Σήμερα συμπληρώνονται 240 χρόνια από τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ. Είναι η επισφράγιση της νίκης της Αμερικανικής Επανάστασης.
Βέβαια, τα συμβολικά πρωτεία στο φαντασιακό των περισσοτέρων Ευρωπαίων τα κατέχει η Γαλλική Επανάσταση.
Η ρητορική της τελευταίας συνδέεται με την απαρχή μιας Νέας Εποχής για την ανθρωπότητα με νέες ιδέες, νέα επαναστατικά σύμβολα, ακόμα και την επιβολή ενός «Επαναστατικού Ημερολογίου», εφόσον θεωρήθηκε η Ιστορία της ανθρωπότητας πριν τη Γαλλική Επανάσταση ως «προϊστορία» της.
Το καθεστώς που προέκυψε από τη Γαλλική Επανάσταση ενέπνευσε με την ανατρεπτική του ρητορική, αλλά και με τη μαζικότητα της βίας που χρησιμοποίησε.
Πολέμησε τους βασιλείς της Ευρώπης, δίκασε και καρατόμησε το δικό της βασιλιά και τη βασίλισσα, επιδόθηκε επί σειρά ετών στην εξόντωση «εχθρών του λαού» (έννοια που εισήγαγε ο Ροβεσπιέρος στην επαναστατική γλώσσα, και που υιοθέτησαν αργότερα ο Λένιν και ο Στάλιν).
Και διέδωσε το σύνθημα LIBERTÉ, ÉGALITÉ, FRATERNITÉ – Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφότητα, που ενέπνευσε πολλούς και εντυπωσίασε ακόμα περισσότερους.
Κάποια μορφή ελευθερίας μπορεί να επιβληθεί με επαναστατικά μέσα, όπως και κάποια έννοια ισότητας. Πιο δυσχερής είναι, ίσως, η επιβολή της αδελφότητας με επαναστατική βία, αλλά αυτό δεν έχει τόση σημασία από τη στιγμή που δένει όμορφα η Fraternité στο σύνολο του ρητορικού μπουκέτου.
Η Αμερικανική Επανάσταση δεν έχει την αύρα της Γαλλικής και κατέχει σαφώς υποδεέστερη θέση στο φαντασιακό μουσείο των συγχρόνων επαναστατών.
Άρχισε από το ταπεινό και διόλου ρητορικό σύνθημα NO TAXATION WITHOUT REPRESENTATION – ΌΧΙ ΦΟΡΟΥΣ ΧΩΡΙΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗ.
Τόσο απλά και «επαρχιώτικα».
Και τελείωσε – τουλάχιστον, στην πρώτη φάση- με την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας •η οποία γίνεται στο όνομα δικαιωμάτων που έχει ΚΑΘΕ ΑΝΘΡΩΠΟΣ, όχι λόγω προνομιακής καταγωγής από καταπληκτικούς προγόνους, ούτε επειδή παραχωρούνται ευγενώς από κάποια ανώτερη θεϊκή ή επαναστατική αρχή • είναι προδήλως και εξ αρχής ΔΙΚΑ ΤΟΥ.
Αυτά τα δικαιώματα είναι η ζωή, η ελευθερία και η δυνατότητα αναζήτησης της ευτυχίας.
Με αυτές τις στοιχειώδεις ιδέες, οι Αμερικανοί επαναστάτες έφτιαξαν μια καινούργια δημοκρατία • μια νέα μορφή πολιτειακής οργάνωσης• μια ομοσπονδιακή ένωση 13 –αρχικά- πολιτειών
- η οποία αποτέλεσε υπόδειγμα συνταγματικής δημοκρατίας
- η οποία με τον καιρό κραταιώθηκε
- η οποία πέρασε από εμφύλιο πόλεμο 87 χρόνια αργότερα, από τον οποίο βγήκε πιο ενωμένη και δυναμωμένη, παρά τις προβλέψεις διάλυσής της από Ευρωπαίους που τους έβλεπαν με μισό μάτι
- η οποία δεν θέλησε, δεν επιδίωξε ανάμειξη στα Ευρωπαϊκά πράγματα • επενέβη, όμως, δύο φορές, σε δύο παγκόσμιους πολέμους, όταν αυτό της ζητήθηκε επίμονα από Ευρωπαϊκές δυνάμεις, για να λύσει προβλήματα που οι ίδιες είχαν δημιουργήσει
- η οποία μεταβλήθηκε σε υπ’ αριθμόν 1 οικονομική, πολιτική, στρατιωτική, τεχνολογική δύναμη στον κόσμο
- και η οποία έχει ως θεμέλιο, όχι κάποιο εθνικό μύθο, αλλά ένα έγγραφο που προσυπογράφει κάθε Αμερικανός, ανεξαρτήτως καταγωγής, φυλής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων θρησκείας ή πεποιθήσεων, που δεν είναι άλλο από αυτό της Διακήρυξης της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας και εγκαθίδρυσε το Αμερικανικό σύνταγμα που αρχίζει με τις λέξεις
WE THE PEOPLE
