Οι ταξιτζήδες έχουν περάσει τα τελευταία χρόνια παρακαλώντας τις τοπικές κυβερνήσεις σε όλον τον κόσμο να βάλουν ένα τέλος στην απειλή των μεταφορών χωρίς κανονισμούς. Αυτές οι συγκρούσεις, όμως, ήταν απλά το ορεκτικό για το άμεσο μέλλον, στο οποίο η βιομηχανία υπηρεσιών μεταφορών προσπαθεί ενεργά να απαλλαγεί από εκεινους που καταναλώνουν πόρους και κάθονται πίσω από το τιμόνι των αμαξιών που παίρνουμε για να μετακινηθούμε μέσω του Uber.
Όλοι γνωρίζουμε ότι αργά ή γρήγορα, οι οδηγοί ως ανθρώπινη θέση απασχόλησης θα εκλείψουν∙ υπάρχουν υπερβολικά πολλές εταιρείες σε πάρα πολλές χώρες που προβαίνουν σε πολύ μεγάλες προόδους στην τεχνολογία αυτόματων αμαξιών για να παραμένουν οι μη ασφαλείς, ακριβοί και φιλόδικοι άνθρωποι πίσω από το τιμόνι.
Αλλά τα πραγματικά ρομπότ-ταξί έρχονται πολύ συντομότερα από όσο μπορούσαμε να φανταστούμε: η Uber ανακοίνωσε πριν από μία εβδομάδα ότι τα αυτόματα αμάξια της θα αρχίσουν να μεταφέρουν επιβάτες γύρω από το Πίτσμπουργκ από το τέλος του μήνα. Σκεφτείτε το: σε λιγότερο από μία εβδομάδα ξεκινά η εποχή των μισθωμένων ρομπότ-ταξί για το ευρύ κοινό!
Φυσικά, τα αμάξια χωρίς οδηγό της Google έχουν διανύσει εκατομμύρια μίλια, όπως και τα αυτοκίνητα Tesla που λειτουργούν με αυτόματο πιλότο (το πρόγραμμα αυτό εγκαταστάθηκε με την ανανέωση του λογισμικού στη διάρκεια της νύχτας).
Αλλά η κίνηση της Uber είναι διαφορετική από στρατηγικής απόψεως. Η Google δεν έχει προς το παρόν κάποια φανερή ή επικείμενη επιχειρηματική στρατηγική για τα αμάξια της. Η Tesla δεν έχει σκοπό να προβεί προς το παρόν στον παραγκωνισμό των ανθρώπων (ο Elon Musk ανέφερε ότι μπορεί η εταιρεία, μακροπρόθεσμα, να γίνει ανταγωνιστική της Uber). Εν τω μεταξύ, τα αμάξια της Uber θα ανταγωνίζονται ενεργά και θα θέτουν στην άκρη τις μητέρες, τους φοιτητές και αυτούς που εργάζονται σε δύο δουλειές, που αποτελούσαν το ανθρώπινο κεφάλαιο της Uber και την έκαναν τόσο ελκυστική.
Στο μεταξύ, η πρόσφατη εξαγορά της εταιρείας φορτηγών χωρίς οδηγό Otto από την Uber σημαίνει ότι η εταιρεία αναπόφευκτα προβαίνει σε εμπορικές μεταφορές μεγάλων αποστάσεων, μια εργασία που είναι ευκολότερο να αυτοματοποιηθεί από αυτή του ταξιτζή που κινείται στην πόλη. Το συμπέρασμα σε αυτό το σημείο είναι ότι η Uber θέλει να θέσει τη δουλειά όλων των οδηγών υπό την πλατφόρμα της και έπειτα να τις εξαλείψει.
Μακροπρόθεσμα, αυτό είναι καλό. Στην τελική, τα αυτοκίνητα χωρίς οδηγό θα είναι ασφαλέστερα και αποτελεσματικότερα από αυτά με οδηγούς. Η μεταφορά με ένα αυτοκίνητο χωρίς οδηγό θα είναι πιο βολική από την κατοχή ενός αμαξιού, και τα αμάξια χωρίς οδηγό μπορεί τελικά να μας επιτρέψουν να αναθεωρήσουμε τον τρόπο σχεδιασμού των πόλεων και των θέσεων στάθμευσης. Υπάρχουν πολλοί, πολλοί πειστικοί λόγοι να ορμήσουμε προς ένα μέλλον όπου τα αμάξια κινούνται μόνα τους.
Αλλά το παρόν σχέδιο της Uber, καθώς θα δοκιμαστεί σε beta, είναι συναρπαστικό μόνο από την άποψη «ουάου, το μέλλον είναι απίστευτο!». Ενώ αργότερα θα το βλέπουμε ως σημείο καμπής για την ιστορία της τεχνολογίας, το άμεσο μέλλον ακούγεται απίστευτα νωθρό. Σε αντάλλαγμα για τις δωρεάν μετακινήσεις, θα βιώσετε αυτή την ωραία εμπειρία (σύμφωνα με το άρθρο του Businessweek):
«Για τώρα, τα δοκιμαστικά αμάξια της Uber κινούνται με οδηγούς για λόγους ασφαλείας, όπως υποδεικνύεται από την κοινή λογική και τους νόμους. Αυτοί οι εκπαιδευμένοι μηχανικοί κάθονται με τις άκρες των δαχτύλων τους στο τιμόνι, ώστε να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους αν το αυτοκίνητο αντιμετωπίσει ένα απροσδόκητο εμπόδιο. Ένας συνοδηγός σημειώνει σε ένα laptop, και ό, τι συμβαίνει καταγράφεται με κάμερες μέσα στο αμάξι και έξω από αυτό ώστε να διορθωθούν τυχόν σφάλματα. Κάθε αυτοκίνητο είναι, επίσης, εξοπλισμένο με ένα tablet στην πίσω θέση, σχεδιασμένο να λέει στους επιβάτες ότι είναι σε ένα αυτόνομο αμάξι και να εξηγεί τι γίνεται. ‘Ο σκοπός είναι να συνηθίσουμε να μην έχουμε οδηγούς μέσα στο αμάξι, οπότε δεν θέλουμε το κοινό να μιλάει στους οδηγούς μας’, λέει ο Raffi Krikorian, μηχανικός διευθυντής της Uber».
Αυτοί οι εκπαιδευμένοι μηχανικοί, όμως, δεν είναι ο μέσος οδηγός του Uber. Δεν υπάρχει θέση για βραχυπρόθεσμη εργασία σε ένα αυτόματο αμάξι για κάποιον που έχει απολυθεί πρόσφατα και οδηγεί ένα Uber για να τα βγάλει πέρα.
Όταν διάβασα αυτό το απόσπασμα στο Businessweek, το μυαλό μου κόλλησε στιγμιαία σε μια φανταστική σκηνή όπου κάποιοι μεθυσμένοι φοιτητές καλούν ένα αμάξι Uber χωρίς οδηγό που στάλθηκε τυχαία και ένας «οδηγός ασφαλείας» τους κάνει νόημα να ησυχάσουν, με τα δάχτυλά του να αιωρούνται μερικά χιλιοστά από το τιμόνι. Δίπλα του, ένας σιωπηλός συνοδηγός σημειώνει τσαντισμένα στο laptop του- Σημειώσεις: Καβγατζήδες, μη συνεργάσιμα υποκείμενα ζητούν το “Panda” του Desiigner. Η πρόταση απορρίφθηκε. Στο μεταξύ, ένα δάκρυ κυλάει στο μάγουλο μιας μητέρας, σε ένα κοντινό φορτηγάκι, καθώς η εφαρμογή Uber στο κινητό της λάμπει σιωπηλά χωρίς να εμφανίζονται κλήσεις. Κάπου αλλού, ο διευθυντής της Uber Travis Kalanick χαμογελάει καθώς αυτή απενεργοποιεί την εφαρμογή της και πάει να φάει το βραδινό της βλέποντας τηλεόραση.
Ίσως έχω υπερβολική φαντασία, αλλά, πέρα από την καινοτομία, για ποιον λόγο θα θέλατε να μπείτε σε ένα τέτοιο αμάξι; Είναι σε δοκιμαστικό στάδιο, το ξέρω, αλλά η Uber δεν έχει ξεκαθαρίσει γιατί θέλει επιβάτες αυτή τη στιγμή. Το κάνει γιατί θέλει να αλλάξει την κοινή γνώμη απέναντι στα αυτοκίνητα χωρίς οδηγό; Το κάνει για τις δημόσιες σχέσεις ή την περιέργεια που δημιουργεί η τυχαία επιλογή επιβατών (η Uber συνδέει τυχαία επιβάτες και αμάξια, αλλά δεν έχει απαντήσει αν οι χρήστες της εφαρμογής μπορούν να αρνηθούν). Δύο μέλη της ομάδας δημοσίων σχέσεων της Uber προώθησαν το ερώτημά μου σε άλλους μέσα στην ομάδα, αλλά δεν έλαβα απάντηση.
Είναι δύσκολο να δούμε πώς οι παρούσες ρυθμίσεις θα εμπνεύσουν επαρκή εμπιστοσύνη σε αυτή τη νέα τεχνολογία: το άρθρο του Businessweek σημειώνει ότι το ρομπότ-οδηγός της Uber δεν μπορεί να διασχίσει τις γέφυρες του Πίτσμπουργκ και ότι το αμάξι συχνά φεύγει από το αυτόματο επειδή δεν ξέρει πώς να αντιμετωπίσει ένα μποτιλιάρισμα.
Αυτά τα αρχικά προβλήματα δεν αποτελούν άλυτα τεχνολογικά ελαττώματα και δεν επηρεάζουν το μέλλον της τεχνολογίας χωρίς οδηγούς∙ για αυτούς τους λόγους οι περιορισμοί αυτοί δεν αποτελούν τροχοπέδη. Αλλά η επιμονή της Uber να βγάλει μια τέτοια τεχνολογία στο ευρύ κοινό, στην παρούσα κατάστασή της, φανερώνει την ενόχληση του Kalanick για το ότι πρέπει να πληρώνει τους οδηγούς.
«Όταν δεν υπάρχει άλλος άνθρωπος στο αμάξι, το κόστος της μεταφοράς ενός Uber γίνεται χαμηλότερο από την κατοχή ενός αυτοκινήτου. Οπότε η μαγεία είναι ότι βασικά κατεβάζετε το κόστος ακόμα χαμηλότερα από εκείνο της κατοχής ενός αυτοκινήτου για όλους, και έπειτα η κατοχή αμαξιών θα παραγκωνιστεί», είπε ο Kalanick το 2014.
Το (υπό)νοούμενο είναι ότι ο Kalanick πιστεύει πως η εξάρτηση της εταιρείας από έναν στόλο ανθρώπων είναι μια αδυναμία της αγοράς, ένα περιττό έξοδο. Η μάχη της Uber ποτέ δεν στρεφόταν εναντίον των ταξιτζήδων – αυτό ήταν απλά απότοκος του σκοπού της. Η αληθινή αδυναμία της αγοράς που προσπαθούσε πάντα να εκμεταλλευτεί ο Kalanick ήταν η απασχόληση των ανθρώπων ως οδηγούς.
