Γιάννης Μαύρος,,,Το φαινόμενο νεαρών (ή όχι και τόσο νεαρών) γυναικών που τα μασάνε από μεγαλύτερους άνδρες προσφέροντας σεξουαλικές υπηρεσίες είναι παλιό όσο και η άμμος. Διακρίνεται από την κοινή πορνεία κυρίως ως προς το στοιχείο της διάρκειας: πρόκειται για είδος ”σχέσης” με κάποια μίνιμουμ συναισθηματική εμπλοκή, όχι στιγμιαίες υδραυλικές ”εκκενώσεις”.
Στην Ελλάδα περιγράφουμε συνήθως τον χρηματοδότη με τον τιμημένο από το ιστορικό (τραγικό) παρελθόν μας όρο ”χορηγός” ή την αγγλόφωνη βερσιόν του, ”σπόνσορας”. Συχνά απαντά και το ”αιμοδότης”. Εντούτοις οι όροι αυτοί παραμένουν αρκετά generic και μπορούν να αναφέρονται σε δραστηριότητες και συνήθειες ενός ευρύτερου βιοτικού φάσματος, π.χ. ”χορηγός” μπορεί να είναι ο πολύ καλός πελάτης ενός νυχτομάγαζου, ένας θαμώνας που το έχει ”χτίσει” με τις ”ζημιές” aka λογαριασμούς που έχει κάνει εκεί. Επίσης ο έλληνας ”χορηγός” μπορεί, αν και πιο σπάνια, να είναι συνομήλικος με την κοπέλα. Σε αυτό το πλαίσιο ο ”χορηγός” είναι περίπου ένα εναλλακτικό όνομα για τον ”γκόμενο”.
Αν λοιπόν ο πρεσβύτης χρηματοδότης κουτσά στραβά μπορεί να οριστεί μονολεκτικά, δεν ισχύει το ίδιο για την κοπέλα που δέχεται την περιποίησή του ή (πολύ περισσότερο) το συνολικό φαινόμενο, το είδος σχέσης μεταξύ των δύο. Για τις κοπέλες θα καταφύγουμε συνήθως σε περιφράσεις («έχει χορηγό», «τα τρώει από πλούσιους») ή ισοπεδωτικές εύκολες λύσεις («πουτάνα» κλπ) που εξαφανίζουν τις λεπτές διαφοροποιήσεις του. Εσχάτως κυκλοφορεί, χωρίς να έχει καθιερωθεί, ο σύνθετος όρος ”χορηγοβίζιτα” για να περιγράψει μια γκρίζα ζώνη ανάμεσα στην κανονική πορνεία και την mainstream πρακτική της διαδοχικής μονογαμίας.
Πέρα από τον Ατλαντικό ωστόσο το φαινόμενο έχει από καιρό πολιτογραφηθεί ως sugar babying, με τα δύο μέρη να ορίζονται ως sugar baby και sugar daddy. Στους αρσενικούς protégés αντιστοιχούν οι sugar mοmmas. Η ορολογία αυτή έχει επικριθεί ως ήπια, ευφημιστική που ”χρυσώνει το χάπι” (sugar coating) μιας ανήθικης πρακτικής, μορφής συγκαλυμμένης πορνείας.
Κάπου εδώ βρίσκει εφαρμογή το στερεότυπο ”life always finds a way”. Στις Ηνωμένες Πολιτείες τα φοιτητικά δάνεια έχουν εξελιχθεί σε ένα ακανθώδες κοινωνικό πρόβλημα. Ένας εφιάλτης χρέους που ακολουθεί νέους με ταπεινό εισοδηματικό μπακράουντ για σχεδόν δύο δεκαετίας της μεταφοιτητικής ζωής τους. Το κενό έρχονται να καλύψουν πρόθυμοι ”ζαχαροπατέρες” που συμβάλλουν εν όλω ή εν μέρει στα δίδακτρα ή το γενικό κόστος ζωής σπουδαζουσών νεανίδων, με αντάλλαγμα συντροφιά και σεξουαλικές σχέσεις. Προφανώς δεν πρόκειται για κάτι νέο. Αυτό όμως που σε παλαιότερες εποχές ήταν ένα είδος υποκουλτούρας, φαινόμενο περιθωριακό που διαδραματιζόταν κάτω από τα ραντάρ για το φόβο στιγματισμού, τώρα εισχωρεί όλο και πιο πολύ στο mainstream.
Έχει δημιουργηθεί ειδικό σάιτ γνωριμιών, το ήδη διαβόητο SeekingArrangement, που φέρνει σε επαφή υποψήφιους ζαχαροπατέρες και ζαχαρομωρά, ελέγχοντας το μπακράουντ του καθενός και προτείνοντας matches όπως ένα γραφείο συνοικεσίων. Σε μια αποθέωση του πνεύματος της ελεύθερης οικονομίας, η κοπέλα και ο ”πατερούλης” μπορούν να διαπραγματευτούν διεξοδικά τους όρους του διακανονισμού τους πριν καταλήξουν σε συμφωνία, με το κάθε μέρος να θέτει τις δικές του προδιαγραφές και απαιτήσεις στην κρίση του άλλου.
Ένας ορθόδοξος μαρξιστής ίσως έβλεπε εδώ άλλη μια από τις γνωστές αλλοτριώσεις (Entfremdung) των ανθρώπων από την πραγματική ουσία τους ως συνέπεια της ταξικής διάρθρωσης σε μια καπιταλιστική κοινωνία. Αφήνοντας κατά μέρος αυτή την απλοϊκή οπτική δαιμονοποίησης, μπορούμε να κάνουμε λόγο για μια νέα μορφολογία διαπροσωπικών δεσμών, έως και για ένα νέο είδος τεχνητής συγγένειας. Αποτελεί πλέον κοινό τόπο στις κοινωνικές επιστήμες η ελαστική αντίληψη της συγγένειας ως ιστορικής και πολιτισμικής κατασκευής που παραλλάσσει από τόπο σε τόπο και από εποχή σε εποχή, προσαρμοζόμενη στις ανάγκες του περιβάλλοντος, και όχι ως άκαμπτης βιολογικής νομοτέλειας.
Ο sugar daddy και η sugar mama έρχονται να προσφέρουν διεξόδους και λύσεις σε ένα πιεστικό πρόβλημα της αμερικανικής κοινωνίας, αναδεχόμενοι μέρος ή το σύνολο των οικονομικών υποχρεώσεων ενός νεαρού ατόμου κατά την κρίσιμη περίοδο των σπουδών του. Στην Ελλάδα, μια μεσογειακή κοινωνία με πολύ ισχυρούς δεσμούς οικογενειακής αφοσίωσης, είθισται το (ούτως ή άλλως μικρότερο) κόστος σπουδών να καλύπτεται εξ ολοκλήρου από τους νόμιμους κηδεμόνες του φοιτητή, οι οποίοι ενίοτε συνεχίζουν να τον συντηρούν ως οικόσιτο για πολλά χρόνια μετά την αποφοίτησή του και την είσοδο στην αγορά εργασίας (ή ανεργίας…) Επιπλέον, ο παραδοσιοκρατικός πουριτανισμός μιας κοινωνίας «τιμής και ντροπής» (honor and shame society) δεν επιτρέπει σε τέτοιου είδους πρακτικές όπως το sugar babying να βγουν στην επιφάνεια και να θεματοποιηθούν ανοικτά, ούτε καν να ονομαστούν. Ό,τι δεν λέγεται δεν υπάρχει, σύμφωνα με τη γνωστή λογική «όσα βλέπει η πεθερά».
Αναλογίες με το sugar babying θα μπορούσαν να ανιχνευθούν σε πολλά παρεμφερή φαινόμενα των ιστορικών κοινωνιών. Η αθηναϊκή παιδεραστική πρακτική του εραστή και του ερωμένου είναι μάλλον το πιο γνωστό· ωστόσο παρόμοιοι τύποι σχέσεων ανάμεσα σε έναν έμπειρο αρσενικό που αναλαμβάνει το ρόλο του δασκάλου / καθοδηγητή στα μυστικά του βίου και έναν έφηβο σε διαδικασία μύησης, απαντούν σε πολλές από τις λεγόμενες «πρωτόγονες» φυλετικές κοινωνίες. Στο αθηναϊκό παράδειγμα ο ερώμενος, το παθητικό μέρος, δεν αναμενόταν να αντλεί απόλαυση από τη σεξουαλική πράξη· ήταν μάλλον ένα αναγκαίο κακό μιας μαθητειακής διαβατήριας περιόδου προς το κατώφλι της ενηλικίωσης και της ενσωμάτωσης στην ανδρική κοινότητα των ομοτίμων. Υπάρχει μια δομή ανισότητας, αυτό όμως δεν συνεπάγεται την καταπιεστικότητα της πρακτικής.
Μέσα από αυτό το πρίσμα αμφοτεροβαρών θεσμικών σχέσεων θα μπορούσε να ειδωθεί και το sugar babying. To SeekingArrangement κωδικοποιεί τους λόγους για τους οποίους το sugar δεν είναι πορνεία. Η βασικότερη διάκριση είναι ότι πρόκειται για σχέση (relationship), όχι συναλλαγή (transaction). Το στοιχείο της διάρκειας και της μονιμότητας αφήνει περισσότερο χώρο για να αναπτυχθούν ρομαντικά συναισθήματα και πραγματική αφοσίωση. Αυτό δεν συνεπάγεται ότι η κοπέλα αναμένεται να αντλεί οπωσδήποτε απόλαυση από τη σεξουαλική πράξη· όπως και στην αρχαιοελληνική παιδεραστία, το νόημα και η πλήρωση προκύπτουν από το συνολικό πλαίσιο της διαπροσωπικής επαφής και όχι τη συνουσία μεμονωμένη. Δεύτερον, το sugar είναι μια επιλογή τρόπου ζωής, όχι επάγγελμα. Επιλέγεις να αισθανθείς ασφάλεια και να διευρύνεις τους ορίζοντές σου δίπλα σε έναν άνδρα μεγαλύτερης ηλικίας. Τρίτον, είναι κάτι που μπορεί να εξελιχθεί σε σχέση ζωής. Ο sugar daddy δεν αναζητά σωματική εκτόνωση αλλά καλλιεργεί το ένστικτο της προσφοράς και τα αισθήματα αλτρουισμού του, επιθυμώντας να δει την προστατευόμενή του να επιτυγχάνει στο βιοτικό στίβο, να βρίσκει μια καλή δουλειά, έναν καλό σύζυγο κλπ. Τελικά, πρόκειται για την υπεροχή της ποιότητας έναντι της ποσότητας του πληρωμένου σεξ. Η φοιτήτρια, η καθηγήτρια, η ηθοποιός, η δημοσιογράφος, η οικονομική αναλύτρια, όλες μπορούν να έχουν εφ’ όρου ζωής δίπλα τους έναν επιτυχημένο άνδρα με ισχυρό χαρακτήρα και κοινωνικές διασυνδέσεις, που θα λειτουργεί ως μέντορας και μάνατζερ τους.
Με αισιοδοξία που ίσως αποδειχθεί υπερβολική και πρόωρη, θα θέλαμε να χαιρετίσουμε το sugar babying ως ένα τολμηρό βήμα προς την κατεύθυνση τoυ «ορθολογικοποίησης» των προσωπικών σχέσεων, όπου το υποκείμενο χαράσσει με μεθοδικότητα την βιοτική του στρατηγική. Έναν φόρο τιμής στην αξία της ατομικής επιλογής που με την αρωγή των νέων τεχνολογιών επανεπινοεί τον κοινωνικό κόσμο και ελευθερώνεται, στο μέτρο του δυνατού, από τη βαρύτητα του βιολογικού και κοινωνικοοικονομικού ντετερμινισμού.,,booksjournal.gr
