Του Sandy Ikeda*… Η μετανάστευση αποτελεί καυτό θέμα αυτών των εκλογών. Το 1927 ο σπουδαίος Αυστριακός οικονομολόγος και κλασικός φιλελεύθερος, ο Ludwig von Mises, είπε το εξής:
“Ο φιλελεύθερος απαιτεί να έχει κάθε άνθρωπος το δικαίωμα να ζει όπου θέλει. Αυτό δεν είναι «αρνητική» απαίτηση. Ανήκει στην ίδια την ουσία μιας κοινωνίας που βασίζεται στην ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής ότι κάθε άνθρωπος μπορεί να δουλεύει και να χρησιμοποιεί τα κέρδη του όπου θεωρεί ότι είναι καλύτερα […] Όταν ο φιλελευθερισμός αναδύθηκε τον 18ο και τον 19ο αιώνα, έπρεπε να παλέψει για την ελευθερία μετανάστευσης από μια χώρα. Σήμερα, ο αγώνας είναι για την ελευθερία της μετανάστευσης σε μια χώρα.”
Αυτό το απόσπασμα είναι από το βιβλίο του Liberalism, το οποίο θα έπρεπε να είναι απαραίτητο ανάγνωσμα για όλους αυτούς που αγαπούν την ελευθερία. Εδώ, ο Mises χρησιμοποιεί τον όρο «φιλελεύθερος» με την αρχική, μη παρεμβατική, ή «κλασική» σημασία. Με αυτήν την έννοια χρησιμοποιώ και εγώ τον όρο «φιλελεύθερος» σε αυτό το δοκίμιο.
Ένα βασικό δόγμα του φιλελευθερισμού είναι ότι κάθε άνθρωπος, ανεξάρτητα από τη χώρα στην οποία τυχαίνει να ζει, έχει τα ίδια βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Αν αυτό δεν εφαρμόζεται σε όλους και παντού, τότε δεν μπορεί να είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα. Και ανάμεσα σε αυτά τα δικαιώματα περιλαμβάνεται το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι.
Το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι σημαίνει με απλά λόγια ότι ο Τζακ μπορεί να κάνει παρέα ειρηνικά με την Τζιλ, αν η Τζιλ θέλει να κάνει παρέα ειρηνικά με τον Τζακ. Βέβαια, ο Τζακ δεν μπορεί να ασκήσει αυτό το δικαίωμα αν δεν μπορεί να το ασκήσει επίσης και η Τζιλ, το οποίο είναι άλλο ένα χαρακτηριστικό ενός βασικού ανθρώπινου δικαιώματος. Αυτό ισχύει ευρέως για όλες τις μορφές του συνεταιρίζεσθαι, που σχετίζονται με την πολιτική δραστηριότητα, την επιτέλεση των θρησκευτικών καθηκόντων, το εμπόριο και όχι μόνο.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι άλλοι υποχρεούνται να πληρώσουν το κόστος της συναναστροφής του Τζακ με την Τζιλ, και δεν σημαίνει ότι υποχρεούμαστε να ερχόμαστε σε επαφή με άλλους αν δεν θέλουμε.
Αν η κυβέρνηση μου επιτρέπει να διαμένω και να εργάζομαι μόνο στη Βόρεια Ντακότα, αυτό αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των δικαιωμάτων μου στο συνεταιρίζεσθαι και στην ιδιοκτησία. Αν η κυβέρνηση μου επιτρέπει να ζω και να εργάζομαι οπουδήποτε αλλού εκτός από τη Βόρεια Ντακότα, πρόκειται και πάλι για παραβίαση των δικαιωμάτων μου σε διαφορετικό βαθμό.
Δεν υπάρχει καμιά θεμελιώδης διαφορά αν, αντί για τη Βόρεια Ντακότα και τις υπόλοιπες Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, ο περιορισμός αυτός αφορά τη Βόρεια Ντακότα ή τη Βόρεια Κορέα.
Και πάλι, η διαφορά μεταξύ της αποτροπής της εισόδου στις Ηνωμένες Πολιτείες και της αποτροπής της εξόδου από τη Βόρεια Κορέα αφορά τον βαθμό και όχι την αρχή που εφαρμόζεται. Επιπλέον, ο αποκλεισμός των μεταναστεύσεων απειλεί το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι αυτών που ήδη μένουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, ανθρώπων που θέλουν να έρθουν σε επαφή με αυτούς που μεταναστεύουν στην χώρα τους. Αν θέλετε να ενοικιάσετε ένα διαμέρισμα σε ένα άτομο που μένει εκτός συνόρων και η κυβέρνηση σας αποτρέπει, τότε τα δικαιώματά σας έχουν παραβιαστεί.
Αυθαίρετα πολιτικά σύνορα
Ας υποθέσουμε ότι ένας δρόμος διαιρεί την πόλη όπου ζείτε και εργάζεστε στον κεντρικό άξονα Βορρά-Νότου. Μένετε στη δυτική πλευρά της πόλης, ενώ η εργασία σας βρίσκεται στην ανατολική πλευρά. Μια μέρα, η κυβέρνηση θεσπίζει έναν νόμο που απαγορεύει σε όποιον μένει στη δυτική πλευρά να περάσει στην ανατολική και χτίζει έναν τοίχο (εις βάρος σας) στον κεντρικό δρόμο για να εφαρμόσει τον νόμο.
Υπάρχουν τουλάχιστον δύο σημαντικές συνέπειες αυτής της πολιτικής, μία οικονομική και μία ηθική. Από οικονομικής άποψης, θα είχε την τάση να χειροτερεύσει την κατάσταση όλων. Υπό αυτές τις συνθήκες, θα επιβαρυνόσαστε οικονομικά, επειδή μια θέση εργασίας, ενδεχομένως η καλύτερη που μπορούσατε να βρείτε, δεν είναι πλέον διαθέσιμη. Ο εργοδότης σας θα ήταν σε χειρότερη θέση γιατί ήσαστε, ενδεχομένως, ο καλύτερος εργαζόμενος που μπορούσε να βρει.
Οι καταναλωτές είναι σε χειρότερη μοίρα γιατί η εργασία σας στην ανατολική πλευρά ήταν ενδεχομένως πιο παραγωγική εκεί συγκριτικά με οποιαδήποτε εργασία στη δυτική πλευρά. Αλλά όσο άσχημες και αν είναι αυτές οι οικονομικές συνέπειες, οι ηθικές είναι ακόμα χειρότερες.
Αυτό συμβαίνει γιατί ένας τέτοιος νόμος θα παραβίαζε κατάφωρα το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι. Όσο μπορεί ο εργοδότης σας και θέλει να σας πληρώνει έναν μισθό τον οποίο μπορείτε και θέλετε να δέχεστε, πρέπει να μπορείτε να δουλεύετε ελεύθερα για αυτόν, όσο δεν παραβιάζετε τα δικαιώματα κανενός με αυτό. Το ίδιο ισχύει και για άλλες συναλλαγές που αφορούν τα σπίτια, τις επιχειρήσεις, την εκπαίδευση, την ψυχαγωγία, και τα λοιπά.
Αλλά τι γίνεται με την πρόνοια;
Υπάρχουν πολλά θέματα με διαφορετικό βαθμό πολυπλοκότητας που περιβάλλουν τη συζήτηση σχετικά με την απελευθέρωση των μεταναστεύσεων. Πολλοί άλλοι συγγραφείς έχουν ασχοληθεί και απαντήσει στον ψευδή ισχυρισμό ότι οι μετανάστες, νόμιμοι και λαθραίοι, παίρνουν θέσεις εργασίας από τους ντόπιους Αμερικάνους, για παράδειγμα, ή στις ανησυχίες σχετικά με τυχόν αλλαγές που μπορούν να συμβούν στον «Αμερικανικό πολιτισμό». Υπάρχουν, επίσης, εργασιακοί νόμοι, που οξύνουν ακόμα περισσότερο την κατάσταση –όπως στη Γαλλία, όπου η νομοθεσία έχει καταστήσει εξαιρετικά δύσκολη την πρόσληψη και την απόλυση των εργαζομένων.
Υπάρχει ένα πολύ συνηθισμένο επιχείρημα που τίθεται από κάποιους φιλελεύθερους εναντίον της απελευθέρωσης της μετανάστευσης, στο οποίο θα ήθελα να απαντήσω σε αυτό το σημείο εν συντομία. Το επιχείρημα είναι ότι με την απελευθέρωση των μεταναστεύσεων θα αυξάνονταν πολύ οι κυβερνητικές δαπάνες και οι φόροι, καθώς η αύξηση του πληθυσμού των μεταναστών θα σήμαινε μεγαλύτερη ανάγκη παροχής κυβερνητικών αγαθών και υπηρεσιών, ιδιαίτερα της πρόνοιας.
Σε αυτό το θέμα, ο οικονομολόγος Bryan Caplan δίνει μια εκπληκτικά σαφή απάντηση:
“Οι χώρες με γενναιόδωρο κράτος πρόνοιας έχουν περισσότερες ανησυχίες [σχετικά με την απελευθέρωση των μεταναστεύσεων], αλλά υπάρχει μια φτηνή, ανθρώπινη εναλλακτική απέναντι στον αποκλεισμό: να περιορίσουν τη δυνατότητα των μεταναστών να παίρνουν χρήματα από την πρόνοια. Υπάρχουν άφθονες δημιουργικές λύσεις: για παράδειγμα, οι μετανάστες μπορεί να μην έχουν πρόσβαση στα κυβερνητικά επιδόματα για τα πρώτα 10 χρόνια της διαμονής τους ή μέχρι να πληρώσουν 100.000 δολάρια σε φόρους.”
Ενώ για κάποια περίοδο αυτό θα έδινε το προβάδισμα στους ντόπιους αντί για τους νέους μετανάστες, από την πλευρά των φιλελευθέρων αυτό αποτελεί σε πολύ μικρότερο βαθμό παραβίαση των δικαιωμάτων από όσο η απαγόρευση του δικαιώματος του συνεταιρίζεσθαι. Μπορεί να μην είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, αλλά είναι τουλάχιστον ένας τρόπος για να αποφευχθεί η καταπάτηση ενός βασικού ανθρώπινου δικαιώματος.
Άραγε αυτό είναι απατηλό;
Κάποιοι «φιλελεύθεροι» έχουν χαρακτηρίσει κάτι τέτοιο ως απατηλό, θέτοντας το επιχείρημα ότι οι αριστεροί-προοδευτικοί στην κυβέρνηση θα έκαναν τα πάντα για να μην αποκλεισθούν οι μετανάστες από τα προγράμματα ανακατανομής του πλούτου. Αλλά είναι αυτή η ιδέα περισσότερο απατηλή σε σχέση με τη θέση των φιλελευθέρων ότι αξίζει να μειωθεί το συνολικό εύρος των κυβερνητικών εξουσιών –μια πίστη βάσει της οποίας ιδρύθηκαν το FEE και άλλοι οργανισμοί;
Η πρόταση του Caplan στερεί δικαιώματα από ένα μόλις υποσύνολο ολόκληρου του πληθυσμού –μετανάστες, νόμιμοι, ακόμα και λαθραίοι- το οποίο ήδη η τωρινή νομοθεσία αποκλείει από κάποια κυβερνητικά προνόμια (είτε συμφωνείτε με αυτό είτε όχι), όπως η ψηφοφορία.
Αλλά αν αυτό κρύβεται στην πραγματικότητα πίσω από την απροθυμία τους να απελευθερώσουν τη μετανάστευση, τότε τι ελπίδες πιθανόν να έχουν τελικά για τη συρρίκνωση του κράτους ανακατανομής; Πόσο απατηλή μπορεί να φαίνεται σε αυτούς τους αντιπάλους της απελευθέρωσης των μεταναστεύσεων η δυνατότητά μας να σκεφτόμαστε να μειώσουμε ή και να αναιρέσουμε τα προνόμια της πρόνοιας για όλους;
Το κράτος δεν δημιούργησε την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι∙ το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι προηγείται χρονικά του κράτους και των αυθαίρετων συνόρων του. Ως φιλελεύθεροι, αυτό είναι κάτι που πρέπει να το έχουμε στο νου μας και να το τιμούμε.
Ας παλέψουμε να συρρικνώσουμε το κράτος πρόνοιας και να κάνουμε πιο φιλελεύθερους τους εργασιακούς νόμους, όχι να αποτρέψουμε τους ανθρώπους από την άσκηση ενός βασικού δικαιώματος.
