Ας ταξιδεύσουμε στον κόσμο της εικονικής πραγματικότητας και ας προσπαθήσουμε να φανταστούμε ότι η Ελλάδα δεν βρίσκεται σε κρίση και σε μνημόνιο. Είναι μία χώρα που εξυπηρετεί κανονικά τα δάνειά της, κερδίζει αρκετά χρήματα από τον τουρισμό και γενικά είμαστε αυτό που λέμε μία ευτυχισμένη ατμόσφαιρα.
Κι ένα πρωί μαθαίνουμε έκπληκτοι ότι η Deutsche Bank, αυτό το διαμάντι της Γερμανικής Οικονομίας, κάνει ΠΟΥΦ. Δεν μένει τίποτα. Σαν να έσκασε μπροστά στα μάτια μας μια εντυπωσιακή τσιχλόφουσκα. Θα αυξηθούν τα επιτόκια, θα εξαφανιστεί η εμπιστοσύνη από τις αγορές και οι τουρίστες από τα νησιά μας.
Εικόνα δεύτερη! Είπαμε! Βρισκόμαστε σε έναν κόσμο εικονικής πραγματικότητας. Ας πούμε, λοιπόν, ότι το 2010 το ελληνικό πολιτικό σύστημα είχε συναινέσει, είχαμε κάνει τα απαραίτητα, δεν πετάγαμε ο ένας στον άλλον γιαούρτια και είχαμε έτσι βγει από τα μνημόνια, όπως ακριβώς έκαναν και όλες οι άλλες χώρες. Ας πούμε, δηλαδή, ότι δεν ζούμε στην Ελλάδα, αλλά στην Κύπρο. Κι ένα πρωί μαθαίνουμε έκπληκτοι ότι η Deutsche Bank, αυτό το διαμάντι της Γερμανικής Οικονομίας κάνει ΠΟΥΦ και δεν μένει τίποτα. Σαν να έσκασε μπροστά μας μία εντυπωσιακή τσιχλόφουσκα. Τόσος κόπος; Τόσες θυσίες; Τόση προσπάθεια για να επιστρέψουμε στο σημείο που ήμασταν;
Εικόνα τρίτη. Επαναλαμβάνω. Βρισκόμαστε σε έναν φαντασιακό κόσμο. Η Ελλάδα, λοιπόν, είναι μία πλούσια βιομηχανική χώρα. Εξάγουμε από καρφίτσες μέχρι αυτοκίνητα. Εξάγουμε τεχνολογία και ζούμε πολλά χρόνια, αφού ακολουθούμε την μεσογειακή διατροφή. Τρώμε γεμιστά και τυρόπιτες. Και μία μέρα. Ξέρετε. ΠΟΥΦ και τα λοιπά. Που θα πουλήσουμε τότε τα προϊόντα μας; Τι θα την κάνουμε την βιομηχανία μας; Διότι τα αυτοκίνητα και οι καρφίτσες δεν τρώγονται. Οπότε, μένουμε μόνο με τα γεμιστά της κυρίας Φωτίου…
Ο κόσμος μας τελικά είναι πολύπλοκος. Θα μπορούσαμε να κάνουμε υπεραπλουστεύσεις. Και να πούμε ότι αν είναι να χρεοκοπήσουμε, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να χρωστάμε σε όλους, όπως και τελικά συμβαίνει. Αλλά δεν είναι σωστό. Στην Ελλάδα τα περισσότερα προβλήματα τα αντιμετωπίζουμε ακριβώς επειδή έχουμε την τάση να μην εμβαθύνουμε και να μην βασιζόμαστε στον ορθολογισμό. Ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζουμε τα πράγματα είναι λίγο ανατολίτικος και φέρει περισσότερο προς μία θρησκευτική αντίληψη της ζωής.
ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ; ΑΠΑΝΤΗΣΗ: ΝΑΙ. Ζήτω, λοιπόν, ο ΝΕΟΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ! Δεν είναι μόνο η Deutsche Βank . Είναι το τραπεζικό σύστημα στο σύνολό του που έχει πρόβλημα. ΚΑΙ ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ; ΤΟ ΧΑΡΤΟΜΑΝΙ! Η ΜΟΧΛΕΥΣΗ. Οι τράπεζες έχουν μεγαλύτερο ρόλο στην κοινωνία μας από αυτόν που τους αναλογεί. Κι επειδή τα στελέχη των τραπεζών, τα οποία σταδιακά απέκτησαν τον έλεγχο των τραπεζών, μέθυσαν από την δύναμη και τον πλούτο, επιχείρησαν να αυξήσουν ακόμη περισσότερο την ισχύ τους! Κι έτσι παρασύρθηκαν χρόνο με τον χρόνο σε ένα παιγνίδι, αυξάνοντας συνεχώς τον κίνδυνο για τα τραπεζικά τους ιδρύματα, εκθέτοντας όλο και περισσότερο τις τράπεζες στον ίλιγγο της μόχλευσης.
Θα κέρδιζαν οι τράπεζες; Αυτοί θα έπαιρναν περισσότερα μπόνους! Θα έχαναν οι τράπεζες; Σιγά! Δεν ήταν δα και δικές τους! Πρόκειται, λοιπόν, για ένα παιγνίδι Win –Win για τα τραπεζικά στελέχη. Και σίγουρης απώλειας για τους μετόχους των τραπεζών ( αυτό είναι το λιγότερο) και για τις κοινωνίες. Κι αυτό το τελευταίο μας αφορά σίγουρα περισσότερο. Η λογική «τα κέρδη δικά τους και οι ζημιές δικές μας» είναι κάτι που σίγουρα δεν διδάσκεται στο κατηχητικό!
Είναι λοιπόν σαφές ότι κάτι δεν πάει καλά κι ότι χρειαζόμαστε νέους κανόνες στο παιγνίδι. Τον Αύγουστο του 2007 περιέγραψα με μεγάλη ακρίβεια σε άρθρο μου αυτό που θα συνέβαινε λίγους μήνες αργότερα με την Lehman Brothers. Dεν μάσησα τα φύλλα της Δάφνης, δεν κάπνισα Μαριχουάνα. Η αλήθεια ήταν μπροστά στα μάτια μας, απλά δεν θέλαμε να την δούμε. Οι τράπεζες στην Αμερική σε σταμάταγαν στον δρόμο για να σου φορτώσουν , οπωσδήποτε, ένα στεγαστικό δάνειο. Υπήρχαν άνθρωποι που είχαν αγοράσει και είχαν ήδη πουλήσει το ακίνητο τους πριν αυτό κτιστεί. Η τράπεζα, πάντως, είχε προλάβει να δώσει δάνειο και στους δύο. Δεν ήθελε πολύ φαντασία για να καταλάβει κανείς ότι αυτό κάποια στιγμή θα τελείωνε. Κάτι ανάλογο συνέβη και στην ελληνική αγορά. Οι τράπεζες θεωρούσαν τα στεγαστικά δάνεια ως τα πιο ασφαλή. Σήμερα είναι η μεγάλη πηγή των προβλημάτων τους. Διότι δεν υπάρχει κάτι περισσότερο επικίνδυνο από έναν υποεκτιμημένο κίνδυνο.
Οι τράπεζες έχουν πολλά τοξικά στις βαλίτσες και στις ντουλάπες τους . Όχι μόνο λόγω των δανείων που έχουν χορηγήσει, αλλά και εξαιτίας του γεγονότος ότι είναι εκτεθειμένες σε σύνθετα χρηματοοικονομικά προϊόντα. Τα οποία τα θεωρούν ΑΚΙΝΔΥΝΑ και εξ αιτίας αυτού του γεγονότος έχουν «επενδύσει» (ή δανείσει άλλους για να επενδύσουν) με πολλαπλάσια κεφάλαια από εκείνα που πραγματικά διαθέτουν! Μία βασική διαφορά των ευρωπαϊκών και των αμερικανικών τραπεζών είναι το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι θεωρούσαν τα κρατικά ομόλογα ως επένδυση … μηδενικού ρίσκου. Κι επειδή ακριβώς ήταν «μηδενικού ρίσκου» και σχετικά μικρής απόδοσης, αποφάσισαν να αυξήσουν κατακόρυφα την έκθεσή τους σε αυτά, επιδιώκοντας να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο κέρδος. Η ελληνική κρίση θα κτύπησε σίγουρα καμπανάκια, αλλά ένα τόσο μεγάλο πλοίο δεν στρίβει εύκολα και απότομα. Χρειάζεται χρόνο, χρειάζεται τύχη και κυρίως … ησυχία. Να μην επηρεαστεί η εμπιστοσύνη.
Θεωρώ σχεδόν αδύνατον να προλάβουν οι τράπεζες να αλλάξουν πολιτική. Προσπαθούν. Οι κεντρικές τράπεζες βάζουν κανόνες. Θα μπορούσε αυτό να λειτουργήσει. Θεωρητικά. Η εμπειρία στην Ιαπωνία απέδειξε ότι η ανάκτηση των ζημιών θέλει πολλά χρόνια και ειδικές συνθήκες. Προσωπικά εκτιμώ ότι μόνο από τύχη μπορεί να γλιτώσουμε τα χειρότερα. Τουλάχιστον στην Ευρώπη. Κι αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις φορτώνουν πλέον την πιθανή χρεοκοπία μιας τράπεζας στους καταθέτες της. Αυτό είναι εξωφρενικό. Άδικο πέρα για πέρα. Είναι σαν να βρίσκεστε μέσα σε ένα σούπερ μάρκετ την ώρα που το σούπερ μάρκετ ανακοινώνει ότι χρεοκοπεί. Κι επειδή έτυχε να βρίσκεστε στο super market εκείνη ακριβώς την στιγμή, σας ζητούν να εγγυηθείτε με την προσωπική σας περιουσία για τις υποχρεώσεις του super market προς τους προμηθευτές. Θα πρέπει, λοιπόν, να θεωρήσετε τον εαυτό σας τυχερό που εκείνη την ώρα σας παίρνουν μόνο το πορτοφόλι και όχι και την ίδια σας την ζωή! Και δεν είναι μόνο άδικο. Είναι και χυδαίο. Ο πελάτης της τράπεζας κατηγορείται επειδή εμπιστεύτηκε τις οικονομίες του σε ένα τραπεζικό ίδρυμα, το οποίο, την ώρα που το επέλεξε, λειτουργούσε υπό την απόλυτη εποπτεία της Κεντρικής Τράπεζας.
Δεν είναι χαζοί οι άνθρωποι. Καταλαβαίνουν το παράλογο του πράγματος. Προφανώς, όμως, ξέρουν και το μέγεθος του προβλήματος. Πολύ καλύτερα απ’ ότι το γνωρίζουμε εμείς. Να το πω πάρα πολύ απλά! Όσο πιο απλά γίνεται! Αν είχα – που δυστυχώς δεν έχω- 1 εκατομμύριο δολάρια (για ευρώ δεν το συζητώ γι αυτή την ώρα) σίγουρα δεν θα τα άφηνα κάτω από το μαξιλάρι του τραπεζίτη.
Μία ημέρα μας παρουσίασαν τα παράγωγα προϊόντα ως την σωτηρία του καπιταλισμού. Μας είπαν ότι δεν θα είχαμε κραχ στο μέλλον. Πάμε να δούμε λίγο πως ακριβώς λειτουργεί αυτό το πράγμα. Πιστεύω, λοιπόν, ότι το πετρέλαιο θα ανέβει. Θέλω να αγοράσω πετρέλαιο. Στο παρελθόν θα έπρεπε να βρω έναν τρόπο να πάω στην Σαουδική Αραβία ή έστω στον Πρίνο, να φορτώσω το πετρέλαιο, να βρω αποθηκευτικό χώρο και να περιμένω να το μεταπουλήσω, όταν η τιμή του θα ανέβαινε. Στην σύγχρονη εποχή μας όλα αυτά έχουν ξεπεραστεί. Μπορούμε να είμαστε στο σαλόνι του σπιτιού μας, να παίζουμε με το τηλεκοντρόλ της τηλεόρασης και να σηκώσουμε το τηλέφωνο για να αγοράσουμε πετρέλαιο. Δίχως να μετακινηθούμε ούτε ένα μέτρο! Αυτό κάνουν τα παράγωγα! Έβαλαν τα χρηματιστήρια εμπορευμάτων και το forex στο σαλόνι του σπιτιού μας. Μας έκαναν όλους επενδυτές τύπου Σόρος ή έτσι θέλησαν να πιστέψουμε.
Το πιο ωραίο δεν σας το είπα! Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καν πετρέλαιο. Αυτό που υπάρχει είναι ένα στοίχημα. Κάποιος ποντάρει στην άνοδο και κάποιος άλλος στην πτώση. Ένας κερδίζει και ένας χάνει. Άρα δεν χρειαζόμαστε καν το πετρέλαιο. Το πετρέλαιο είναι το άλλοθι για τον τζόγο. Και πάλι όμως δεν είναι τόσο αθώο όσο φαίνεται.
Τι συμβαίνει όταν ο αριθμός των συμβολαίων ξεπερνά σε αξία την αντίστοιχη αξία του πραγματικού προϊόντος; Υποτίθεται ότι τα παράγωγα εμφανίστηκαν για να αντισταθμίσουν τον κίνδυνο για τους επαγγελματίες. Ας πούμε ότι είστε παραγωγός χρυσού ή κοσμηματοπώλης και ο χρυσός έχει μία τιμή 1200 δολάρια. Υπολογίζετε, λοιπόν, ότι με αυτή την τιμή κερδίζετε και θέλετε να με ένα συμβόλαιο να την κλειδώσετε.
Τα παράγωγα, όμως, αντιστοιχούν σε αξία 100 και πλέον φορές την ετήσια παραγωγή του χρυσού! Είναι αδύνατον να ικανοποιηθούν οι επενδυτές – επαγγελματίες, αν ζητήσουν να εκτελεστεί το συμβόλαιο! Να πάρουν δηλαδή στην λήξη του συμβολαίου την ποσότητα του προϊόντος που προβλέπεται από την χρηματιστηριακή τους πράξη! Γι αυτό και πολλές εταιρείες, χρηματιστηριακές και τράπεζες, το διευκρινίζουν: Δεν μπορούν να παραδώσουν. Άρα δεν μιλάμε για αντιστάθμιση κινδύνου. Μιλάμε για ένα ΤΕΡΑΣΤΙΟ ΚΑΖΙΝΟ.
Προσέξτε σας παρακαλώ ποια είναι η πρόκληση για το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι μεγάλες εταιρείες του χώρου δίνουν την δουλειά, την πρακτόρευση των συμβολαίων, σε εργολάβους, όπως οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν αντίστοιχα ασφαλιστές. Πράκτορες και μεσίτες. Οι εργολάβοι, λοιπόν, χρεώνουν προμήθειες τους πελάτες, 2% -3%, όσο βρουν. Όπου τους πετύχουν. Ας υποθέσουμε ότι στο χρηματοοικονομικό σύστημα, στις μεγάλες τράπεζες και χρηματιστηριακές εταιρείες, μένει στο τέλος μια προμήθεια της τάξης του 1%. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι το trust θα έχει καθαρά έσοδα την αντίστοιχη αξία της ετήσιας παραγωγής του χρυσού! Χωρίς να διαθέτουν ένα ορυχείο ή ένα μηχάνημα εξόρυξης. Χωρίς να έχουν επενδύσει ένα δολάριο. Και χωρίς να έχουν έξοδα. Διότι οι χρυσοθήρες έχουν έξοδα! Όταν πουλάνε με 1200 δολάρια την ουγκιά, το καθαρό τους κέρδος είναι 100 ή 200 δολάρια. Μπορεί ακόμη και να δουλεύουν με ζημία. Τέλος πάντων, τα 1200 δολάρια είναι προϊόν της εργασίας τους. Έχουν ξοδέψει χρήματα, έχουν απασχολήσει ανθρώπους, έχουν κινδυνεύσει να χάσουν. Το trust δεν έχει πάρει τον παραμικρό κίνδυνο, αλλά έχει πάρει το σύνολο της αξίας της ετήσιας παραγωγής του χρυσού. Έξοχα!
Όταν πάτε στο βενζινάδικο να αγοράσετε βενζίνη το λίτρο έχει 1,3 και όχι 0,2 ή 3 ευρώ το λίτρο. Όταν ρωτήσετε γιατί, σας λένε ότι ένα μεγάλο μέρος είναι οι φόροι προς το κράτος και το άλλο καθορίζεται από τις διεθνείς αγορές! ΜΙΛΑΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΠΑΤΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΥΡΩΠΟΤΗΤΑΣ. Όταν σας λένε ότι οι τιμές καθορίζονται από τις αγορές, εσείς φαντάζεστε δύο αντίρροπές δυνάμεις. Τους αγοραστές και τους πωλητές. Παραδοσιακά πράγματα. Εμείς οι καταναλωτές από την μία και οι παραγωγοί από την άλλη. Αλλά δεν είναι έτσι! Οι τιμές του πετρελαίου, όπως και όλων των άλλων προϊόντων, καθορίζονται από το χρηματοοικονομικό σύστημα. Κι αυτό διότι μπορούν να ρίξουν στην αγορά άπειρα συμβόλαια για αγορά ή για πώληση. Πιστεύεται εσείς ότι το πετρέλαιο είναι τζάμπα στα 30 δολάρια το βαρέλι; Πάρτε στο κεφάλι μερικές χιλιάδες συμβόλαια! Δεν είναι μόνο η μόχλευση. Είναι ακόμη το γεγονός ότι στην κορυφή της πυραμίδας είναι ένας συγκεκριμένος αριθμός τραπεζών που ελέγχει όλο το παιγνίδι. Ο αριθμός τους είναι πεπερασμένος, αλλά ο αριθμός των συμβολαίων που μπορούν να διαχειριστούν είναι άπειρος. Όπως καταλαβαίνετε δεν υπάρχει πιθανότητα να κερδίσετε βάζοντάς τα με το χάος…
Το φαινόμενο παίρνει όλο και πιο μεγάλες διαστάσεις. Ο κόσμος της εικονικής πραγματικότητας κερδίζει διαρκώς έδαφος και έχει εξοστρακίσει την πραγματική Οικονομία.
Πριν λίγο καιρό οι ελβετικές αρχές αποφάσισαν να αποσυνδέσουν το ελβετικό φράγκο με το ευρώ. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να υπάρξει μία βίαιη μεταβολή των ισοτιμιών. Κάποιοι εκείνη την ημέρα έγιναν πολύ πλούσιοι και κάποιοι άλλοι καταστράφηκαν, εξαιτίας της μόχλευσης.
Ας πούμε ότι για κάθε τρεις χιλιάδες δολάρια έχετε ανοίξει μία θέση υπέρ ενός νομίσματος. Θεωρητικά είναι ένα ποσό που σας καλύπτει. Για να «εξαφανιστεί» χρειάζεται να γίνει πολύ γρήγορα μία κίνηση 240 πόντων. Ας πούμε στο ευρώ από το 1,1240 στο 1,10. Τέτοιες κινήσεις είναι σπάνιες. Αλλά συμβαίνουν! Ακόμη πιο σπάνια συμβαίνουν ακόμη μεγαλύτερες κινήσεις, όπως έγινε με το ελβετικό φράγκο. Αλλά τελικά συμβαίνουν! Αυτός λοιπόν που έχει τοποθετηθεί ανάποδα σε περιπτώσεις όπως εκείνη του ελβετικού φράγκου, χάνει περισσότερα από όσα έχει αφήσει στο ταμείο ως εγγύηση. Αν δεν αφορούσε η μεγάλη εκείνη κίνηση το ελβετικό φράγκο, αλλά ένα πιο δημοφιλές προϊόν, τότε θα μπορούσαμε να έχουμε ήδη επιστρέψει στην εποχή των σπηλαίων.
Δεν συνέβη με το ελβετικό φράγκο; Θα συμβεί με το πετρέλαιο ή με τον χρυσό. Με οτιδήποτε. Μια απότομη μεταβολή της τιμής θα έχει ως αποτέλεσμα να καταστραφούν πολλές και μεγάλες τράπεζες. Θα ρωτήσετε πως. Αφού ένας κερδίζει και ένας χάνει. Είναι απλό: Αυτός που θα έχει κερδίσει θα απαιτεί τα λεφτά του και εκείνος που θα έχει χάσει δεν θα μπορεί να τα πληρώσει. Σκεφτείτε, τώρα να είστε καταθέτης σε μία τράπεζα που έχει βρεθεί με την υποχρέωση να πληρώσει τους κερδισμένους. καλά καταλάβατε. Θα τους πληρώσετε εσείς.
Θα μπορούσα να σας δώσω νούμερα, στατιστικές, να σας αραδιάσω θεωρίες για το χτες και για το σήμερα. Δεν ήταν αυτός ο σκοπός. Είναι ένα τεράστιο θέμα και χρειάζεται περισσότερος χρόνος και πιο ειδικοί άνθρωποι από εμένα για να το εξηγήσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια. Αυτό που με ενδιέφερε σήμερα να «περάσω» είναι μία μυρωδιά μιας άλλης πραγματικότητας
Δεν ξέρω τι θα συμβεί στο μέλλον, ποιο σύστημα θα αντικαταστήσει αυτό του τζογαδόρικου καπιταλισμού. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτός ο καπιταλισμός θα καταρρεύσει. Είναι απλά και μόνο θέμα χρόνου. Κι ο μόνος τρόπος για να σωθούμε από τις συνέπειες είναι η γνώση. Για επιδόρπιο σας έχω μία είδηση που δημοσιεύσαμε την Τετάρτη που μας πέρασε στο Liberal.gr:
Πριν από λίγες ημέρες ο κ. Claudio Borio, επικεφαλής του Νομισματικού και Οικονομικού τμήματος της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS), σε ομιλία του στο Λονδίνο, πληροφόρησε το κοινό της διάλεξης που έδινε, ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της BIS, αυτή την στιγμή στις διεθνείς αγορές βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση με αρνητικά επιτόκια κρατικό χρέος ύψους 6,5 τρισ. δολαρίων. Και έκανε την παρατήρηση ότι το μέγεθος αυτό θα αλλάξει προς τα πάνω.
Σύμφωνα με κάποιους από τους ακροατές του, το ποσό αυτό είναι ήδη μοχλευμένο μέσα από παράγωγα επενδυτικά προϊόντα τουλάχιστον 10 φορές.
Και όλα αυτά έχουν περάσει ή σταθμεύουν στο τραπεζικό σύστημα πριν μετακινηθούν στα χιλιάδες hedge funds που οι ίδιες οι τράπεζες και οι τραπεζίτες έχουν δημιουργήσει για να διαφύγουν από τους περιορισμούς των κανονιστικών πλαισίων που έχουν εφαρμοσθεί στο τραπεζικό σύστημα για την αποφυγή των κινδύνων ανάλογων εκείνων που οδήγησαν στο 2008.
Η πρώτη παρατήρηση-ερώτημα είναι το κατά πόσο οι ισολογισμοί των εμπορικών και επενδυτικών τραπεζών μπορούν να αντιμετωπίσουν τις πρωτοφανείς ζημίες που τα αρνητικά επιτόκια των 6,5 τρισ. δολ. κρατικού χρέους προκαλούν άμεσα σ’ αυτές την διετία 2016 – 2017.
Η δεύτερη παρατήρηση-ερώτημα είναι το τι θα συμβεί αν οι συνέπειες των αρνητικών επιτοκίων στην γκρίζα ζώνη των παραγώγων αρχίσουν να προκαλούν χρεοκοπίες hedge funds των οποίων οι σχέσεις με τις επενδυτικές τράπεζες αποτυπώνονται σε συναλλαγές δανεισμού, οι οποίες μετρώνται σε τρισ. δολ. Μία υπενθύμιση της πάλαι ποτέ περιορισμένης ισχύος κατάρρευσης του hedge fund LTCM πριν από δύο δεκαετίες, μπορεί απλώς να εισάγει το μέγεθος του προβλήματος.
Για τα ζητήματα αυτά θέλησε να μιλήσει ο κ. Borio στο Λονδίνο και προκάλεσε εφιάλτες σε μεγάλο μέρος του ακροατηρίου του. Και όχι άδικα.
