Του Barry Brownstein*… Η ισότητα στην κατανάλωση αποτελεί πλέον τη νόρμα.
Η κίνηση στο δρόμο άρχισε να χαλαρώνει έξω από τη Βοστώνη όσο προχωρούσαμε στο δρόμο για το αεροδρόμιο. Οδηγούσε η σύζυγός μου, οπότε έβγαλα το Android κινητό μου που κόστισε 100 δολάρια και άνοιξα τα Google Maps. Το Google Traffic μου έδειξε, σε πραγματικό χρόνο, την καλύτερη διαδρομή για να αποφύγουμε καθυστερήσεις και εκτίμησε πόσα λεπτά θα γλιτώναμε αν αλλάζαμε τη διαδρομή μας. Χάρη στη Google δεν υπήρχε κίνδυνος να χάσουμε την πτήση μας.
Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που βασιζόμασταν σε ανθρώπους που μετέφεραν πληροφορίες για την κυκλοφορία από τα ελικόπτερα των τηλεοπτικών σταθμών, και οι συμβουλές τους ήταν συχνά άχρηστες όταν τελικά ενημερωνόμασταν.
Έχετε ποτέ αναρωτηθεί πώς το κάνει αυτό το Google Traffic; Η απάντηση βρίσκεται στη συλλογή πληροφοριών από το κοινό. Αν είστε ανάμεσα στα 2/3 των Αμερικανών που έχουν smartphone, και αν το GPS στο τηλέφωνό σας είναι ενεργοποιημένο, τότε παράγετε πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο. Το Google Traffic μετράει πόσο γρήγορα κινούνται τα αυτοκίνητα σε σύγκριση με τις φυσιολογικές ταχύτητες και αναλύει τις ειδικές για κάθε τοποθεσία πληροφορίες.
Πλούσιοι ή φτωχοί, οι περισσότεροι από τους οδηγούς εκείνη την ημέρα είχαν πρόσβαση στο ίδιο θαυμαστό δελτίο κυκλοφορίας και την ίδια ευκαιρία να λάβουν καλύτερες αποφάσεις για την διαδρομή τους. Αυτό είναι απλά ένα παράδειγμα πώς η αγορά προάγει ισότητα στην κατανάλωση.
Τα αμάξια που οδηγούμε είναι άλλο ένα παράδειγμα ισότητας στην κατανάλωση. Οδηγούσαμε ένα φτηνό Subaru Outback. Υπάρχουν πιο ακριβά, πιο άνετα και πιο μεγάλα αμάξια στην αγορά, αλλά το Ινστιτούτο Ασφάλισης για την Ασφάλεια στους Αυτοκινητοδρόμους (Insurance Institute for Highway Safety) λέει ότι δεν είναι ιδιαίτερα πιο ασφαλή από το Outback.
Στην ίδια διαδρομή για το αεροδρόμιο, θα έχει σημαντικά πλεονεκτήματα απέναντί μου κάποιος πλούσιος; Αυτός ή αυτή θα προσελάμβανε έναν οδηγό και θα χρησιμοποιούσε το χρόνο της οδήγησης για κάτι πιο παραγωγικό. Αλλά ακόμα και αυτό το πλεονέκτημα θα απαλειφθεί, καθώς τα αμάξια που κινούνται αυτόνομα σύντομα θα γίνουν κάτι το φυσιολογικό.
Στο άρθρο του στη Wall Street Journal με τίτλο “The Rise of Consumption Equality”, ο πρώην διαχειριστής αντισταθμιστικών κεφαλαίων (hedge fund) Andy Kessler γράφει:
“Ουσιαστικά κάθε προϊόν ή υπηρεσία που κάνει τη ζωή μας καλύτερη, απαιτεί μια μαζική αγορά ή αλλιώς δεν είναι οικονομικά συμφέρον να ασχοληθεί κανείς με την παραγωγή του. Εκείνοι που εφευρίσκουν και παράγουν προϊόντα για τη μαζική αγορά γίνονται πλούσιοι. Και όσο περισσότερο αυτοί οι εφευρέτες βελτιώνουν την ζωή όλων μας, τόσο πιο πλούσιοι γίνονται – αλλά αυτό δεν συνεπάγεται με τις ευκαιρίες που αποκτούν για να ξεχωρίσουν από τις μάζες, τις ανάγκες των οποίων εξυπηρετούν.”
«Τι διαφορετικό έχει ο ιδρυτής της Google, Larry Page που δεν έχετε εσείς;» ρωτά ενδεικτικά ο Kessler.
Το εισόδημα του Page είναι αφάνταστα μεγαλύτερο από αυτά που βγάζουμε εμείς. Αλλά ως προς την κατανάλωση, οι διαφορές είναι αμελητέες – κατι αξιοσημείωτο, δεδομένου του βαθμού στον οποίο ο Page και η Google έχουν βελτιώσει τη ζωή μας.
Ο διάδημος ποδοσφαιριστής Tom Brady βγάζει περίπου 10 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο. Η διατροφή του έγινε πρόσφατα πρωτοσέλιδο. Όμως, μήπως ο Brady απολαμβάνει πλεονεκτήματα ως προς την δίαιτα του τα οποία δεν είναι διαθέσιμα σε Αμερικανούς που έχουν πολύ μικρότερο εισόδημά από αυτόν;
Ο Brady προσλαμβάνει έναν μάγειρα. Η οικογένειά μας δεν το κάνει αυτό, αλλά τρώμε περίπου σαν τον Brady –βιολογικά λαχανικά, φρούτα, προϊόντα ολικής αλέσεως, φασόλια και ψάρια αποτελούν τα βασικά συστατικά της διατροφής μας. Από το Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο, ένας τοπικός βιολογικός καλλιεργητής προσφέρει μια αφθονία λαχανικών τα οποία επιλέγονται φρέσκα για εμάς βάσει μιας παραγγελίας που κάνουμε την προηγούμενη μέρα. Το καλοκαίρι, τα λαχανικά μας μπορεί να είναι πιο φρέσκα κι από αυτή του Brady.
Συγκριτικά με τον καθένα από εμάς, ποιο πραγματικό διατροφικό πλεονέκτημα προσφέρει στον Brady το εισόδημά του; Είναι η αφοσίωσή του σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, και όχι το εισόδημά του, που κάνει τη διαφορά.
Το 1900 οι Αμερικανοί ξόδευαν περίπου 50% του εισοδήματος τους σε φαγητό και ένδυση. Σήμερα, ξοδεύουμε κοντά στο 20%. Σήμερα, φρέσκα προϊόντα από όλον τον κόσμο, που δεν ήταν διαθέσιμα ούτε σε έναν βασιλιά πριν από έναν αιώνα, περιμένουν τον κάθε καταναλωτή στα ράφια του σουπερμάρκετ.
Το 1900, μόλις το 25% των νοικοκυριών είχε τρεχούμενο νερό και ακόμα λιγότερα είχαν τουαλέτες. Θα περνούσαν δεκαετίες μέχρι κάποια «θαύματα» όπως ο ηλεκτρισμός, τα αυτοκίνητα και η εσωτερική ύδρευση να θεωρηθούν δεδομένα.
Οι βρύσες στο περίφημο Hearst Castle στην Καλιφόρνια μπορεί να ήταν επικαλυμμένες με χρυσό, αλλά ήταν το νερό καλύτερο από αυτό που λάμβανε ένα μέσο νοικοκυριό; Το νερό που τρέχει στο σπίτι μου προέρχεται από μια δεξαμενή που βρίσκεται τουλάχιστον 120 μέτρα κάτω από τη γη. Περαιτέρω απόδειξη της ισότητας στην κατανάλωση: το νερό μου είναι το ίδιο καλό, αν όχι καλύτερο, από ενός δισεκατομμυριούχου σε μια πολυτελή κατοικία σε μεγάλη πόλη.
Ο οικονομικός πλούτος δεν είναι ένας καλός δείκτης πρόβλεψης για μια πλούσια ζωή. Η καθηγήτρια Ψυχολογίας Sonja Lyubomirsky ανακάλυψε ότι μόλις 10% της μεταβολής στην ευτυχία των Αμερικανών οφείλεται στο εισόδημα και σε άλλες συνθήκες. «Η ευτυχία, πάνω από όλα είναι μια κατάσταση του νου, ένας τρόπος να αντιλαμβανόμαστε και να προσεγγίζουμε τον εαυτό μας στον κόσμο που ζούμε», γράφει στο βιβλίο της «The How of Happiness.»
Και τι γίνεται με τα στοιχεία της συναισθηματικής νοημοσύνης που καθιστούν τη ζωή μας πιο πλούσια; Στο βιβλίο Big Magic, η συγγραφέας best-seller Elizabeth Gilbert παρατηρεί:
“Αν το χρήμα ήταν το μόνο πράγμα που χρειάζονταν οι άνθρωποι για να ζήσουν μια πλούσια και δημιουργική ζωή, τότε οι πολύ πλούσιοι θα ήταν αυτοί με τη μεγαλύτερη φαντασία, οι πιο δημιουργικοί και οι πιο πρωτοποριακοί στην σκέψη ανάμεσά μας, και αυτό απλά δεν είναι έτσι. Τα βασικά συστατικά για τη δημιουργικότητα παραμένουν ακριβώς τα ίδια για τον καθένα μας: το θάρρος, η έμπνευση, η επιμονή, η εμπιστοσύνη στις ικανότητες μας – και αυτά τα στοιχεία είναι προσιτά σε όλους. Αυτό δεν σημαίνει ότι η δημιουργική ζωή είναι εύκολη∙ απλά σημαίνει ότι η δημιουργική ζωή είναι πάντα κάτι που μπορεί να επιτευχθεί.”
Τα ίδια, προσιτά σε όλους στοιχεία είναι βασικά συστατικά της επιχειρηματικότητας. Οι επιχειρηματίες επιμένουν, καθοδηγούμενοι από το όραμά τους και την ισότητα των ευκαιριών που παρέχει ο καπιταλισμός. Η επιλογή του επιχειρηματία να είναι επίμονος και θαρραλέος είναι η όχι και τόσο κρυφή μηχανή που παράγει την επιτυχία.
Τα βασικά καταναλωτικά αγαθά που δεν θα μπορούσαμε καν να φανταστούμε έναν αιώνα πριν είναι διαθέσιμα σε όλους στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα. Η αγορά, βοηθούμενη από πολλούς δημιουργικούς, πρωτοπόρους επιχειρηματίες και κάθε άνθρωπο που θέλει να αποδίδει τα μέγιστα κάθε μέρα, δημιουργεί ισότητα στην κατανάλωση.
