Tου Φάνη Ουγγρίνη
Η Τζο Κοξ είναι νεκρή. Δε θα ξαναπαίξει με τα παιδιά της. Δε θα ξαναφάει με τους γονείς της. Δε θα ξαναχουζουρέψει Κυριακή πρωί με τον άνδρα της. Δε θα ξαναβουτήξει στην καλοκαιρινή θάλασσα. Δε θα ξαναγλεντήσει με φίλους το σαββατόβραδο. Δε θα ξαναγωνιστεί για την εκλογή της. Ένας παράφρονας έσβησε το καντήλι της στα 42 της χρόνια, ορμώμενος από μια-υποτίθεται-λογικοφανή αιτία: Britain First. Η Τζο Κοξ βρισκόταν στο «απέναντι» στρατόπεδο, ήταν με τους «άλλους» όσον αφορά το ζήτημα της παραμονής ή όχι του Ηνωμένου Βασιλείου εντός της ΕΕ. Η νεόκοπη μα ανερχόμενη βουλευτής με τις καλές σπουδές είχε ταχθεί υπέρ αυτού που θεωρούσε σωστό για την πατρίδα της, και το υπερασπιζόταν με τον ορθολογισμό και την ευπρέπεια που διακρίνει τους περισσότερους δυτικοευρωπαίους πολιτικούς. Σε αντίθεση με τους αντιπάλους της, δεν απευθυνόταν στο θυμικό των ψηφοφόρων, μα στον κοινό νου.
Οι λαϊκιστές ηγέτες της εκστρατείας του Βrexit διαφέρουν από τη νεκρή Τζο. Συσκοτίζουν την πραγματικότητα, μιλώντας για αόριστα οφέλη και ποτέ και για κινδύνους. Εκμεταλλεύονται τον φόβο των συμπολιτών τους για την τρομοκρατία, και ειδικά την Ισλαμική. Αποδίδουν όλα τα προβλήματα της χώρας στην-ατελή-Ευρώπη, λες και ο πλανήτης χωρίς σύνορα μπορεί να σταματά στα στενά της Μάγχης. Και δυστυχώς, πολλοί απογοητευμένοι βρετανοί τους ακούν, και αρκετοί φανατίζονται. Κι ένας από αυτούς, ψυχασθενής, έφτιαξε κι ένα πυροβόλο όπλο για να σιωπήσει μια νέα γυναίκα. Είμαι βέβαιος πως εκείνη δε πίστευε στα σοβαρά πως η στάση της στη συγκεκριμένη αντιπαράθεση θα μπορούσε να της κοστίσει τη ζωή. Πιθανότατα θα πίστευε, όπως και σχεδόν όλοι μας, πως αυτά δε συμβαίνουν στον τόπο της, παρά μόνο στον Τρίτο Κόσμο.
Πολύ το συνηθίζουμε εμείς οι αλαζόνες ευρωπαίοι να λέμε πως «αυτά δε συμβαίνουν εδώ». Το είπαμε όταν άρχισε η συζήτηση για τις σφαγές της Βοσνίας. Το είπαμε για τις μαφιόζικές δολοφονίες στην ανατολική Ευρώπη. Το είπαμε για την τυφλή βία των τσίτσιδων. Το είπαμε και για τον Μπρέιβικ. Το ξαναείπαμε για το Μπατακλάν. Το είπαμε και πάλι για τον εμφύλιο της Ουκρανίας. Το είπαμε τελευταία για τις ορδές των προσφύγων της Μέσης Ανατολής. Νομίζω πως είναι πια καιρός να ξαναδούμε τις βεβαιότητες μας, και να ξεφύγουμε από την τριφηλή επανάπαυσή μας. Εάν σε λίγες μέρες επικρατήσει το Brexit, η αλληλουχία γεγονότων που θα το ακολουθήσει θα θέσει σε αμφισβήτηση όλο το σύστημα ασφαλείας του Δυτικού κόσμου, ασφαλείας οικονομικής μα και στρατιωτικής, φέρνοντας τα πάνω κάτω στη ζωή μας. Καταρχήν η Βρετανία θα τεθεί σε νέο κίνδυνο διαμελισμού, δεδομένου πως οι Σκώτοι θα επαναφέρουν το αποσχιστικό τους αίτημα, με φιλοευρωπαϊκό μανδύα αυτή τη φορά. Οι ΗΠΑ, ενοχλημένες από την επιπολαιότητα της βρετανικής ελίτ, θα αποσύρουν από την χώρα οικονομικό και πολιτικό κεφάλαιο, το οποίο θα τοποθετήσουν για τον χτίσιμο νέων «ειδικών σχέσεων» με άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Το εμπόριο στη Μάγχη θα μαραζώσει, το City θα στεγνώσει, εισαγόμενο στελεχιακό δυναμικό θα αναχωρήσει, φοιτητές και ερευνητές θα στραφούν σε πανεπιστήμια άλλων χωρών, οι φασαριόζοι κοκκινοτρίχηδες τουρίστες δύσκολα θα έρχονται στην Κρήτη.
Και ταυτόχρονα, οι Λεπέν, οι Γκρίλο, οι Όρμπαν και οι Τσίπρες της ηπείρου θα ξεσπαθώσουν (ήδη πήραμε μια γεύση, με τις τοπικές εκλογές της Ιταλίας και τις κατάπτυστες δηλώσεις συριζαίων παραγόντων), προβάλλοντας τις παράλληλες απαιτήσεις τους με φρέσκια ορμή. Μαζί τους θα αναζωπυρωθούν και τα διάσπαρτα αυτονομιστικά και αποσχιστικά κινήματα. Μέχρι και στην τόσο ομοιογενή Ελλάδα ακούς πια κουβέντες για εδαφικό χωρισμό, με κριτήρια όμως όχι εθνοτικά, μα πολιτικά! Και μέσα στο χάος που λογικά θα επακολουθήσει, οι Πουτιν και Ερντογάν θα επεκτείνουν την επιρροή τους, δρώντας διαλυτικά για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Κι οι οπαδοί της ενωμένης Ευρώπης πώς θα αντιδράσουν? Θα σπρώξουν με τόλμη την ομοσπονδοποίηση, ή θα κιοτέψουν, επιλέγοντας μια βραχύβια χαλαρότερη Ένωση? Θα επιμείνουν στο κοινό όραμα, ή θα προτιμήσουν νέες ομαδοποιήσεις, πχ μεταξύ των κεντροευρωπαίων ή των λατινικών χωρών? Και οι αμερικανοί (της Χίλαρι ή του Τραμπ?) πώς θα κινηθούν απέναντι σε όλα αυτά? Θα λειτουργήσουν παθητικά, απαξιώνοντας το ΝΑΤΟ και εγκαταλείποντας την ΤΤΙΡ, ή θα επέμβουν δυναμικά, όπως έκαναν το ’98 στη Γιουγκοσλαβία ώστε να σταματήσουν τη Γερμανική και Ρωσική επέκταση? Κάνε με προφήτη, να σε κάνω βασιλιά. Το μόνο βέβαιο είναι πως-δυστυχώς-ζούμε σε ενδιαφέροντες καιρούς.
Στις 23 Ιουνίου το διακύβευμα είναι απερίγραπτα μεγάλο. Αν το Brexit γίνει μια κακή ανάμνηση, τότε πιθανότατα η κατάσταση θα οδηγηθεί πανευρωπαϊκά σε σταδιακή αποκλιμάκωση, καθώς αναμφίβολα η γηραιά Αλβιόνα αποτελεί ισχυρό πολιτιστικό πρότυπο και ηγέτιδα της ΕΕ. Είναι κυνικό, μα ίσως όντως ο τραγικός χαμός της Τζο Κοξ να αποτελέσει το κομβικό εκείνο γεγονός που θα συνεφέρει τους παραπλανημένους βρετανούς και θα τους οδηγήσει σε μια επιλογή εχέφρονα, θετική και για την πατρίδα τους και για όλη την Ευρώπη. Σε μια επιλογή για μια καλύτερη Ευρώπη, ικανή να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και από κοινού τις διεθνείς προκλήσεις. Ας ευχηθούμε να μην πέθανε άδικα η νέα αυτή γυναίκα. Ας ευχηθούμε να θυμόμαστε το καλοκαίρι του 2016 μόνο για το Euro.
