Δίκαια σύνορα και εθνική αυτοδιάθεση…

Του Murray N. Rothbard* (1990)… Ποια εθνικά σύνορα μπορούν να χαρακτηριστούν δίκαια; Αρχικά, πρέπει να αναγνωριστεί ότι δεν υπάρχουν καθαυτά δίκαια σύνορα∙ ότι η αληθινή δικαιοσύνη μπορεί να εγκαθιδρυθεί μόνο με θεμέλια τα ατομικά δικαιώματα στην ιδιοκτησία. Αν πενήντα άνθρωποι αποφάσιζαν συναινετικά να ιδρύσουν έναν οργανισμό για κοινές υπηρεσίες ή για την αυτοάμυνα των μελών και των υπηρεσιών τους, τότε τα όρια αυτής της εταιρείας, βασισμένα στα δίκαια ιδιοκτησιακά δικαιώματα, θα είναι επίσης δίκαια.

Τα εθνικά σύνορα είναι δίκαια μόνο στον βαθμό που βασίζονται στην πλήρη συναίνεση και στα ιδιοκτησιακά δικαιώματα των μελών ή των πολιτών τους. Τα δίκαια εθνικά σύνορα, λοιπόν, είναι δευτερογενή και όχι πρωταρχικά, στην καλύτερη: Κατά πόσον ισχύει αυτό όσον αφορά τα όρια των υπαρχόντων κρατών που βασίζονται, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, στην αναγκαστική απαλλοτρίωση της ιδιοκτησίας∙ ή σε συνδυασμό αυτού με την ελεύθερη βούληση! Στην πράξη, ο τρόπος για να έχετε εθνικά σύνορα όσο το δυνατόν πιο δίκαια είναι η συντήρηση και η προάσπιση του δικαιώματος στη μετακίνηση, το δικαίωμα των διαφορετικών περιοχών, ομάδων ή εθνικοτήτων να βγάλουν τις εστίες τους από το κύριο σύνολο, για να εγκαθιδρύσουν το δικό τους, ανεξάρτητο έθνος. Μόνο με την απερίφραστη υποστήριξη του δικαιώματος στη μετακίνηση μπορεί η έννοια της εθνικής αυτοδιάθεσης να είναι κάτι παραπάνω από ψέμα και απάτη.

Δεν ήταν, όμως, η προσπάθεια του Γουίλσον να επιβάλει την εθνική αυτοδιάθεση και να σχεδιάσει τον χάρτη της Ευρώπης καταστροφική; Αν ήταν, λέει! Αλλά η καταστροφή ήταν αναπόφευκτη ακόμα και αν υποθέταμε (εσφαλμένα) ότι υπήρχε καλή πρόθεση από την πλευρά του Γουίλσον και των Συμμάχων και αγνοούσαμε το γεγονός ότι η αυτοδιάθεση των λαών ήταν ένα προκάλυμμα των ιμπεριαλιστικών επιδιώξεών τους. Και αυτό γιατί από τη φύση της, η εθνική αυτοδιάθεση δεν μπορεί να επιβληθεί έξωθεν, από μια ξένη κυβερνητική οντότητα, είτε είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες ή κάποιος παγκόσμιος οργανισμός.

Η όλη σημασία της εθνικής αυτοδιάθεσης είναι να σταματήσει ο εξαναγκασμός της άνωθεν εξουσίας και να μεταφερθεί η εξουσία από την ευρύτερη οντότητα στις γνησιότερες φυσικές και συναινετικές εθνικές οντότητες. Εν συντομία, να αφαιρεθεί η εξουσία από πάνω και να πάει προς τα κάτω. Η έξωθεν επιβολή της εθνικής αυτοδιάθεσης χειροτερεύει τα πράγματα και η καταπίεση γίνεται χειρότερη από ποτέ. Επιπλέον, η εμπλοκή της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών ή άλλων κυβερνήσεων σε κάθε εθνική σύγκρουση αυξάνει, αντί να μειώνει, τον εξαναγκασμό, τις συγκρούσεις, τον πόλεμο, και τις μαζικές εκτελέσεις. Ωθεί τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως ο σπουδαίος ερευνητής του απομονωτισμού Charles A. Beard το έθεσε κάποτε, σε «έναν αιώνιο πόλεμο για μια αιώνια ειρήνη».

Επιστρέφουμε στην πολιτική θεωρία. Αφού το έθνος-κράτος έχει μονοπώλιο εξουσίας στην περιοχή του, ένα πράγμα που δεν πρέπει να κάνει είναι να ασκεί εξουσία πέρα από την περιοχή του, όπου δεν έχει μονοπώλιο∙ σε αυτήν την περίπτωση, μια σχετικά ειρηνική «διεθνής αναρχία» (όπου κάθε κράτος περιορίζει την εξουσία του στα δικά του γεωγραφικά σύνορα) αντικαθίσταται από ένα διεθνές χάος σαν εκείνο του Χομπς με πόλεμο όλων (των κυβερνήσεων) εναντίον όλων. Εν συντομία, δεδομένης της ύπαρξης των εθνών-κρατών, δεν πρέπει αυτά να ασκούν την εξουσία τους πέρα από την περιοχή τους (μια εξωτερική πολιτική «απομονωτισμού»), και οφείλουν να τηρούν το δικαίωμα της μετακίνησης των ομάδων ή οντοτήτων που βρίσκονται στην περιοχή τους.

Το δικαίωμα της μετακίνησης, αν υποστηρίζεται άφοβα, συνεπάγεται επίσης το δικαίωμα ενός ή παραπάνω χωριών να αποχωρήσουν ακόμα και από το δικό τους έθνος ή, ακόμα, όπως ο Ludwig von Mises επιβεβαίωσε στο βιβλίο του Nation, State, and Economy, το δικαίωμα της μετακίνησης κάθε ατόμου.

Αν ένα βαθύ ελάττωμα στην επιχείρηση του Γουίλσον είναι η έξωθεν επιβολή της εθνικής αυτοδιάθεσης, άλλο ένα είναι η πλήρης αποτυχία του να αναδιαμορφώσει τον Ευρωπαϊκό χάρτη. Είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι θα ήταν χειρότερα αν οι ηγέτες των Βερσαλλιών είχαν καλύψει τα μάτια τους και έβαζαν πινέζες τυχαία σε έναν χάρτη της Ευρώπης για να δημιουργήσουν νέα έθνη.

Αντί για την αυτοδιάθεση του κάθε έθνους, τρεις λαοί που θεωρήθηκαν Καλοί Άνθρωποι (Πολωνοί, Τσέχοι και Σέρβοι) ορίστηκαν ως κυρίαρχοι απέναντι σε άλλες εθνικότητες που τους μισούσαν για αιώνες, πολλές φορές δικαιολογημένα. Δηλαδή, αυτές οι τρεις ευνοούμενες εθνότητες δεν είχαν απλά εθνική ανεξαρτησία∙ τα όριά τους είχαν επεκταθεί αυθαίρετα για να κυριαρχήσουν απέναντι σε άλλους πληθυσμούς που είχαν επίσημα οριστεί ως οι Κακοί (ή στην καλύτερη Αυτοί για τους οποίους κανείς δεν νοιάζεται): οι Πολωνοί κυριαρχούσαν απέναντι στους Γερμανούς, τους Λιθουανούς (στην πόλη του Βίλνιους), τους Λευκορώσους και τους Ουκρανούς∙ οι Τσέχοι κυριαρχούσαν πάνω στους Σλοβάκους και τους Ουκρανούς (οι λεγόμενοι «Καρπαθορουθηνιανοί»)∙ και οι Σέρβοι επέβαλαν την εξουσία τους στους Κροάτες, τους Σλοβένους, τους Αλβανούς, τους Ούγγρους και τους Σκοπιανούς, σε ένα γεωγραφικό έκτρωμα που ονομάζεται «Γιουγκοσλαβία» (που πλέον είναι, τουλάχιστον, σε διαδικασία διάλυσης).

Επιπλέον, οι Ρουμάνοι επεκτείνονταν εις βάρος των Ούγγρων και των Βούλγαρων. Αυτές οι τρεις (ή τέσσερις, αν συμπεριλάβουμε και τη Ρουμανία) άνισες χώρες είχαν την παράλογη και αδύνατη αποστολή που τους είχε ανατεθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δυτική Συμμαχία να διατηρούν μονίμως υπό έλεγχο τις δύο γειτονικές «αναθεωρητικές» δυνάμεις, που είχαν ηττηθεί στις Βερσαλλίες: τη Γερμανία και τη Ρωσία. Αυτή η επιβεβλημένη αποστολή οδήγησε κατευθείαν στον Β’ Παγκόσμιο.

Εν συντομία, η εθνική αυτοδιάθεση πρέπει να παραμένει ηθική αρχή, ένας φάρος για όλα τα έθνη, και όχι κάτι που επιβάλλεται από εξωτερικό κυβερνητικό καταναγκασμό.

*Ο Murray N. Rothbard υπήρξε ερευνητής με εις βάθος συμβολή σε πολλούς επιστημονικούς τομείς όπως τα οικονομικά, την ιστορία, την πολιτική φιλοσοφία και τη νομική θεωρία. Ανέπτυξε και επικαιροποίησε την Αυστριακή σχολή οικονομικών του Ludwig von Mises και υπήρξε ο σημαντηκότερος θεωρητικός της σχολής στο δεύερο μισό του 20ου αιωνά, συμβάλλοντας στην ανάλυση της μεγάλης ύφεσης του 1929 και την ιστορία των αμερικανικών τραπεζών. Το παραπάνω κείμενο είναι απόσπασμα από το δοκίμιο του “Το ζήτημα των εθνών” που κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 1990.
mises.org