Η βαρύτητα. Μπορεί να τη γνωρίζετε ως τη δύναμη που εξηγεί την ύπαρξη της ύλης σε όλες τις μάζες. Μπορεί να τη γνωρίζετε ως τον άσπονδο εχθρό του John Mayer. Μπορεί να τη γνωρίζετε ως εκείνο το πράγμα που κάνει τους ωκεανούς της Γης να χύνουν μπρος πίσω δυο φορές την ημέρα.
Η παλιρροϊκή έλξη της Σελήνης είναι, επίσης, αρκετά δυνατή ώστε να προκαλέσει κάποιο βαθμό κινήσεων στον φλοιό της Γης. Αυτό το γεγονός έχει ωθήσει σοβαρούς επιστήμονες και διάφορους παλαβούς να κάνουν υποθέσεις, για τουλάχιστον έναν αιώνα, σχετικά με το αν οι παλίρροιες μπορούν επίσης να προκαλέσουν σεισμούς. Και μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες μέρες στο Nature Geoscience δείχνει ότι μπορεί να ισχύει αυτό –τουλάχιστον για τους μεγαλύτερους σεισμούς.
Οι παλίρροιες συμβαίνουν γιατί η τροχιά της Σελήνης είναι πολύ πιο αργή από την περιστροφή της Γης. Οποιαδήποτε τοποθεσία της Γης περνά γενικά κάτω από τη Σελήνη μπορεί να δεχτεί μεγάλα παλιρροϊκά κύματα. «Η πίεση ανεβοκατεβαίνει δύο φορές την ημέρα, και αυτό εξετάζουμε», λέει ο John Vidale, σεισμολόγος στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον που έκρινε αυτή τη μελέτη. Αλλά και ο Ήλιος ασκεί παλιρροϊκή επίδραση –πολύ πιο αδύναμη. Όταν ο Ήλιος και η Σελήνη ευθυγραμμίζονται, οι βαρυτικές επιδράσεις τους συνδυάζονται, δημιουργώντας πλημμυρίδες.
Οι πλημμυρίδες συμβαίνουν συνήθως 2 φορές τον μήνα, κατά τη νέα σελήνη και την πανσέληνο. Η νέα μελέτη συνέδεσε τις καταγραφές σεισμών από τρεις μεγάλες βάσεις δεδομένων με τις καταγραφές παλιρροιών. Δεν εντοπίστηκε σοβαρή σύνδεση μεταξύ των πλημμυρίδων και των μικρών σεισμών, αλλά οι μεγαλύτεροι σεισμοί –της τάξεως των 7,8,9 Ρίχτερ- άρχισαν να συμπίπτουν με τους σεληνιακούς κύκλους.
Σταθείτε: αυτό δεν σημαίνει ότι οι καταγραφές της Σελήνης μπορούν να προβλέψουν σεισμούς. Πρώτα από όλα, αυτή η σχέση δεν είναι τόσο σημαντική από στατιστικής απόψεως. «Αυτό πραγματικά βασίζεται στο να έχουμε αρκετές περιπτώσεις μεγάλων σεισμών για να εντοπίσουμε αυτή τη σύνδεση», λέει ο Vidale. Επισημαίνει ότι τα δεδομένα δεν περιέχουν αρκετούς μεγάλους σεισμούς. «Δυστυχώς, μπορεί να χρειαστούν άλλα 100 χρόνια ώστε να έχουμε επαρκή δεδομένα για τη σχέση αυτή».
Ακόμα και αν οι επιστήμονες είχαν αρκετά δεδομένα περί τούτου, δεν ξέρουν πολλά ακόμα για κάθε ρήγμα ώστε να δουν ποιο θα ήταν σε κρίσιμη κατάσταση σε μια πλημμυρίδα. «Δεν μπορούμε να μετρήσουμε όλες τις πιέσεις όλων των ρηγμάτων, και δεν ξέρουμε τη γεωμετρία τους», λέει ο Vidale. Οι σεισμολόγοι ασχολούνται εδώ και δεκαετίες με την εύρεση στοιχείων που θα τους βοηθήσουν να προβλέψουν έναν σεισμό. «Όσο περισσότερο ψάχνουμε χωρίς να βρίσκουμε κάτι, τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα να υπάρχει», λέει.
Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι αυτή η μελέτη είναι άχρηστη. Το γεγονός ότι οι πλημμυρίδες μάλλον επηρεάζουν μόνο τους μεγάλους σεισμούς μπορεί να δείξει στους σεισμολόγους νέα στοιχεία σχετικά με τον τρόπο που προκύπτουν οι σεισμοί. Και αυτό μπορεί να τους βοηθήσει να βελτιώσουν τις εκτιμήσεις τους σχετικά με τον κίνδυνο διαβίωσης κοντά σε ένα συγκεκριμένο ρήγμα. Μάλλον όχι. Έχουν χαρτογραφηθεί εκτενώς οι ζώνες υψηλού κινδύνου και οι πιθανότητες επανεμφάνισης των σεισμών είναι σαφώς προσδιορισμένες.
Αν ζείτε κοντά σε ένα ρήγμα, καλύτερα να είστε προετοιμασμένοι. Κάντε το σπίτι σας ανθεκτικό στους σεισμούς. Ετοιμάστε ένα κουτί με όλα τα απαραίτητα. Να εξασκήσετε τα αντανακλαστικά σας. Ή απλά μετακομίστε σε ένα μέρος όπου δεν έχει ρήγματα που θα μπορούσε να επηρεάσει η βαρύτητα της Σελήνης.
