«Γινόμαστε ό, τι βλέπουμε. Διαμορφώνουμε τα εργαλεία μας και έπειτα τα εργαλεία μας διαμορφώνουν». –John Culkin (βασισμένος στις ιδέες του Marshall McLuhan).
Κάτι σπουδαίο συμβαίνει στο σχέδιο και στη μηχανική.
Σε όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, έχουμε δημιουργήσει εργαλεία που μας βοηθούν να κάνουμε αυτό που θέλουμε να κάνουμε –γρηγορότερα, καλύτερα, φθηνότερα. Αλλά πάντα έπρεπε να κατευθύνουμε αυτά τα εργαλεία∙ να τους λέμε ακριβώς τι πρέπει να κάνουν για εμάς ώστε να επιτύχουμε τους σκοπούς μας. Αυτό δεν έχει αλλάξει από την εποχή των λίθινων εργαλείων (τα οποία έπρεπε να χειριζόμαστε με τα ίδια μας τα χέρια) μέχρι και τα σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία σχεδίασης (τα οποία χειριζόμαστε με ένα κλικ του ποντικιού).
Αν μια αρχιτέκτονας που σχεδιάζει ένα σπίτι θέλει να μετακινήσει έναν τοίχο, πρέπει πρώτα να φανταστεί όλες τις πιθανές εναλλακτικές θέσεις για αυτόν τον τοίχο που θα εξυπηρετήσουν το σχέδιό της. Αφού έχει αναλύσει όλες τις πιθανότητες στο νου της, θα προβεί σε μια απόφαση και θα μετακινήσει με το χέρι της εκείνον τον τοίχο στο σχέδιο που έχει κάνει μέσω του CAD. Φυσικά, μπορεί να φανταστεί μόνον έναν συγκεκριμένο αριθμό πιθανοτήτων, και πολλές εναλλακτικές μπορεί να χάνονται επειδή δεν τις φαντάστηκε.
Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο έχουμε σχεδιάσει πράγματα για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας: πρώτα έχετε μια ιδέα κατά νου, και μετά τη σχεδιάζετε. Αλλά τα τελευταία χρόνια, μια νέα εποχή του σχεδίου έχει αρχίσει να εμφανίζεται στον ορίζοντα: το παραγωγικό σχέδιο.
Πριν από λίγες μέρες, άκουσα τον Jeff Kowalski, γενικό διευθυντή της Autodesk, να δίνει μια ομιλία για το παραγωγικό σχέδιο στο συνέδριο e. g. Προέβαλε τη θέση ότι το παραγωγικό σχέδιο θα ωθήσει την εξέλιξη των σχεδιαστών και των μηχανικών από άμεσους χειριστές σε φροντιστές και, τελικά, μέντορες.
Ας διεισδύσουμε σε κάποιες από τις ιδέες που παρουσιάζονται από τον Kowalski σχετικά με το πώς οι ρόλοι μας ως δημιουργοί αλλάζουν με αυτά τα αναδυόμενα εργαλεία…
Μια νέα εποχή στο σχέδιο
Το παραγωγικό σχέδιο χρησιμοποιεί αλγορίθμους για να εξερευνεί ολόκληρες σειρές λύσεων. Δηλώνετε τους σκοπούς και τους περιορισμούς σας και επιτρέπετε στον υπολογιστή να παράγει σχέδια και προσεγγίσεις για εσάς που μπορεί να μην είχατε ποτέ σκεφτεί –ένα είδος επιταχυνόμενης τεχνητής επανάστασης, όπως κάποιοι το έχουν ονομάσει.
(λεζάντα εικόνας: Σχέδια σκελετού ποδηλάτων φτιαγμένα από το λογισμικό Dreamcatcher της Autodesk).
Όσο συναρπαστικός και αν είναι αυτός ο νέος κλάδος του σχεδίου, μπορεί να φανεί, επίσης, τρομακτικός. Τι θα συμβεί στον ρόλο του σχεδιαστή όταν ένα πρόγραμμα υπολογιστή όπως το Dreamcatcher της Autodesk μπορεί να δημιουργήσει εκατοντάδες σχέδια σε ώρες –και ένας άνθρωπος χρειάζεται κάποιες μέρες ή και παραπάνω για να δημιουργήσει μια προσέγγιση;
Συχνά ανησυχούμε τόσο πολύ και μόνο στη σκέψη ότι μπορεί να χάσουμε θέσεις εργασίας από τους υπολογιστές και τα ρομπότ που δυσκολευόμαστε να φανταστούμε πώς οι εξελισσόμενοι ρόλοι μας και οι σχέσεις μας με τις μηχανές μπορούν να αλλάξουν με έναν τρόπο που προσφέρει πολύ μεγαλύτερη δημιουργικότητα και ελευθερία στους ανθρώπους.
Η εξέλιξη από τον ρόλο του «χειριστή» στον ρόλο του «φροντιστή» και του «μέντορα»
Καθώς ο άνθρωπος δεν χρειάζεται να είναι πλέον ο χειριστής του εργαλείου στο παραγωγικό σχέδιο, ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να γίνει φροντιστής∙ επιλέγει την καλύτερη δυνατή λύση και συνεργάζεται με τον υπολογιστή ώστε να δημιουργήσουν μαζί το ιδανικότερο σχέδιο. Δεδομένων διαφόρων δυνατοτήτων, μπορούμε να επιλέγουμε ποιο σχέδιο ταιριάζει καλύτερα στις ανάγκες μας βάσει της δομής, του βάρους, του σχήματος, και άλλων παραγόντων.
(λεζάντα: οι αλγόριθμοι παραγωγικού σχεδίου της Autodesk (Dreamcatcher) σχεδιάζουν το σώμα ενός ιπτάμενου ρομπότ με τέσσερις έλικες).
Ενώ από μόνη της η έννοια του παραγωγικού σχεδίου είναι συναρπαστική, ζούμε σε έναν κόσμο σύγκλισης, και οι πιο απίθανες εφευρέσεις προκύπτουν από τον συνδυασμό αρκετών τάσεων που ανακύπτουν. Για παράδειγμα, το πάντρεμα της εκμάθησης μηχανών και του παραγωγικού σχεδίου ανοίγει μια θύελλα νέων δυνατοτήτων.
Το παραγωγικό σχέδιο, ακόμα και στα πρώτα στάδιά του, έχει ήδη σημειώσει κάποιες ενδιαφέρουσες επιτυχίες στο ενεργητικό του. Εν τούτοις, αφότου ολοκληρώνεται η διαδικασία σχεδιασμού, το πρόγραμμα δεν αποθηκεύει τίποτα από όσα έχει μάθει. Φανταστείτε, τώρα, ότι το λογισμικό παραγωγικού σχεδίου μαθαίνει με κάθε σχέδιο που δημιουργεί βασισμένο στην ανατροφοδότηση του σχεδιαστή ή του μηχανικού.
Όπως ο Kowalski έγραψε σε αυτό το άρθρο, «πόσες φορές έχουμε συζητήσει για την εκπαίδευση ενός εργαλείου σχεδίασης; Νομίζω ότι είναι καιρός να υπάρξει ένα εργαλείο σχεδίασης που να σας εκπαιδεύει!»
Τι συμβαίνει, λοιπόν, με τους ρόλους του σχεδιαστή και του μηχανικού όταν ο υπολογιστής αρχίζει να έχει άποψη και να προβαίνει σε δημιουργικές αποφάσεις βάσει αυτών που έχει μάθει από την εμπειρία και την ανατροφοδότηση;
Οι άνθρωποι δεν αντικαθίστανται όταν οι μηχανές αρχίζουν να σχεδιάζουν δημιουργικά, αντίθετα προχωρούμε στο νέο, εξελιγμένο στάδιο του μέντορα.
Και το παραγωγικό σχέδιο και η εκμάθηση μηχανών απατούν τροφοδότηση από τους ανθρώπους με τη μορφή των στόχων, των αξιών και των παραμέτρων. Ποιους σκοπούς και αξίες θέλουμε να δούμε τις μηχανές μας να επιτυγχάνουν; Τι θέλουμε να δημιουργούν όταν θα μπορούν να λαμβάνουν αποφάσεις για το δημιουργικό κομμάτι; Λοιπόν, αυτά τα ζητήματα είναι ακόμα στο χέρι μας.
Πρέπει να αποφασίσουμε αν θέλουμε να δημιουργήσουμε έναν κόσμο απομονωτισμού ή σύνδεσης, έναν κόσμο ακαμψίας ή ευελιξίας, έναν κόσμο κατασκευασμένο ή καλλιεργημένο –όπως είπε με επιχειρήματα ο Kowalski στην ομιλία του.
Η εξέλιξη της σχέσης μας με τις μηχανές (πέρα από το σχέδιο)
Αν χρησιμοποιείτε το gmail, μπορεί να έχετε παρατηρήσει ότι περιλαμβάνονται προτεινόμενες απαντήσεις που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να απαντήσετε γρήγορα σε ένα μήνυμα. Ιδού, για παράδειγμα, κάποιες από αυτές που έχω δει πρόσφατα στα μηνύματά μου: «χαίρομαι πολύ που σας άρεσε», «ευχαριστώ που το μοιραστήκατε», «καλό ταξίδι», «ναι, έλαβα το μήνυμά σας».
Το ενδιαφέρον είναι ότι όταν χρησιμοποιώ αυτές τις απαντήσεις που έχουν προκύψει από τον υπολογιστή, έχω τον ρόλο του φροντιστή. Οι άνθρωποι, όμως, που έχουν προγραμματίσει αυτό το ρομπότ να δημιουργεί αυτόματες απαντήσεις λειτουργούν ως μέντορες. Οι επιλογές απάντησης στο gmail είναι ευγενικές, γλυκές, ομαλές –και αυτό αποτελεί αντανάκλαση όχι μόνο της μηχανής που παράγει τα μηνύματα, αλλά και των ανθρώπων που βρίσκονται πίσω από αυτές.
Θα δούμε πολλά περισσότερα παραδείγματα αυτών των νέων ρόλων του φροντιστή και του μέντορα σε ολοένα και περισσότερους τομείς στα επόμενα χρόνια.
Παραμένει το μεγάλο ερώτημα: ποιους σκοπούς και αξίες θα επιλέξουμε να περάσουμε στις μηχανές μας;
