Η ιστορία της Διώρυγας του Σουέζ είναι ενδιαφέρουσα και ενθαρρυντική. Στην 150ετή ιστορία της Διώρυγας κατεγράφησαν αρκετές κρίσιμες στιγμές. Εντούτοις, σήμερα στέκεται υπερήφανη, εκτεινόμενη στα πεδινά της χώρας ως σύμβολο της αποφασιστικότητας, του θάρρους και της νοοτροπίας που αποτελούν γνωρίσματα του Αιγυπτιακού λαού. Για πολλούς, αποτελεί σύμβολο ευημερίας, ελπίδας και ιστορίας.
Η προθυμία της Αιγύπτου να ενισχύσει το διεθνές εμπόριο κορυφώθηκε όταν έγινε η πρώτη χώρα που στα εδάφη της κατασκευάστηκε διώρυγα. Ούσα η συντομότερη σύνδεση μεταξύ Ανατολής και Δύσης, λόγω της ιδιαίτερης γεωγραφικής της θέσης, η Διώρυγα συνδέει τη Μεσόγειο με την Ερυθρά Θάλασσα. Πριν αποκτήσει την σημερινή της μορφή, η διώρυγα είχε ήδη ιστορία που ξεπερνούσε τους 40 αιώνες, από την εποχή των αρχαίων Φαραώ και τη μετέπειτα Ισλαμική περίοδο.
Μια σειρά διωρύγων που συνέδεαν τον Νείλο με την Ερυθρά Θάλασσα υπέστησαν βυθοκόρηση και χρησιμοποιήθηκαν κάτω από διάφορα καθεστώτα στην ιστορία της Αιγύπτου. Μόνο ένα μικρό μέρος μιας διώρυγας επέζησε την ισλαμική κατάληψη, μέχρι που την ανακατασκεύασε ο Amr Ibn Elass θέλοντας να συνδέσει το Νείλο με την Ερυθρά Θάλασσα, δημιουργώντας έτσι, μια νέα γραμμή τροφοδοσίας από το Κάιρο. Χρησιμοποιήθηκε κυρίως για τη μεταφορά σιτηρών στην Αραβική χερσόνησο και τη μεταφορά προσκυνητών στους Αγίους Τόπους. Η σημασία της είχε ήδη εδραιωθεί από το 767 μ.Χ., όταν ο Χαλίφης των Αββασιδών El-Mansur έκλεισε τη διώρυγα για να διακόψει τον ανεφοδιασμό επαναστατών στο Δέλτα και την τροφοδότηση των ανταρτών στη Μεδίνα.
Στους νεώτερους χρόνους, η Διώρυγα του Σουέζ υπήρξε η πρώτη διώρυγα που συνέδεε την Ερυθρά Θάλασσα με τη Μεσόγειο. Οι πρώτες προσπάθειες κατασκευής της σύγχρονης διώρυγας έλαβαν χώρα κατά την εκστρατεία του Ναπολέοντος Βοναπάρτη το 1798, ο οποίος τη θεώρησε ιδιοφυέστατη μέθοδο για να αποδιοργανωθεί το εμπόριο των Άγγλων.
Το έργο βρισκόταν υπό εξέλιξη – και η ολοκλήρωσή του θα είχε αλλάξει δραματικά την έκβαση της εισβολής του – έως ότου έγινε ένας εσφαλμένος υπολογισμός που εκτιμούσε την υψοσταθμική διαφορά μεταξύ των δύο θαλασσών στα 10 μέτρα. Έτσι, οι εργασίες σταμάτησαν.
Λίγο αργότερα, μια ομάδα Γάλλων διανοουμένων έφτασαν στις ακτές της Αιγύπτου, όπου και παρέμειναν από το 1833 έως το 1835. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, αναζωπύρωσαν το ενδιαφέρον για τη διώρυγα και όταν αποχώρησε ένα μεγάλο μέρος της ομάδας, οι λίγοι εναπομείναντες δημιούργησαν μια ένωση, γνωστή ως Saint-Simoniens, για τη μελέτη των δυνατότητων της Διώρυγας του Σουέζ. Η ομάδα αγνόησε οποιουσδήποτε προβληματισμούς περί υψοσταθμικών διαφορών των θαλασσών και συνέταξε μια τεχνική έκθεση.
Δυστυχώς, κατά την περίοδο εκείνη, υπήρξε σημαντική εναντίωση κατά του έργου από τη Μεγάλη Βρετανία και ο τότε ηγέτης της περιοχής, Mohammed Ali, βαριά άρρωστος τότε, κάθε άλλο παρά ενθουσιασμένος ήταν. Η διάνοιξη σταμάτησε και πάλι.
Το 1854, ο γάλλος διπλωμάτης και μηχανικός Κόμης Ferdinand Marie de Lesseps (Φερδινάνδος Μαρί ντε Λεσσέψ) κέντρισε το ενδιαφέρον του Αντιβασιλέα της Αιγύπτου Said Pasha (Σαΐντ Πασά) για το έργο.
To 1858 ιδρύθηκε η εταιρία La Compagnie Universelle du Canal Maritime de Suez (Παγκόσια Εταιρεία της Θαλάσσιας Διώρυγας τους Σουέζ) στην οποία ανετέθη να κατασκευάσει μια διώρυγα και να επωφελείται της λειτουργίας της για 99 χρόνια, οπότε η ιδιοκτησία θα επέστρεφε στην Αιγυπτιακή κυβέρνηση. Η εταιρία αρχικά ήταν σε ιδιωτικά Αιγυπτιακά χέρια και οι μετοχές της ανήκαν κυρίως σε Γαλλικά και Αιγυπτιακά συμφέροντα. Το 1875 η Βρετανική κυβέρνηση αγόρασε τις Αιγυπτιακές μετοχές.
Η πιλοτική μελέτη έδειξε πως θα έπρεπε να μετακινηθούν 2.613 εκατομμύρια κυβικά πόδια (73,99 εκ. κυβ. μέτρα) χωμάτων, από τα οποία τα 600 εκατομμύρια (16.99 εκ.) αφορούσαν την ξηρά, ενώ τα υπόλοιπα 2.013 (57 εκ.) θα έπρεπε να βυθοκορηθούν από την θάλασσα.
Το αρχικό κόστος είχε υπολογιστεί σε 200 εκατομμύρια φράγκα.
Αυτό δημιούργησε σημαντικά προβλήματα, που αφορούσαν, συγκεκριμένα, οικονομικές δυσκολίες της εταιρείας. Τότε ο Said Pasha (Σαΐντ Πασάς) προέβη στην αγορά ποσοστού 44% της εταιρείας και την κράτησε σε λειτουργία. Όμως, οι Βρετανοί και οι Τούρκοι ανησυχούσαν για το εγχείρημα και κατάφεραν να αναστείλουν τις εργασίες για μικρό χρονικό διάστημα, μέχρι που παρενέβη ο Ναπολέοντα Γ’. Η εκσκαφή της διώρυγας ξεκίνησε ουσιαστικά στις 25 Απριλίου 1859, ενώ από τότε μέχρι το 1862 είχε ολοκληρωθεί το πρώτο μέρος της διώρυγας. Ωστόσο, μετά τη διαδοχή του Said Pasha (Σαΐντ Πασά) από τον Ισμαήλ έγινε και πάλι αναστολή των εργασιών.
Αφού ο Ferdinand Marie de Lesseps (Φερντινάν Ντε Λεσσέψ) έκανε και πάλι έκκληση στον Ναπολέοντα Γ’, δημιουργήθηκε ένας διεθνής φορέας το Μάρτιο του 1864, ο οποίος έλυσε τα προβλήματα και η διώρυγα ολοκληρώθηκε μέσα στα επόμενα τρία χρόνια. Στις 17 Νοεμβρίου 1869, άνοιξε ο υδατοφράκτης του ταμιευτήρα των πεδιάδων του Σουέζ, επιτρέποντας έτσι στα νερά της Μεσογείου να εισρεύσουν στην Ερυθρά Θάλασσα – η διώρυγα ήταν πλέον ανοιχτή για την διεθνή ναυσιπλοΐα.
Παρά τη διάνοιξη, χρειάστηκαν άλλα δέκα χρόνια για την ολοκλήρωση του έργου. Κάθε δέκα μήνες 20.000 Αιγύπτιοι προσλαμβάνονταν για να εργαστούν στην κατασκευή αυτής της διώρυγας μήκους 160χλμ.
Η ολοκλήρωση της Διώρυγας του Σουέζ εορτάστηκε με μεγαλοπρέπεια στην Αίγυπτο. Έξι χιλιάδες άνθρωποι παρευρέθηκαν σε επίσημο χορό στο Πορτ Σάιντ για να γιορτάσουν το γεγονός. Παρευρέθηκαν πολλοί αρχηγοί κρατών, συμπεριλαμβανομένων της Αυτοκράτειρας Ευγενίας, του Αυτοκράτορα της Αυστρίας, του Πρίγκιπα της Ουαλίας, του Πρίγκιπα της Πρωσίας και του Πρίγκιπα των Κάτω Χωρών. Δύο νηοπομπές μπήκαν στην διώρυγα από τον βορρά και τον νότο και συναντήθηκαν στην Ισμαηλία.
Το 1888 έγιναν τα επίσημα εγκαίνια της διώρυγας, σύμφωνα με τους όρους διεθνούς σύμβασης, που επέτρεπε την δωρεάν διέλευση σε πλοία όλων των χωρών χωρίς διακρίσεις και επρόκειτο για μνημειώδη συμφωνία που καταδεικνύει την αφοσίωση της Αιγύπτου στο παγκόσμιο εμπόριο.
Η Βρετανική κυβέρνηση, όμως, κατείχε μετοχές οι οποίες είχαν αγοραστεί έναντι 400.000 στερλινών Αγγλίας, ενώ η Γαλλία εξακολουθούσε να κατέχει την πλειοψηφία των μετοχών. Συνεπώς, η διώρυγα βρισκόταν υπό τον έλεγχο των δύο κρατών, μέχρι την επιτυχημένη κρατικοποίηση της το 1956, κατά την διάρκεια της σημαντικής διακυβέρνησης του Προέδρου Gamal Abdel Nasser (Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσσερ), οπότε και η Αρχή της Διώρυγας τους Σουέζ ανέλαβε τον έλεγχο των δραστηριοτήτων.
Μετά από περαιτέρω διαμάχες, η διώρυγα έκλεισε ξανά για λίγο, μέχρις ότου να ξανανοίξει το 1957. Μέχρι το 1962 η Αίγυπτος είχε εξοφλήσει και τις τελευταίες πληρωμές για την διώρυγα, αποκτώντας πλέον τον πλήρη έλεγχο της Διώρυγας του Σουέζ.
Σήμερα η Διώρυγα του Σουέζ, σε συνδυασμό με την Νέα Διώρυγα του Σουέζ, δημιουργούν μια από τις πιο σημαντικές οδούς ναυσιπλοΐας στον κόσμο.
Η αποφασιστική υπεράσπιση της διώρυγας και της σημασίας της στην διεθνή σκηνή έχει αποδώσει τα μέγιστα στη χώρα, που σήμερα περήφανα χειρίζεται ένα περιουσιακό στοιχείο το οποίο σύντομα θα αποφέρει έσοδα σχεδόν 12,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.
