναμα δικαιώματα στην ιδιοκτησία, μόνο περίπου 60% των ανθρώπων είχαν αυτή τη βασική ωφέλεια για την υγεία.
Το Ινστιτούτο Φρέιζερ βρίσκει ότι τα πιο οικονομικά ελεύθερα κράτη έχουν καλύτερη ποιότητα αέρα, και η Heritage Foundation βρίσκει ότι έθνη που έχουν τη μεγαλύτερη προστασία των δικαιωμάτων στην ιδιοκτησία έχουν τα πιο ευνοϊκά αποτελέσματα στον Δείκτη Περιβαλλοντικών Επιδόσεων του Πανεπιστημίου του Yale.
Οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί εφαρμόζονται με ένα κόστος. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλλαν όλους τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς τους σε αναπτυσσόμενα έθνη, θα κατέστρεφαν την οικονομία τους. Μια χώρα πρέπει να έχει κάποιον πλούτο για να μπορέσει να εφαρμόσει τέτοιους κανονισμούς, το οποίο από μόνο του είναι ένας λόγος για να υποστηρίξουν όσοι παλεύουν για το περιβάλλον την οικονομική ελευθερία. «Όσο πιο πλούσιοι», όπως λένε, «τόσο πιο υγιείς».
- Η οικονομική ελευθερία βοηθά τις γυναίκες
Στην εργασία αριστείας της στο Florida State University, η Signè Thomas, εξετάζει ένα πιθανό κοινωνικό όφελος της οικονομικής ελευθερίας: βελτιώνει την κοινωνικοοικονομική κατάσταση των γυναικών.
Η Thomas συγκρίνει τρεις διαφορετικούς παράγοντες κοινωνικοοικονομικής κατάστασης με τους δείκτες οικονομικής ελευθερίας εκείνων των κρατών. Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν τη Μέτρηση Ενδυνάμωσης των Φύλων, τον Δείκτη Ανισότητας μεταξύ των Φύλων και τον Δείκτη Ισότητας μεταξύ των Φύλων. Ο Δείκτης Ενδυνάμωσης των Φύλων βασίζεται στον αριθμό των γυναικών που βρίσκονται στη Βουλή∙ τον αριθμό των γυναικών νομοθετών, υψηλών αξιωματούχων και διευθυντριών∙ τον αριθμό των γυναικών εργαζομένων σε επαγγελματικούς και τεχνικούς τομείς∙ και την αναλογία μεταξύ των εισοδημάτων γυναικών και αντρών. Ο Δείκτης Ανισότητας εξετάζει την αναλογία μητρικής θνησιμότητας, το ποσοστό στις εφηβικές εγκυμοσύνες, την κοινοβουλευτική αντιπροσώπευση των γυναικών, τις εκπαιδευτικές επιτυχίες και το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας. Ο Δείκτης Ισότητας λαμβάνει υπ’ όψιν τον βαθμό κατά τον οποίο μια χώρα θεσπίζει νόμους και πολιτικές που προωθούν την ίση πρόσβαση αντρών και γυναικών στην εκπαίδευση, την υγεία, τη συμμετοχή στην οικονομία και τη νομική προστασία.
Μετά την εξέταση παραγόντων όπως η θρησκεία, τα πολιτικά δικαιώματα, η εθνική ποικιλία των κατοίκων σε μια χώρα, οι φυσικές πρώτες ύλες και το ΑΕΠ, τα αποτελέσματα είναι ξεκάθαρα: περισσότερη οικονομική ελευθερία συμβάλλει στις ευνοϊκότερες επιδόσεις ενός έθνους στους προαναφερθέντες δείκτες.
Τα αποδεικτικά στοιχεία ανατρέπουν τους επικριτές του καπιταλισμού. Το σύστημα αγορών ωφελεί όχι μόνο τους πλούσιους, αλλά και τους φτωχούς και τις μεσαίες τάξεις με την αύξηση των εισοδημάτων για όλους και τη σταθεροποίηση της οικονομίας. Τα οφέλη από την ελεύθερη επιχειρηματικότητα επεκτείνονται πέρα από τα χρηματικά, καθώς οι καπιταλιστικές χώρες έχουν φροντίσει πολύ περισσότερο για το περιβάλλον τους και βοηθήσει στην ανύψωση της κοινωνικής θέσης των γυναικών περισσότερο από όσο κάθε νομοθεσία θα μπορούσε να ελπίζει.
